موضوع : لژ ماسونی شیراز
تاریخ سند: 21 آبان 1352
موضوع : لژ ماسونی شیراز
متن سند:
از : 7/ه به : 341 شماره : 16954/ه 3 لژ ماسونی شیراز زیر نظر آقای اسماعیل ایوبخانی (استاد ارجمند لژ) رئیس آزمایشگاه بهداشت و با شرکت آقایان علی اکبر خلیلی ـ بیژن خلیلی ـ خسرو خلیلی (پسر علی اکبر خلیلی) مهندس حبیب قوامی ـ پرویز قوامی ـ یحیی بهبهانی ـ مسعود زالپور ـ دکتر فریدون ایدون ـ گروشام دومان ـ دکتر لطفعلی ازلی ـ علی اکبر مظفر ـ امین فرزین مدیر پارک هتل تشکیل جلسه داد.در این جلسه ابتدا صورت جلسه قبل قرائت گردید.
سپس علی اکبر خلیلی در مورد شرکت در لژ امیرکبیر تهران که زیرنظر آقای دکتر نهاوندی تشکیل می شود و شرکت در چند لژ دیگر از جمله لژ هاتف1 ـ لژ کرمان مطالبی اظهار نمود نامبرده اضافه کرد (باید در انتخاب اعضاء جدید لژها دقت زیادی معمول شود و اشخاصی پذیرفته شوند که دنبال سلوک و طریقت باشند نه دنبال مقام و پست) سپس درباره هزینه مربوط به تعمیر و مخارجات لژ که توسط آقای علی اکبر خلیلی پرداخت شده بحث گردید و قرار شد این مبلغ از حق عضویت و اعانه تأمین گردد در خاتمه کیسه خیریه گردانده شده و مبلغی جمع آوری گردید ضمنا سرپرست ارجمند اول این لژ دکتر ایدون و سرپرست ارجمند دوم حبیب قوامی و منشی لژ بیژن خلیلی و نگهبان داخلی پرویز قوامی بودند.
نظریه یکشنبه ـ اظهارات شنبه مورد تأیید است 2ـ به شنبه آموزش داده شد با حفاظت کامل و بدون اینکه جلب توجه کند به تدریج در لژهای دیگر (پرسپولیس2 ـ حافظ3 ـ پاسارگاد4) نیز شرکت نماید.
دریائی نظریه چهارشنبه ـ نظریه یکشنبه مورد تأیید است.
نظریه جمعه ـ نظریه چهارشنبه تأیید می گردد.
نظریه 7 ه ـ نظریه جمعه مورد تأیید است.
توضیحات سند:
1ـ بر اساس اسناد موجود در بایگانی ساواک درباره لژ هاتف تنها دو نکته زیر مشخص است، اول این که لژ هاتف وابسته به لژ بزرگ ایران به شماره 33 در سال 1350 تأسیس شد و دوم محل تشکیل جلسات آن در خیابان بهارستان شماره 410، ساختمان انجمن رازی بود.سایر اطلاعات موجود در دعوتنامه ها و گزارش های منابع ساواک مربوط به جلسه های لژ است که به اخبار قبول عضویت، پیشنهاد الحاق، مراسم سیر، گذر و ارتقا اعضاء اشاره می کند.
ر.ک: اسناد فراماسونری در ایران، ج دوم، ص 250.
2ـ در بایگانی اسناد ساواک، تنها دو سند مستقیما در خصوص لژ پرسپولیس تهیه شده اند.
اطلاعات مندرج در این اسناد، گزارش های منابع ساواک درباره مراسم تنصیب و استقرار استاد ارجمند و افسران لژ پرسپولیس بوده و در آن اشاره ای به تاریخ تأسیس لژ پرسپولیس و جزئیات مربوط به تشکیلات لژ دیده نمی شود.
در فهرست های کلی لژهای وابسته به لژ بزرگ ایران، بدون ذکر شماره ثبت، نام لژ پرسپولیس نیز دیده می شود.
با آن که تأکید بر زبان انگلیسی بودن کلیه مکالمات و مکاتبات در این لژ و همچنین برخی نشانه های دیگر، احتمال وابستگی آن به لژهای انگلیسی را مطرح می سازد، اگر چه در اسناد مربوط به سالهای قبل از تشکیل لژ بزرگ ایران، اشاره ای به تشکیل یا فعالیت این لژ دیده نشده است.
اگر این حدس درست باشد احتمالاً لژ پرسپولیس جزو آخرین لژهایی بود که فراماسونری وابسته به لژ اعظم اسکاتلند در شیراز یا از میان ماسون های شیرازی تشکیل داده و تاریخ تشکیل آن بعد از درگیری های درونی فراماسونری در شیراز بوده است.
همچنین در گزارش مورخ 26 /4 /52 ساواک فارس به «تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور» و «مدیریت کل اداره سوم» درباره فعالیت لژ پرسپولیس آمده است: این لژ زیر نظر آقای دکتر منوچهر فرهنگ مهر رئیس دانشگاه پهلوی اداره می شود و شخصا نیز استاد ارجمند این لژ می باشد.
ر.ک: اسناد فراماسونری در ایران، ج دوم، صص 266 ـ 267.
3ـ لژ حافظ : شماره 68، «به یادبود بزرگترین شاعر و فیلسوف ایرانی، شمس الدین محمد حافظ شیرازی (1390ـ 1325م) به تاریخ 19 مه 1960 (1339) تأسیس شد.
در گزارش ساواک در رابطه با این لژ آمده است : مؤسسین این لژ که در شیراز، شهر تولد حافظ فعالیت می کنند، در اشعار وی همان روحیه صبر، آزادی اندیشه و لذت هستی را که در هنر ماسونی ما وجود دارد، یافته اند.
نشان این لژ، در نیمه گشوده میخانه ای را نشان می دهد که در آستانه آن فرشته ها از آسمان فرود می آیند و برای کوبیدن در توقف می کنند.
لژ حافظ به منزله کوششی برای حفظ موقعیت ویژه استان فارس از حیث داشتن بیش از یک سده سابقه حضور و نفوذ استعماری انگلیس در آن خطه تأسیس شد.
ساواک لژ حافظ را شعبه ای از لژ مولوی در شیراز می داند که نام حافظ بر آن نهاده شده است.
ر.ک : اسناد فراماسونری در ایران، ج دوم، صص 160ـ 169.
4ـ لژ پاسارگاد : به شماره 37 در سال 1351 تأسیس شد.
هدف از تأسیس این لژ، آن بود که با جذب اعضای لژهای قدیمی شهر شیراز مانند لژهای حافظ، شیراز و سعدی، زمینه های انحلال آن ها و قرار گرفتن زیر نظارت لژ بزرگ ایران را فراهم آورد.
جلسه های این لژ بر اساس گزارش های موجود از منابع ساواک تا اردیبهشت 1357 ادامه یافته است.
در اسناد ساواک جز گزارشهای مربوط به تشکیل جلسه های لژ پاسارگاد که شامل اسامی شرکت کنندگان و افسران لژ می باشد، اطلاعات دیگری دیده نمی شود.
ر.ک: اسناد فراماسونری در ایران، ج دوم، صص 271ـ 272.