[ بولتن ]
تاریخ سند: 11 فروردین 1357
[ بولتن ]
متن سند:
8 ـ شب هنگام مورخ 11 /1 /37 آیت اله سید صادق روحانی تلفنی از قم با شیخ محمد صدوقی (از روحانیون سرشناس یزد) در یزد تماس گرفته و اوضاع شهر یزد را از وی استفسار کرده است.1 شیخ محمد صدوقی در پاسخ گفته، در درگیریهائی که بوجود آمده بین دو الی ده نفر کشته شده اند.
وی اضافه کرده : سبب اصلی حوادث مذکور جوانانی بودند که از شهرهای دیگر به یزد آمده بودند.
صدوقی از روحانی خواسته ترتیبی فراهم آورد که تلگرافهای تسلیتی از نقاط مختلف کشور بنام وی به یزد مخابره شود.
2 9 ـ صبح روز 11 /1 /37 عده ای از طلاب علوم دینی، در شهر قم شایع کرده اند که در درگیریهای مأمورین انتظامی با طلاب اخلالگر در مدرسه خان، دو نفر کشته شده اند (صحت ندارد).
طلاب مذکور قطعه چوب شکسته قرمز رنگی را که بشکل باتون درست شده بود در داخل مدرسه مورد بحث بنمایش درآورده و چند نفر از طلاب در کنار این چوب فریاد میکرده اند: «چرا آیات اعلام جهاد نمیکنند».
10 ـ ساعت 1100 روز 11 /1 /37 عده ای از طلاب علوم دینی حوزه علمیه قم، بمنزل آیت اله سید محمدرضا گلپایگانی مراجعه و بوی گفته اند: در جریان حمله مأمورین انتظامی بمدرسه خان دو نفر کشته و چند نفر مجروح شده اند که مجروحین در بیمارستان گلپایگانی بستری میباشند.
آیت اله گلپایگانی ساعت 1200 همان روز باتفاق پسرش (سید مهدی گلپایگانی) به بیمارستان مراجعه و از مجروحین عیادت کرده است .
11 ـ ساعت 1100 روز 11 /1 /37 عده ای از طلاب علوم دینی در خیابان ارم شهر قم به تظاهرات پرداخته اند که با مداخله مأمورین انتظامی متفرق گردیده اند.
در جریان اخلالگریهای فوق جمعا 17 نفر از آشوبگران دستگیر گردیده اند.
1 12 ـ ساعت 1600 روز 11 /1 /37 یکنفر درجه دار ارتش شاهنشاهی که برای تقویت نیروهای انتظامی در خیابان پشت شهربانی شهر قم مشغول مراقبت و انجام وظیفه بوده، به یکنفر جوان ظنین و برای تعیین هویت وی، اخطار کرده که دستها را بالا نگهدارد.
در این هنگام جوان مورد بحث در حالیکه خود را دانشجو معرفی میکرده با خارج کردن سلاح کمری از جیب خود بطرف درجه دار مذکور تیراندازی نموده که یک تیر به پاگون وی اصابت نموده و تروریست موصوف با استفاده از فرصت به فرار مبادرت کرده است.
درجه دار مذکور پس از فرار تروریست بطرف وی تیراندازی نموده که در نتیجه بزمین افتاده است .
درجه دار به گمان اینکه تروریست مجروح شده، از ادامه تیراندازی خودداری، لکن تروریست که وانمود کرده بود، مجروح شده، با بجای گذاردن کفش و عینک و جلد سلاح کمری، خود را به ساختمان نیمه خالی که در کنار رودخانه شهر قم قرار دارد، رسانده است.
مأمورین انتظامی برای دست یابی به این تروریست بمدت 45 دقیقه ساختمان مذکور و کوچه و خیابانهای اطراف آنرا محاصره و جستجو کرده اند، لکن موفق بدستگیری تروریست نشده اند.
13 ـ ساعت 2245 روز 11 /1 /37 دو نفر ناشناس بسوی نگهبان کلانتری 4 شهر قم (در محل شاه ابراهیم شهر قم که اطراف آن باز و هنوز ساخته نشده است)، دو تیر شلیک کرده اند که بوی اصابت نکرده است.
نگهبان نیز متقابلا بسوی افرادی که به تیراندازی مبادرت کرده بودند، شلیک کرده که تیر بآنها اصابت نکرده است.
نگهبان مذکور باتفاق یکی از همکاران خود به تعقیب نامبردگان پرداخته، لکن آنها با استفاده از تاریکی متواری گردیده اند.
14 ـ ساعت 2030 روز 11 /1 /37 حدود 100 نفر از افراطیون مذهبی، ضمن انجام تظاهرات، یک شعبه بانک صادرات واقع در چهارراه مردان شهر قم را مورد حمله قرار داده و قصد داشته اند با بنزین آنرا به آتش بکشند که با رسیدن مأمورین انتظامی از محل متواری شده اند.
تظاهرات مذکور تا ساعت 2130 همان روز بطور پراکنده در داخل کوچه های منشعب از خیابان مردان شهر قم، ادامه داشته است.
15 ـ شب هنگام مورخ 10 /1 /37 عده ای از طلاب علوم دینی شهر قم بمنزل آیت اله سید صادق روحانی مراجعه و با اشاره به بسته شدن یکی از درهای مدرسه خان شهر قم بوسیله مأمورین انتظامی (این در پس از درگیری مأمورین انتظامی با طلاب علوم دینی در داخل مدرسه مذکور بسته شده است)، عنوان کرده اند چنانچه لازم است درب مذکور بسته شود، این اقدام از ناحیه آیات حوزه علمیه قم انجام گیرد.
سید صادق روحانی بآنها پاسخ داده، برای رسیدگی بسایر آیات مراجعه نمایند و چنانچه آیات دیگر پیشقدم شدند، او هم حاضر باقدام خواهد شد.
در پایان ملاقات مذکور قرار شده روز 11 /1 /37 طلاب مدرسه خان از مدرسین حوزه علمیه قم، درخواست نمایند همراه طلاب بمنزل آیت اله سید صادق روحانی مراجعه و از وی بخواهند علیه دولت سخنرانی نماید.
سید صادق روحانی تاکید کرده در صورتی حاضر به ایراد سخنرانی خواهد شد که کلیه فضلا و مدرسین حوزه علمیه قم حضور داشته باشند، در غیر اینصورت به تکروی متهم خواهد شد و چنانچه حادثه ای رخ دهد او را مقصر قلمداد خواهند کرد.
16 ـ روز 11 /1 /37 آیت اله سید کاظم شریعتمداری بعنوان اینکه کسالت دارد، از برگزاری نماز جماعت خودداری کرده است.
ضمنا آیت اله سید صادق روحانی نیز در روز مذکور نماز جماعت را برگزار نکرده است.
17 ـ ساعت 2200 روز 11 /1 /37 سه نفر ناشناس ضمن شکستن چند جام از شیشه های یکی از شعب بانک ایرانشهر در قم، کهنه آغشته به نفت را بداخل بانک مذکور پرتاب و در صدد مشتعل کردن آن بوده اند که بعلت رسیدن مأمورین از محل متواری گردیده اند.
ارزیابی خبر: خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده: مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1 ـ این بولتن که از بند هشتم شروع شده با عنوان «وقایع و حوادث شهر قم» در برگیرنده حوادث روزهای دهم و یازدهم فروردین ماه بود که رویدادهای روز دهم آن (شامل هفت بند می شد) بین وقایع روز گذشته یاد شد و بقیه را در میان سندهای امروز (11 /1 /57) می خوانید.2 ـ غیر از این شنود تلفنی، ساواک قم در تلفنگرامی به شماره 71 /21 و به تاریخ 11 /1 /37 می نویسد که «برابر اعلام منبع 1585 فردی از همدان با سید صادق روحانی ضمن تماس اظهار داشت فرد اعزامی از قم در همدان مخفی است (این فرد واعظی به نام حسین شاهرودی که روز گذشته روحانی او را جهت سخنرانی به همدان فرستاد) و اضافه کرده زندانی های سیاسی همدان اعتصاب غذا کرده اند که در برخورد با مأمورین چند نفر زندانی و مأمورین کشته شده اند.
(موضوع اعتصاب غذا و برخورد با مأمورین تحقیق شد صحت ندارد.)» 1 ـ در میان اسناد ساواک سندهایی دیده می شود از اسامی دستگیر شدگان روز یازدهم فروردین قم.
تعداد این اسامی 19 تن است و مشخصات آنها ذکر شده است.
(ضمیمه 19) * امروز (11 /1 /57) شهر کاشان آرام نبود.
«از ساعت 1100 تا 1200 روز 11 /1 /37 مجلس یادبودی با شرکت حدود 5 هزار نفر در مسجد حبیب ابن موسی شهر کاشان برگزار گردیده است.
در این مجلس یک نفر طلبه علوم دینی در بالای منبر سخنرانی تحریک آمیز ایراد کرده است.
قریب دوهزار نفر از شرکت کنندگان در مجلس مورد بحث پس از خروج از مسجد ضمن دادن شعارهای ضد میهنی، قصد برپا کردن تظاهرات خیابانی داشته اند که مأمورین انتظامی با استفاده از ماشین آب پاش و گاز اشک آور و تیراندازی هوایی تظاهر کنندگان را متفرق کرده اند.
ضمنا تظاهر کنندگان یک عدد نارنجک دست ساز (مخصوص ایجاد صدا) به طرف مأمورین پرتاب کرده اند.
مأمورین 17 نفر از اخلالگران را دستگیر نموده اند.
در جریان حادثه فوق یک نفر از افسران شهربانی کاشان جراحات مختصری برداشته که در بیمارستان بستری شده است.
» این خبر در بولتنی با عنوان «وقایع و حوادث شهر کاشان» آمده بود که دو بند آن مربوط به روز دهم فروردین می شد که در میان اخبار آن روز یاد شد و بند سوم آن در اینجا.