تاریخ سند: 31 خرداد 1349
موضوع: معرفی دو نفر به تشکیلات حزب منحله توده تبریز
متن سند:
از: 20ﻫ1
به: 311 شماره: 1894 /20ﻫ 1
در ساعت 20:30 روز 23 /3 /49 ملاقاتی بین مسعود و صالحپور در تبریز صورتگرفته ابتدا صالحپور اظهارداشته دو نفر هستند میتوان به آنان اعتمادکرد این دو نفر از طرفداران خلیل ملکی1 میباشند چنانچه با آنان ملاقات و مذاکره شود با حزب همکاری خواهندنمود فعلاً این دونفر در محلی منتظر هستند که با آنان ملاقات صورتگیرد.
مسعود اظهارمیکند چه بهتر با هردو نفر آنان حاضر است ملاقات و مذاکره نماید سپس بهاتفاق در خیابان پهلوی جنب دانشگاه با دو نفر مذکور تماس گرفته بهاتفاق به کافهرستوران جنب دانشگاه میروند و آن دو نفر تاج احمدی شغل دانشجو و دیگری برادر او بود که به شغل رانندگی اشتغال دارد.
مسعود با آنان وارد بحث شده پس از مذاکرات زیاد این دو نفر آمادگی خود را برای همکاری با حزب منحله توده اعلام قرارمیشود با صالح ارتباط داشته باشند.
نظریه منبع: مطالب فوق الذکر صحت دارد
نظریه رهبرعملیات: مقدمات چهارنفر مذکور موردتائید است.
افسر
نظریه 20ﻫ1: نظریه رهبر عملیات تأئید میگردد.
توضیحات سند:
1.
خلیل ملکی: در سال 1280 در تبریز چشم به جهان گشود.
در سال 1307 ملکی برای تحصیل در رشتهی شیمی به آلمان رفت.
پس از بازگشت به ایران در دانشسرای عالی ادامه تحصیل داد و پس از اتمام دورهی آن معلم مدرسه شد.
ملکی در آلمان با دکتر تقی ارانی آشنا شد و همین آشنایی موجب شد که با محفلی که مجلهی دنیا را در زمان رضا شاه منتشر میکرد نزدیک شود.
پس از سقوط رضا شاه و تشکیل حزب توده، خلیل ملکی نیز به عضویت حزب درآمد.
حزب توده از همان آغاز درگیر اختلافات داخلی بود.
حمایت حزب از واگذاری نفت شمال به اتحاد جماهیر شوروی و حکومت فرقهی دموکرات در آذربایجان، اختلافات را به اوج رساند.
در نتیجه خلیل ملکی که مخالف این رویهی حزب توده بود به همراه گروه کثیری در تاریخ 13 دی ماه 1326 از حزب انشعاب کرد.
آنان تحت فشار حزب توده مدتی در انزوا زیستند، امّا با اوج گرفتن مسأله ملی کردن صنعت نفت بار دیگر وارد عرصهی سیاست شد.
اینبار به اتفاق جلال آلاحمد سراغ مظفر بقایی رفت.
مدتی بعد خلیل ملکی و مظفر بقایی در اردیبهشت 1330 حزب زحمتکشان ملت ایران را بنیان نهادند.
متعاقب شکاف در رهبری نهضت، حزب زحمتکشان نیز دچار انشعاب و خلیل ملکی از حزب اخراج شد.
با وقوع کودتای 28 مرداد سال 32، خلیل ملکی دستگیر و به زندان افتاد.
با بازشدن نسبی فضای سیاسی در سال 39 و تجدید حیات جبههی ملی دوم خلیل ملکی جامعهی سوسیالیستهای نهضت ملی ایران را تأسیس کرد.
خلیل ملکی در سال 1340 هنگام بازگشت از هفتمین کنگرهی بینالمللی احزاب سوسیالیست که در ایتالیا برگزار شده بود به اسراییل سفر و از کیبوتصهای آنجا بازدید کرد و آنها را به عنوان «هستههای سوسیالیسم» ارزیابی نمود.
خلیل ملکی بار دیگر در سال 44 به زندان محکوم و پس از 14 ماه آزاد شد و بالاخره در تیرماه سال 48 درگذشت.
منبع:
کتاب
تشکیلات تهران حزب توده به روایت اسناد ساواک صفحه 303