راپرتی مبنی بر اجتماع اکراد و بیگ زادههای ساوجبلاغ و بانه از مبادی غیر نظامی واصل [شده ]که اقداماتی بر علیه رفع حجاب می‌نمایند.
تاریخ سند: 3 اسفند 1314
راپرتی مبنی بر اجتماع اکراد و بیگ زادههای ساوجبلاغ و بانه از مبادی غیر نظامی واصل [شده ]که اقداماتی بر علیه رفع حجاب می‌نمایند.
متن سند:
13141203کردستان /کفیل لشگر........... شخصا کشف کنید.
رضائیه/فرمانده لشگر
نمره6957—3 /12 /14نمره 6958
راپرتی مبنی بر اجتماع اکراد و بیگ زادههای ساوجبلاغ و بانه از مبادی غیر نظامی واصل [شده ]که اقداماتی بر علیه رفع حجاب می‌نمایند. حسب الامر مقرر است که از طرف آن لشگر به هر وسیله که باشد این اشخاص شناخته شده، جلب و توقیف شوند و از این افساد که تحریکات خارجی نیز در آن است جلوگیری گردد1 و در صورت عدم اخذ نتیجه طوری کنند که مفسدین به خاک عراق مهاجرت کنند.2 و علت آنکه تاکنون کیفیت قضایا را راپرت نداده‌اید چیست باید مأمورین بیدار و هر یک از مناطق مربوطه با خبر و به کلیه اطلاعات واصله ولو آنکه گوینده بی‌اهمیت باشد ترتیب اثر داده شود.
سرلشگر ضرغامی
رمز شود
[امضا]
توضیحات سند:
ا- ضرغامی کلمات فریبکارانه‌ای به کار برده است و منظور از تحریکات خارجی معلوم نیست، زیرا اگر منظور تحریکات عراق علیه ایران است که این تحریکات چیز قابل ملاحظه‌ای نبوده و حکومت آن وقت عراق نیز تحت سیطره انگلیسی‌ها قرار داشت. بدیهی است طراحان خارجی کشف حجاب که خود استعمار انگلیسی است غیر از حمایت از این طرح در ایران کاری به عمل نمی‌آورد. ولی به هر حال برای اثبات مدعا و حساس کردن آن باید به القا آتی دست زد تا کشف حجاب حالت ملی و دشمن ستیزی به خود گیرد. و دشمنان آن طرح، خارجی و وابسته به بیگانه معرفی شوند. اتفاقا بر خلاف آنچه در این بخشنامه آمده خارجیها شدیداً مراقب و نگران اجرای این طرح استعماری خود بوده‌اند و با کمال هوشیاری نحوه پیشرفت آن را در کشور پیگیری می‌کردند تا اثرات اجرای آن را دریافته و موافقتها و مخالفتها را ارزیابی کرده تا در مقابل مخالفین شدت عمل و سرکوب را پیش گیرند و در مقابل موافقین رویه تشویق و ترغیب و حمایت را و با همه پنهان کاری رژیم پهلوی که سعی داشت بر روی نقشه استعماری خود، پردۂ وطن پرستی، پیشرفت و ترقی بکشد، باز از لابه لای اسناد بدست آمده راز برملا گشته و مکر و فریب آنها روشن و آشکار می‌گردد. در همین باره قستمهایی از نامه محرمانه، فاطمی حاکم حکومت گیلان و طوالش به رئیس‌الوزراء در تاریخ ۲۱ دی ۱۳۱۴، جلب نظر کرده حقایق را با چند جمله کوتاه بیان می‌سازد: «.. تقریبا یک ماه است دستور اجرای تقویت در تربیت و تجدد نسوان به بنده رسیده و شروع به عمل گردیده، چون مخصوصا اطلاع داشتم که خارجیها با نهایت جدیت نگران و مراقب وضعیات هستند که به چه نحو اجرا و از طرف مردم چگونه تلقى می‌شود، با اینکه ممکن بود به امر و اجبار منظور را عملی نمود ولی به عقیده خود بهتر دیدم که این قضیه به طور طبیعی و به رضایت عامۀ طبقات صورت بگیرد...» (خشونت و فرهنگ، سازمان اسناد ملی ایران، صفحه ۲۸۰) و به قول بخشنامه «خارجیها» نه تنها مخالفتی نداشتند بلکه از سال‌ها پیش برای آن تبلیغ و توصیه می‌کردند. در موقعی که قضیه کلاه پهلوی در کشور مطرح بود، روزنامه تایمز بغداد در این خصوص ابراز عقیده کرده و تشویق و ترغیب نموده، فواید بی‌حجاب شدن زنان ایران را برای مردم ایران توضیح می‌دهد:«روزنامه تایمز بغداد در شماره اخیر خود خبر ذیل را اشاعت داده است:
وقتی مجلس افتتاح خواهد شد... اقدامات بیشتر و مهمتری در نظر دارد. مسئله برداشتن حجاب هم ممکن است مورد مذاکره مجلس واقع گردد. در ایران عملیاتی برای افزودن به آزادی زنها در جریان است. در ایران فقط خانمهای شهری نقاب دارند. در دهات و میان ایلاتیها اصلا حرف حجاب در میان نبوده و نیست، چون همه بدون نقاب هستند. در شهرها هر کس محتاج به داشتن اندرونی و بیرونی است. و این مسئله داشتن اندرونی و بیرونی برای زنهای و مردها از نقطه نظر بنایی و مخارج خانوادگی باعث مخارج گزاف می‌باشد. برداشتن حجاب همه این موانع را مرتفع می‌سازد و بین مردها و زنها بیشتر حس دوستی ایجاد گشته و این قسمت مشرق زمین بیشتر در جاده ترقی مغرب زمین خواهد افتاد...» (روزنامه اطلاعات، شماره ۵۸۷ - 1/مهر/۱۳۰۷ صفحه دوم ستون آخر).
۲- همان گونه که در سندها و پاورقیهای مربوط به آن گذشت، تبعید کردن افراد یکی از شیوه‌های رایج رژیم ضاخان بود، منتهی اکثر تبعیدها در داخل کشور از شهری به شهر و بخش دیگر که مثلا آب و هوای خوبی نداشت، انجام می‌گرفت، ولی در این بخشنامه سخن از تبعید افراد به خارج از کشور و کشور عراق است که تازگی دارد.