تاریخ سند: 25 مرداد 1344
مربوط به روحانیون مخالف شیخ علیاصغر صالحی
متن سند:
از: کرمان تاریخ:25 /5 /1344
به: مرکز شماره: 25 /8
پیرو شمارههای رمز 1546 /8/ﻫ ـ 23 /5 /44 و 1550 /8/ﻫ ـ 22 /5 /45 و 1541 /8/ﻫ ـ 21 /5 /44
مربوط به روحانیون مخالف شیخ علیاصغر صالحی1 امام جمعه که سردسته روحانیون مخالف است در تاریخ 21 /5 تلگراف زیر را برای دکتر بقائی2 فرستاده (تهران جناب آقای دکتر مظفر بقائی دام بقائه بهبودی برای مریض حاصل نشده پزشک وعده میدهد دکتری که قلع ماده نماید لازم است از محبت و تفقد آنجناب متشکرم علیاصغر صالحی) بنابراین ساواک چون تشبثات مختلف جهت استرداد پرونده شیخ علی لبیبی از دادگاه نظامی نتیجه بخش نشده (موضوع نامه شماره 1541 /8 ﻫ ـ 21 /5 /44 و چند شماره دیگر) مخالفین در نظر دارند مقاصد خود را وسیله دکتر بقائی حتی در صورت لزوم با ایجاد تشنجات ظاهر عملی سازند و به همین جهت در حال حاضر آمدن شخص نامبرده به کرمان به هیچوجه مصلحت نیست دستور فرمایید به نحو مقتضی از عزیمت وی جلوگیری نتیجه اعلام نمایند ضمناً چون شهربانی و پست و تلگراف مرعوب و تطمیع شده مخالفین هستند آن طوری که باید و شاید همکار و تشریک مساعی نمینمایند % ـ 1551 /8 ﻫ ـ 25 /5 /45
عیناً جهت اقدام به اداره 321 ارسال میگردد شماره 25/ﻫ
در پرونده روحانیون کرمان بایگانی شود
اصل تلگراف در پرونده ط ـ 67 ضمیمه میباشد ـ 27 /5
آقای هاشمی ـ از طرف بخش 321 به استحضار تیمسار رسید و اوامر مقتضی به بخش مزبور ابلاغ شده است. علیهذا این تلگراف و فتوکپی آن را در پرونده سیدعلیاصغر صالحی و روحانیون کرمان و همچنین در پرونده شیخ لبیبی ضمیمه و بهرهبرداری فرمایید 27 /5
توضیحات سند:
1. آیتالله علىاصغر صالحى کرمانى، فرزند ملاغلامحسین در سال 1275ﻫ ش در کرمان متولد شد. تحصیلات مقدماتى را در کرمان آغاز کرد و سپس در اصفهان پى گرفت و پس از مدتى عازم قم شد و از محضر آیتاللّه حاج شیخ عبدالکریم حائرى استفاده برد و پس از رسیدن به درجه اجتهاد، در اوج اختناق رضاخانى، به توصیه آیتاللّه حائرى به کرمان بازگشت و به درس و بحث و ارشاد پرداخت و در جنگ جهانى دوم با شیوع قحطى و گرانى اقدام به تأسیس انجمن خیریه و با سقوط رضاخان اقدام به تأسیس حوزه علمیه کرمان نمود. از شاگردان وى مىتوان به حاج شیخ عباس حقیقى، حاج شیخ محمد رضا لبیبى، آیتالله روحانى، حجتالاسلام نیشابورى، شیخ عباس شیخالرئیسى، شهید فخرمهدوى، آیتالله حاج شیخ محمدعلی موحدی، مرحوم آیتالله شیخ مهدی موحدی کرمانی، حجتالاسلام و المسلمین علی حجتی کرمانی، سیدجواد حجتی کرمانی، شهید حجتالاسلام و المسملمین دکتر محمدجواد باهنر، و تعدادى دیگر اشاره کرد.
ایشان در آغاز نهضت امام خمینى و در جریان وقایع 15 خرداد، مهاجرت علما به تهران، تبعید امام به ترکیه و بالاخره در اوان شکوفایى انقلاب با نهضت همکارى داشت و از آن پشتیبانى مىنمود. آیتالله صالحی در 5 فروردین 1360 ش در سن 85 سالگى دارفانى را وداع گفت و پس از تشییع در کرمان، به قم منتقل و در جوار مرقد حضرت معصومه سلاماللّه علیها به خاک سپرده شد.
2. مظفر بقائی کرمانی، فرزند میرزا شهابالدوله در سال 1287 ﻫ ش در کرمان متولد شد. نامبرده جزو اولین محصلینی بود که در زمان رضاشاه برای تحصیل به اروپا اعزام شد و در دانشگاه سوربن پاریس در رشتهی فلسفه و آموزش و پرورش کودک تحصیل کرد. در کتاب « ایران و تاریخ» نوشتهی بهرام افراسیابی در صفحهی 126 چنین ذکر شده است: «مظفر بقائی برای تحصیلات به فرانسه رفته بود و به علت عیاشی و ولگردی موفق به درس خواندن نگشته و بدون گرفتن عنوان از فرانسه باز میگردد. اولین دغلکاری او این بود که برای خودش عنوان دکتری جعل کرده بود...»
بقائی از سال 1324 وارد فعالیتهای سیاسی شد و در تشکیل حزب دموکرات ایران با قوامالسلطنه همکاری میکرد. وی در دانشگاه تهران نیز اشتغال داشت وبرای اولین بار در سال 1336 به عنوان نمایندهی شهر کرمان به مجلس شورای ملی راه یافت.
بقائی در جنبش ملیگرایی ایرانچهرهای شاخص بود و از طریق روزنامهاش (شاهد) خط مشی سیاسی خود را ادامه داد. وی با تأسیس حزب زحمتکشان با همکاری خلیل ملکی به عقاید سیاسی خود تشکل بخشید و از جمله سیاستمدارانی بود که با اعمال سیاستهای منافقانه آسیبهای فراوانی به کشور وارد کرد. پس از کودتای 28 مرداد 1332در یک دادگاه فرمایشی محکوم شد، اما دادگاه تجدیدنظر او را تبرئه کرد. وی در سال 1359 دستگیر و با وجود تعهد عدم خروج از کشور در شهریور همان سال به آمریکا رفت. بقائی در فروردین ماه سال 1366 پس از بازگشت از آمریکا، در کرمان دستگیر شد.
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی در همان تاریخ در بازرسی از منزل وی مقادیر زیادی اسناد مربوط به حزب زحمتکشان و اشیاء و نشریات غیرمشروع به دست آمد. سرانجام بقائی در آبان ماه 1366 در بیمارستان مهر تهران درگذشت. زندگینامهی سیاسی دکتر مظفر بقائی کرمانی، حسین آبادیان، تهران، مؤسسهی مطالعات و پژوهشهای سیاسی، 1380
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان کرمان، کتاب 1 صفحه 47