حوادث و وقایع شهرهای استان خوزستان
متن سند:
1ـ شب هنگام مورخ 16 /8 /57 (2537 شاهنشاهی)، افراد ناشناسی یکعدد
بطری حاوی مواد آتش زا را بطرف شعبه بانک صادرات ایران واقع در خیابان سده
شهر آبادان پرتاب نموده و سپس متواری گردیده اند.
در اثر انفجار بطری مذکور آتش سوزی در شعبه بانک مزبور رخ داده و خسارت
مختصری نیز باین شعبه وارد شده است.
2ـ روز 17 /8 /57 عده ای از قشریون مذهبی در گروههای پنج الی 10 نفری در
نقاطی از شهر آبادان بخصوص در خیابانهای زند و امیری این شهر، به تظاهرات
اخلالگرانه مبادرت کرده و تعدادی از آنها شیشه های یکی از شعب بانک ملی را
شکسته اند که مامورین انتظامی با استفاده از گاز اشک آور و شلیک چند تیر هوائی
آنها را متفرق کرده اند.
3ـ روز 17 /8 /57، دو نفر از سرنشینان یکدستگاه اتومبیل پیکان بدون شماره، با
پرتاب مواد آتش زا بطرف ساختمان بنیاد نیکوکاری والاحضرت شمس پهلوی
در خیابان جمشیدآباد شهر آبادان، قصد ایجاد آتش سوزی در محل مذکور را
داشته اند که در این کار توفیقی بدست نیاورده اند.
بدنبال اقدام اخلالگرانه فوق با تلاشی که از طرف مامورین شهربانی بعمل آمده،
سرنشینان اتومبیل مورد بحث در ساعت 2010 روز مزبور دستگیر و به کلانتری
5 آبادان هدایت شده اند.
3ـ روز 17 /8 /57، سید محمد طاهر شبیری (روحانی قشری و سرشناس
خرمشهر) ضمن تماس با تعدادی از روحانیون شهرهای آبادان، اهواز و خرمشهر
اظهار داشته که آیت اله سید کاظم شریعتمداری بکلیه روحانیون کشور اعلام
نموده بمردم بگویند تا روز 18 /7 /57 بعنوان اعتراض به تشکیل دولت نظامی،
بازار و مغازه ها را تعطیل نمایند و بهمین جهت تصمیم گرفته شده که اعلامیه هائی
در این زمینه تهیه و در مساجد باطلاع مردم رسانده شود.
متعاقبا روحانی مذکور باتفاق سه نفر روحانی دیگر باسامی سید محمدتقی
موسوی، سید عبدالرسول صداقت و شیخ عبداله محمدی فعالیتهای گسترده ای را
برای تعطیل بازار و مغازه های خرمشهر شروع نموده اند.
بدنبال انتشار خبر فوق و اقدامات عده ای از روحانیون قشری استان خوزستان، از
صبح روز 18 /8 /57 بازار و کلیه مغازه های خیابانها، باستثناء دکاکین مخصوص
فروش مواد مایحتاج عمومی، در شهرهای آبادان، اهواز و خرمشهر بحالت تعطیل
درآمده است.
5ـ اخیرا اعلامیه ای بامضاء روحانیون اهواز به پشتیبانی از کارکنان صنعت نفت،
صنایع فولاد پهلوی و سازمان آب و برق خوزستان انتشار یافته که در آن ضمن
اشاره بحادثه اخیر دانشگاه تهران، روزهای 18 و 19 و 20 /8 /57 بعنوان عزای
عمومی اعلام شده است.
1
6ـ بقرار اطلاع شیخ محمد کرمی (روحانی سرشناس و قشری اهواز) تصمیم
گرفته است، روز شنبه (21 /8 /57) عده ای را که بزبان عربی آشنائی دارند، در
منزل خود جمع و سپس از آنجا خارج شده و به راه پیمائی و تظاهرات خیابانی
مبادرت نمایند.
7ـ اطلاعات رسیده حاکیست که هر شب تعدادی از جوانان با در دست داشتن
چوب بعنوان مراقب در خیابانهای شهر بهبهان مستقر و موجبات ناراحتی عابرین
را فراهم آورده و در صورتیکه با مامورین انتظامی برخورد و مواجه شوند، آنها را
اجبارا به منزل شیخ محمدحسین مجتهدی (روحانی قشری و سرشناس بهبهان)
برده تا نامبرده درباره مامورین انتظامی تصمیم بگیرد و این اقدام سبب شده که
شهربانی مامورین خود را از خیابانها جمع آوری نموده و حفاظت شهر را شبها
بعهده عده ای آشوب طلب واگذار نماید و نتیجتا اعمال فوق موجب تضعیف روحیه
مامورین گردیده است.
در شورای تأمین منطقه که روز 17 /8 /57، تشکیل گردید، تصمیم گرفته شد تا از
طریق فرماندار یا رئیس شهربانی با روحانی مذکور مذاکره و از وی خواسته شود
تا به افراد مورد بحث توصیه کند که مزاحمتی برای عابرین بوجود نیاورده و فقط
از مغازه ها مراقبت کنند.
ضمنا در کلیه مغازه های این شهر عکسهائی از روح اله خمینی نصب گردیده و
برروی دیوارها و همچنین در معابر عمومی شعارهای ضد ملی نوشته شده است.
8ـ از ساعت 0900 روز 18 /8 /57، قریب 2000 نفر از قشریون مذهبی و
فرهنگیان و دانش آموزان در خیابانهای شهر مسجد سلیمان به راه پیمائی و
تظاهرات اخلالگرانه پرداخته و ضمن شکستن شیشه های دو شعبه بانک صادرات
و سپه، یکی از شعب بانک ملی را بآتش کشیده اند که آتش با دخالت مامورین
آتش نشانی خاموش گردیده است.
مامورین انتظامی برای متفرق کردن اخلالگران اقدام به شلیک چند تیر هوائی
نموده که در نتیجه پنج نفر از آنها مجروح و به بیمارستان اعزام و تحت درمان قرار
گرفته اند.
1
ارزیابی خبر:
خبر فوق صحت دارد.
اقدامات انجام شده :
مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ این اعلامیه دیروز و در
میان پاورقی های اسناد مورد
اشاره قرار گرفت.
ر.ک : اسناد
انقلاب اسلامی، ج 3، ص
424.
1ـ بند هشتم این بولتن که
مربوط به رویارویی خونین
مأموران حکومتی با مردم
مسجد سلیمان در روز
هجدهم آبان است بالاجبار در
این جا آمده.
به دنبال این
حادثه 14 نفر از مردم در
مسجد سلیمان هم دستگیر
شدند.
(پرونده 106991، ج
4) حادثه مشابهی هم در
دزفول روی داد که در آن جا
دو تن شهروندان دزفولی به
شهادت رسیدند که در سند
بعدی شرح مختصر آن آمده
است.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک - کتاب 15 صفحه 363