موضوع: روحانیون فعال منطقه
تاریخ سند: 17 فروردین 1357
موضوع: روحانیون فعال منطقه
متن سند:
از: 2ﻫ ب تاریخ: 17 /1 /2537[]به: 2ﻫ1 و312 شماره: 3113 /2ﻫ ب
موضوع: روحانیون فعال منطقه
پیرو 1697 /2ﻫ ب ـ 13 /9 /36
0117
از جمله شخصیت‌های برجسته مذهبی بانفوذ مقتدرانه روحی و اعمال خیرخواهانه فراوان (ساختمان یک پل کلّه‌بست جاده بابلسر و شرکت در انجمن‌های نیکوکاری) می‌توان روحانی را نام برد. او از طرفداران پر و پا قرص خمینی است و غالب وجوه را نیز به جیب او سرازیر می‌کنند و به واسطه زندگی محقّرانه و پرتقوایش و اندیشه‌های صریح مخالف حکومتش توانسته نظر همه اقشار مردم را به خود معطوف دارد ولی آن‌چنان نیست که بتواند اندیشه‌های نوگرایانه جوانان را به طرف خود جذب بکند، اما محبوب بودنش امری تردیدناپذیر است. دیگر چهره‌ای1 که همانند روحانی از نفوذ معنوی برخوردار نیست و به وسیله مایه علمی و انعطاف و انتقادپذیری کم نظیرش در بین روحانیون و نقد و بررسی اندیشه‌های نوین اسلامی (شریعتی) و مطالعه کتب علمای خارجی در زمینه اسلام توانسته است طبقه خاص مذهبی (دانشجویان و محصّلین) را به سوی خود جذب کند. او از علمایی است که در نجف تحصیل کرده و هم اکنون به عنوان جانشین پدرش در مسجد کاظم بیک امام جماعت است و به علّت داشتن کتابخانه ملاقات چهره‌های مذهبی... نطفه غالب شورش‌ها در اینجا بسته می‌شود. دیگر رجال روحانی برادران محامدی و برادران قائمی2 (به جز دکتر جامعه شناس علی قائمی) و روحانیونی از این دسته به علّت گرایش‌های سنتی قوی و نفی اندیشه‌های نو نتوانسته‌اند در گروه‌های روشنفکر مذهبی نفوذ بکنند و غالب حواریونشان را عوام تشکیل می‌دهند. روحانی بهشتی به وسیله جاذبه علمی و تدریس علوم دینی در مدرسه صدر بابل توانسته است طلّاب را به پای درس خود بکشاند و اندیشه‌های روشن سیاسی از او شنیده نشده و از دیگر مدرّسین مدرسه صدر روحانی و محمدی است که غالب فعالیت‌های او متمرکز در روستاهای اطراف بابل است. از وعاظ و خطبایی که بر روی منابر با بیان فرازهای افتخارآمیز صدر اسلام می‌خواهد در ضمیر ناخودآگاه مستمعین مقایسه تاریخی به وجود بیاورند (و این تاکتیک غالب خطبا است) و گاه‌گاه نیز برای شیر فهم کردن عوام عقاید ضد حکومتی را به وضوح و صراحت بیان می‌کنند می‌توان روحانی و حجتی و فیروز جائیان را نام برد.
نظریه شنبه: خبر صحت دارد. روحانیونی که به واسطه مایه علمی نفوذ معنوی و انجام اعمال نیکوکارانه هریک می‌توانند قشری از مردم را به طرف خود جلب کنند پیشنهاد می‌گردد برای شناسایی چهره‌ها و روابط آنان مسجد را تحت مراقبت کامل گرفته شود.
نظریه یکشنبه: نظریه شنبه مورد تأیید است. روحانی از چهره‌های فعال روحانیون طرفدار خمینی می‌باشد.
نظریه دوشنبه: نظریه یکشنبه مورد تأیید است. نامبردگان در متن خبر به نحوی از انحاء در قشرهای مختلف نفوذ دارند به خصوص طبقه جوان که پذیرش بیشتری در آنان مشاهده شده ضمناً روحانی در چهلّمین روز کشته شدگان قم و تبریز در مسجد جامع سخنرانی ایراد نموده و مطالبی برله خمینی عنوان نموده است.
نظریه 2ﻫ ب: نظریه دوشنبه مورد تایید فعلاً میدان عرض اندام و تاخت و تاز برای روحانیون هموار است و شاید اقتضا کند که تصمیمات حادّی نسبت به آنان [اتخاذ شود] طرح تضییقی جهت هریک از آنان لازم است به موقع اعمال گردد.
آقای هودی:
1ـ به عرض برسد در صورت تصویب به مرکز ارسال گردد.
2ـ شیخ روحانی در روز چهلّم حادثه تبریز در مسجد جامع ساری نیز به منبر رفته است دستور مراقبت بیشتر به سازمان بابل داده شود. محتشم ارسال شود بیگدلی 20 /1 /37
توضیحات سند:
_1. منظور ساواک بابل، امام جماعت مسجد کاظم بیک بابل آیت‌الله شیخ محمّد فاضل استرآبادی است. وی فرزند آیت‌الله شیخ نجف‌علی است و درسال 1314 ﻫ ش در نجف اشرف به دنیا آمد. دروس مقدماتی را نزد پدرش و مدرّسان بزرگ حوزه علمیه بابل همچون سید محمّد محقّق بهشتی و حاج شیخ‌محمّدعلی طبرستانی فرا گرفت. سپس راهی کوهستان بهشهر نزد آیت‌الله شیخ محمّد کوهستانی فقیه گرانقدر و عارف زاهد شد و با بهره گیری از دانش این عالم ربّانی عازم نجف اشرف گردید. در حوزه ی نجف محضر بزرگانی از جمله حضرات آیات عظام محمدتقی‌ایروانی، محبتی لنکرانی، صافی، میرزا باقر زنجانی، حاج سید محسن حکیم، حاج سید محمود شاهرودی، سیدابوالقاسم خویی و امام خمینی تلمذ نمود. ایشان گرچه متولد نجف اشرف است و موطن خانوادگی او هم شهر (نوکنده) می‌باشد، اما به دلیل وجود روحیات دینی و مذهبی مردم شهرستان بابل، بعد از خروج از عتبات عالیات درسال 1354 و در پی اخراج ایرانیان از عراق مانند پدر عالم خود در این شهر رحل اقامت افکند و در شهر بابل در مسجد مرحوم پدرشان یعنی مسجدکاظم بیک به اقامه جماعت پرداخت و با ارشاد و تبلیغ خود مردم را هدایت کرد. در دوران درگیری و تظاهرات علیه رژیم گذشته و پیروزی انقلاب اسلامی این مسجد محل تجمّع مردم مسلمان و مبارز این شهرستان بود که کلّیه راهپیمایی‌ها از این مسجد شکل می‌گرفت و ایشان در شکل گیری این مبارزات نقش عمده‌ای داشت.
درسال 1357 که انقلاب اسلامی به اوج خود رسید، ایشان ملجأ و پناهگاه بسیاری از انقلابیون شد و به همین سبب از سوی ساواک بازداشت و مورد بازجویی قرار گرفت. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی همواره در خط حضرت امام بوده و نه تنها از جریانات انحرافی دینی و غیردینی دوری می‌کرد، بلکه تذکرات جدی نیز به آنان می‌داد. تقدیم یک فرزند در راه انقلاب مقدس اسلامی که در جبهه‌های حق علیه باطل به شهادت رسید خود گواه حمایت همه جانبه ایشان از امام و انقلاب است. ایشان همچنین پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان اوّلین نماینده مردم بابل در نخستین دوره مجلس شورای اسلامی انتخاب شد و مدّت 4 سال نمایندگی مردم این شهرستان را در مجلس مذکور برعهده داشت. ایشان تاکنون منشا خدمات علمی و مذهبی بسیاری بوده که یکی از مهّم‌ترین آنها، تاسیس حوزه علمیّه مازندران در روستای سلطان محمّد طاهر بابل (3 کیلومتری شمال شرقی بابل) است که هم اکنون با تربیت صدها طلبه، یکی از مدارس مطلوب و خوب حوزوی در سطح کشور می‌باشد. حاج آقا فاضل که در سطح شهرستان در نزد عموم مردم و مسئولان استان به آیت‌الله فاضل نیز مشهور است، هم اکنون با زندگی طلبگی خود و با کوله باری از علم و تقوا و تدین و تجربه، محل رجوع مردم مؤمن شهرستان و بلکه استان مازندران است. برخورد صمیمی و آموزنده ایشان با مردم، بی توجّهی به تجمل و زندگی بسیار ساده و زاهدانه و عدم گرایش به احزاب و جریانات مختلف از ایشان شخصیتی دوست داشتنی ساخته است. ساواک بابل در گزارشی به تاریخ 1 /6 /57 درباره سخنرانی وی نوشت: «نامبرده که پیشنماز مسجد کاظم بیک می‌باشد در تاریخ 28 /5 /57 ضمن سخنرانی پیرامون موضوع حکومت اسلامی اظهار داشت که اگرچه ائمه ما موفق نشدند که حکومت اسلامی تشکیل دهند ولی خوشبختانه دستوراتی کافی دادند که پیروان آنها بتوانند بعدها شالوده حکومت اسلامی را پی‌ریزی کنند. باتوجه به متن خبر، فاضل از طرفداران مکتب خمینی می‌باشد.»
بابل سرزمین طلای سبز، محمّد صالح شیرازی،تهران: فکر روز، 1387، ص 292 . خاطرات حجت‌الاسلام شیخ‌محمدفاضل استرآبادی، تدوین محمدرضا احمدی،تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1387، ص 19 و 20 . (اسناد ساواک- پرونده انفرادی)
2. برادران قائمی عبارت بودند از: الف) حجت‌الاسلام شیخ محمدحسن (هادی) قائمی امیری، فرزند نصرالله در 1312 ﻫ ش در امیرکلای بابل متولد شد. در دوران کودکی چون از وجود پدر عالمش محروم بود، درس و قرآن را نزد مادرش (که دختر عالم جلیل‌القدر شیخ الفقها محمّد رفیع محمدی امیری مازندرانی بود) آموخت. از 14 سالگی تحصیلات مقدماتی را نزد حاج سید محمّد محقّق بهشتی که از (اکابر علمای بابل بود)، آغاز کرد. در 1330 عازم شهر چالوس شد و به مدت یک سال در حوزه این شهر به فراگیری علوم اسلامی مبادرت ورزید. از سال 1331 رهسپار شهر قم شد که مدت 11 سال اقامت در قم، نزد حضرات آیات شیخ‌مصطفی اعتمادی تبریزی، حسین نوری همدانی، میرزا علی مشکینی، سیدمحمدباقر سلطانی، حضرت آیت‌الله العظمی سیدحسین بروجردی و درس خارج را در محضر حضرات آیات بروجردی(ره)، امام خمینی (ره)، شیخ محمّد فکور یزدی، رازی تبریزی و منتظری تلمّذ کرد. پس از پایان تحصیلات حوزوی، به مدت 2 سال در یکی از مساجد تهران عهده دار امامت مسجد بود، و پس از مراجعت به بابل از سوی آیت‌الله روحانی اداره مدرسه علمیّه صدر اعظم به او واگذار شد، که چند سالی در این مدرسه فعالیت داشت. آقای قائمی اکنون امام جماعت مسجد اجابن بابل می‌باشد. بابل سرزمین طلای سبز، محمّد صالح طبری، پیشین، ص 298 و ص 299 . براساس گزارش شهربانی مازندران به شهربانی کلِّ کشور در 5 /12 /1355 وی از طرفداران امام خمینی(ره) معرفی شده است.( اسناد ساواک- پرونده- انفرادی)
ب. دکتر علی قائمی امیری فرزند نصرالله در سال 1316 در امیرکلای بابل به دنیا آمد. وی نویسنده آثار روان شناسی و تربیتی است. تحصیلاتش را تا سطح دکترای روان شناسی و امور تربیتی ادامه داد و آثار متعدّدی در زمینه تربیت کودک و مسائل تربیتی خانواده از نظر اسلام منتشر کرده است. از آثار اوست: خانواده و تربیت کودک، نقش مادر در تربیت خانواده و مسائل نوجوان و جوان (چند جلد)، جوان و لغزش‌های سیاسی، خانواده و دشواری‌های کودکان، تشکیل خانواده در اسلام و پرورش مذهبی کودکان. بابل شهر بهار نارنج، گروه مولفان،تهران: نشر چشمه، چاپ اول، زمستان 1379، ص 245
ج. شیخ محمدحسین قائمی، زندگینامه وی در جلد دوم همین مجلد آمده است.
د. محسن قائمی امیری، فرزند نصرالله در سال 1318 ﻫ ش در بابل به دنیا آمد. وی قبل از انقلاب آموزگار دبستان برهان در تهران بود.