اطلاعیه
تاریخ سند: 28 آبان 1331
اطلاعیه
متن سند:
محترما به عرض می رسد حزب زحمتکشان1 آقای رحیم صفاری رسما به دفتر خود دستور داده که افراد نیروی سوم2 را از جلسات خود اخراج بلکه رسما کارت عضویت حزب را از آنها گرفته حتی از داخل شدن در حیاط حزب هم جلوگیری نمایند و حتی به عسکری معاون خود دستور داد که افراد مطمئن حزب زحمتکشان را معین تا بین افراد حزب خودشان به عنوان تجسس، کنجکاوی نموده و کسانی که به نیروی سوم پایبند می باشند، به دفتر اطلاع، تا آنها را بیشتر در کلاسهای مخصوص حزبی دعوت نموده تا بیشتر به مرام حزب زحمتکشان تبلیغ شوند در صورتی [که] در مدت اقلاً یک ماه، دست از مرام مزبور نکشیدند به بهانه مخصوص از حزب اخراج شوند.افراد حزب کاملاً کنترل می شوند و جریان نیروی سوم و جدا شدن آن از حزب زحمتکشان بحث های مفصل در بین افراد می باشد.
توضیحات سند:
1ـ گزارش آمده در این سند و سند بعدی، درباره حزب زحمتکشان شعبه رشت است.2ـ حزب زحمتکشان ملت ایران (نیروی سوم): جدائی خلیل ملکی و یاران او از بقائی و تأسیس حزب زحمتکشان «نیروی سوم» آنها را قدرتمندتر ساخت.
حزب جدید، به عنوان یک سازمان مترقی، ضمن انتقاد سالم از جبهه ملی، از دولت مصدق پشتیبانی می کرد.
نشریات متعدد حزب، چون «علم و زندگی» که نخستین شماره آن در دی ماه 1330 انتشار یافت، همچنین روزنامه «نیروی سوم»، ارگان حزب بودند.
پس از کودتای 28 مرداد، اغلب رهبران و فعالان حزب دستگیر، فراری یا مخفی شدند.
خلیل ملکی در شهریور همان سال بازداشت و چند ماه در قلعه فلک الافلاک خرم آباد زندانی شد.
ملکی پس از رهایی از زندان، طرح تشکیل سازمان جدید «جامعه سوسیالیست»ها را تهیه کرد.
در شهریور 1339 این سازمان به نام «جامعه سوسیالیست های نهضت ملی ایران» معرفی شد که صحنه فعالیت آن بیشتر در خارج از ایران بود.
در سال 1344 بار دیگر ملکی دستگیر و در دادگاه نظامی محاکمه و به زندان محکوم گشت.