ریاست محترم ساواک
ریاست محترم ساواک
متن سند:
محترما بعرض میرساند در ساعت 6 بعداز ظهر روز 18 /9 /41 در جلسه سخنرانی که در مسجد اعظم بنا به دعوت هیئت مدیره مدرسین حوزه علمیه که بصورت اعلامیه پخش شده بود شرکت نمودم ابتدا آقای آل طه به عنوان سپاسگزاری و قدردانی از زحمات آقای فلسفی که در جریان اخیر مبارزات آقایان روحانیون با دولت در مورد لغو تصویبنامه انجمن های ایالتی و ولایتی سخنرانی ایراد و اظهار میداشت من ترجمان احساسات آقایان علماء و مراجع تقلید و روحانیون حوزه عملیه قم میباشم و در تمام مدت سخنرانی خود تمجید از آقای فلسفی نموده و اظهار میداشت که آقای فلسفی بود که در جریان اخیر خواسته های ملـت مسلمـان ایـران را بگوش مردم جهان رسانید در ساعت 7 بعد از ظهر سخنرانی آقای آل طه بدون جلب توجه خاتمه پیدا کرد سپس یکی از طلاب بنام سجادی قطعه شعری در مدح و توصیف آقای فلسفی سروده بودکه طبق اظهار خودش صبح همانروز در منزل آیه اله زاده بروجردی در حضور طلاب و بازاریها قرائت شده بود و بدرخواست عده ای بگفته خودشان مجددا قرائت شد در ساعت 7 بعد از ظهر آقای فلسفی شروع به سخنرانی نمود و گفته های خود را به سه قسمت بشرح زیر تقسیم بندی نمود.1ـ بمحض اینکه آقایان علما و مراجع تقلید قم تصویبنامه ایالتی و ولایتی را در جراید خواندند اول تلگرافا به پیشگاه اعلیحضرت همایونی مخابره گردید و چون شخص اول مملکت جریان را بدولت واگذار کرد ابتدا آقایان علما با روشی ملایم از دولت خواستند که در تصویبنامه اخیر تجدیدنظر شود ولی مدتی گذشت و از دولت خبری نشد در این مدت بطور مداوم بین حوزه علمیه قم و تهران و خراسان و آذربایجان روابط برقرار بود چون از تلگرافات جلوگیری بعمل میآمد در جراید هم منعکس نمیگردید لذا بوسیله واعظین مردم تمام نقاط دوردست مطلع شدند و با مبارزات پی گیر مجددا این جریان خاتمه یافته ولی من مطلبی رامیخواهم در این جا عنوان کنم و از مأمورین دولت که در این مجلس حضور دارند خواستاریم که گفتار مرا بدون کم و کاست بمقامات بالا گزارش نمایند و آن امنیت [اینست] با وجود اینکه من در مسجد ارک جریـان مبــارزات را خاتمه یافته تلقی کردم و برای اطمینان خاطر مردم دست خط یک یک از علما و مراجع تقلید را برای مردم قرائت نمـودم ولـی آقای نخست وزیر در نطق دیروز در سمینار فرهنگ با گوشه و کنایه که از رادیو هم پخش شد اظهار نمودند که ما اصلاحات را شروع کرده ایم ولی عده ای مانع اصلاحات هستند منظور آقای نخست وزیر از اینکه عده ای مانع اصلاحات مملکت هستند چیست و نام کدامیک از جریانات را اصلاحات میگذارند اگر منظور آنها تصویبنامه انجمن های ایالتی و ولایتی و شرکت نسوان است که ما مانع آن گردیده ایم اینکه اصلاحات نیست بلی ما با کمال قدرت با هرگونه اقدامی که علیه قرآن و دین مبین اسلام باشد مبارزه خواهیم کرد بجان پیغمبر و آل اطهار قسم یاد میکنم که آقایان علماء و حوزه علمیه با هر اقدامی که با دین و قرآن مجید مغایرت داشته باشد مبارزه خواهیم کرد و اگر دولت واقعا دست باقدامات اصلاحی از قبیل ساختن دانشگاه و مکانیزه کردن کشاورزی آزمایشگاههای شیمیایی برای ساختن دارو کارخانه ذوب آهن جت سازی طیاره سازی و هر اقدامی که دولت در این موارد نماید روحانیون همچون سربازی فداکار با دولت همکاری نموده و مخربین را منکوب خواهند کرد و من در این دو روزه که در قم هستم با آقایان علما و مراجع تقلید قم تماس گرفته ام آنهائیکه جنبه محرمانه دارد خودم شخصا بعرض مقامات دولتی میرسانم ولی آنهائیکه جنبه عمومیت دارد در همین جا عرض مینمایم مثلاً کشور ما که نیم قرن است که مشروطه و باید دموکراسی حقیقی حکم فرما باشد و یکی از مواد قانون اساسی دموکراسی و آزادی مطبوعات است که رکن چهارم مشروطیت را تشکیل میدهد ولی کدام آزادی من تا مبارزه اخیر اطلاعی از خفقان بعضی از روزنامه ها نداشتم که دربست در اختیار دولت است و هیچگونه مقاله که کوچکترین [سمت و] سوئی داشته باشد نمیتوانند درج کنند بیش از یکماه است که مبارزات در سراسر کشور علیه تصویبنامه انجمنها شروع گردیده است ولی آقایان کوچکترین مطلبی در این بابت در جرائد خوانده اید مگر ما قلم برای نوشتن مقاله نداشته ایم و یا علم بنوشتن نداریم مقالات ما را درج نمیکردند ولی سراسر روزنامه های یومیه از مطالب پیش پا افتاده و بیهوده پر شده است مثلاً چندی قبل زنی معروفه با اتومبیل شخصی را مضروب که باعث از بین رفتن او میگردد در نتیجه به شش ماه حبس محکوم گردید ولی پس از سه ماه که آزاد گردید تیتر اول روزنامه ها را بدرج این خبر تخصیص داده اند در صورتیکه جرائد در کنترل دولت است چرا مطالب و مقالات خلاف دین را درج مینمایند ما بخفقان جرایدراضی میباشیم ولی این خفقان یکطرفه است و ما حاضریم در مقابل مقالاتی که ضد دین مینویسند ماهم مقاله بدهیم حتی بصورت اعلامیه بدهیم و برای درج آن پول هم پرداخت نمائیم چند روز قبل در مسجد حاج سید عزیزاله که سی هزار نفر جمعیت بود و خبر گزاریهای خارجی حضور داشتند به آنها اخطار کرد[م] که صدای ما را بتمام دنیا برسانید و مخبر خبرگزاری رویتر هم این خبر را مخابره کرد که مبارزات روحانیون و علماء ایران علیه تصویبنامه انجمن های ایالتی و ولایتی بشرکت زنان در انتخابات در ایران ادامه دارد ولی مخبرین ما فقط بدروغ دو سطر مختصر باین عنوان که آقای فلسفی از ساعت 7 الی 8 بعدازظهر در مسجد ارک سخنرانی مینماید اکتفا نمودند آیا این اجتماع عظیم مردم را از هر طبقه ندیده بودند من در همان مجلس به مخبرین جراید ایرانی گوشزد کردم الان در مسجد حاج سید عزیزاله در حدود 30 هزار نفر جمعیت می باشند در جرائد بنویسید که دوازده نفر پیرمرد آبگوشت کله خورده بودند و در گوشه مسجد مشغول چپق کشیدن بودند اظهار میداشت در یکی از سخنرانیهایم یکی از آقایان دکتران، که طرفدار سازمان ملل متحد هم [بود] حضور داشت اعلام نمود[م ]که این سازمان ملل متحدی که برای جلوگیری از ظلم و ستم و استمداد کشورهای ضعیف بوجود آمده مانند اینکه بکشور الجزایر و کنگو آزادی داد و از دادن هرگونه کمکی مضایقه نکرد و چرا برای ایران لایحه تصویبنامه علیه دین و قرآن بتراشد پس از چندی دکتر مزبور اعلان کرد که قوانین ملل متحد اگر با دین اسلام و قرآن مجید منافات داشته باشد در ایران اجرا نخواهد شد ضمنا یادآوری نمود که چند روز قبل یکی از سران هیئت های مذهبی تهران بمنزل من آمد و اظهار نمود که پنجاه نفر از جوانان هیئت ما امروز وصیت نامه های خود را بمادران و زنان خود داده و اظهار داشته اند اگر در مسجد حاج سید عزیزاله کشته شدیم برای دین و قرآن شهید گردیده ایم و بعد ضمن تنقید از قانون اساسی و مشروطیت اظهار نمود که دو سال است که مجلسین شورا و سنا تعطیل و مجلس سنا لانه کبوتران گردیده است و من باب مثل اظهار داشت که مشروطه بدون مجلس مانند گفته شاعر (شیر بی دم و سر و اشکم که دید یک چنین شیری خدا هم نافرید) مشروطیت بدون مجلس مانند اسکلت شیر بدون سر و دم و شکم است آقای فلسفی در مورد اصلاحات مملکت اظهار میداشت معقتدید که روحانیون اند که مانع اصلاحات شما میباشند در صورتیکه ما خود ناظر محاکمه چندین سپهبد و سرلشگر و ارتشبد هستیم که با تمام [باتهام] دزدی و سوء استفاده محاکمه میشوند آیا این دزدیها سد راه اصلاحات نیستند در خاتمه از آقایان طلاب قم تقاضا نمود که تحت تأثیر احساسات واقع شده [نشده] و دست باعمالی که خلاف امنیت و مصالح روحانیت است نزنند اگر قرار باشد برای دین اقدامی شود آقایان علماء و مراجع تقلید خود بصیرند و با اقدامات مدبرانه خود جلوگیری خواهند نمود در مورد علت و چگونگی عزیمتش بقم اظهار داشت که پس از خاتمه جریانات اخیر سردردی بمن عارض شد که دکتر مرا از منبر رفتن منع و حتی اجازه ندادجواب تلفنهای مراجعین را بدهم من هم بمنظور استراحت فکری برای محل استراحتم کردم و جناب آقای تولیت بخاطرم آمد لذا مدت دو روز است که بقم آمده ام و قرار است انشاءالله فردا شب در مسجد ارک به مدت ده شب منبر بروم در ساعت 2000 پس از ذکر مصیبت مجلس خاتمه یافت.
رونوشت برابر اصل است کیاستی 28 /9 /41 فعلاً بایگانی شود 321 باقری 28 /9
توضیحات سند:
1 ـ برگ خبر این سخنرانی بدینشرح می باشد: گیرنده : تیمسار ریاست ساواک موضوع : سخنرانی آقای فلسفی در مسجد اعظم قم تاریخ : 19 /9 /41 پیرو تلگراف18 /9 /41266 بدینوسیله یکبرگ رونوشت گزارش مأموراین ساواک در مسجد اعظم بپیوست تقدیم میگردد ضمنا در مجلس مزبور با وجود بارندگی زیاد جمعیتی در حدود دو هزار نفر شرکت داشتند که آقایان گلپایگانی نجفی ـ شریعتمداری ـ خمینی وتولیت هم حضور داشتند.رئیس سازمان اطلاعات و امنیت قم ح.
بدیعی