موضوع : جلسه سخنرانی در حسینیه ارشاد مورخه 20/11/46
تاریخ سند: 25 بهمن 1346
موضوع : جلسه سخنرانی در حسینیه ارشاد مورخه 20/11/46
متن سند:
به : 316 از : 20 ه 3 (ه ش) شماره : 35764 /20 ه 3 در ساعت 2045 ناطق جلسه آقای جلال همایی1 پشت میز سخنرانی قرار گرفتند و برنامه سخنرانی خود را که روی چند کاغذ بزرگ نوشته بود و داخل پوشه ای بود به سه قسمت اعلام داشتند که خلاصه سه قسمت برنامه سخنرانی نامبرده به شرح زیر می باشد.1ـ اینکه می گویند ایرانیها به زور شمشیر در جنگ ایران و اعراب مسلمان شدند و اسلام ایرانیان از ترس بوده.
این صحیح نیست بلکه ایرانیان در اثر نابسامانی و اختلاف عقاید دینی و مذهبی آماده چنین انقلابی از لحاظ اختیار کردن مذهب بودند بنابراین چون از جزئیات دین اسلام مستحضر شدند و ملاحظه کردند که دین و مذهبی مترقی و دین مساوات است با رضا و رغبت به دین مبین اسلام گرویدند و دلایل و شواهد زیادی در این مورد اقامه کرد و توضیحات مفصلی داد و ثابت کرد که ایرانیان به رغبت دین اسلام را پذیرفته و به مذهب تشیع گرویدند.
2ـ قسمت دوم اینکه اگر بگویم ایرانیان به زور شمشیر از ترس مسلمان شدند پس چرا بعد از اینکه ایران مجددا حکومت مستقل و پرقدرت ایرانی تشکیل داد و مستقلاً حکومت در دست ایرانیان افتاد دیگر زور و ترس نبود چرا بدین اولیه آباء و اجدادی خود بازنگشتند.
در این خصوص نیز ناطق دلایل مفصلی اقامه کرد.
ناطق اضافه کرد که دستور اسلام و پیغمبر گرامی اسلام این بود مردمی که مسلمان می شدند در امان بودند و مردمی که صاحب کتاب و ادیان گذشته بودند اگر ایمان نمی آوردند جزیه می دادند و در امان بودند.
همین ادیان اقلیت که در ایران اکنون هستند آن روز هم وجود داشتند و ایمان نیاوردند و مسلمان نشدند و جزیه دادند و در امان ماندند.
یعنی ایرانیان که پیرو دین زرتشت بودند برای اینکه کشته نشوند یا جزیه ندهند مسلمان شدند، این حرف غلط است من فکر می کنم ایرانیان به حقایق این دین آسمانی پی بردند و با جان و دل این دین را پذیرفته و مسلمان شدند.
در امر ولایت و دوستی ایرانیان با همیت عصمت و طهارت و اینکه مذهب تشیع اثنی عشریه را قبول کردند و دوستدار علی و اولاد علی هستند، دلایلی آورد و توضیحات مفصلی داد.
3ـ قسمت سوم موضوع ولایتعهدی امام رضا و تشریف آوردن آن حضرت به ایران خراسان را تشریح نمود و مفصلاً در این خصوص توضیحاتی داد.
جلسه در ساعت 2115 خاتمه یافت.
توضیحات سند:
1ـ جلال الدین همایی، استاد محقق، ادیب، متفکر معاصر مرحوم جلال الدین همایی در سال 1317 ق در خانواده علم و ادب در اصفهان دیده به جهان گشود.پدرش میرزا ابوالقاسم محمد نصیر شاعر و عارف و حکیم معروف متخلص به طرب (1274 ـ 1330) می شد.
جلال الدین مقدمات علوم دینی را نزد پدر تحصیل کرد.
محضر استادان بزرگ اصفهان را درک و به کسب علوم و معارف اسلامی از فلسفه، حکمت، عرفان، فقه، اصول، ریاضی، نجوم، تفسیر و ادب پرداخت.
مهمترین اساتید ایشان : مرحوم میرزا احمد اصفهانی، شیخ علی یزدی، ملاعبدالکریم جزی، سید مهدی دراچه ای، ملا جواد آدینه ای، میر محمدصادق خاتون آبادی، حاج میرزا رحیم ارباب...
بودند.
در سال 1307 شمسی به تهران مهاجرت و در مدرسه دارالفنون به تدریس پرداخت.
در سال 1314 برای تدریس به دانشگاه تهران دعوت شد.
از ایشان افزون از مهمی اثر باقی مانده که از جمله: میراث فارسی، فلسفه قدیم، تاریخ ادبیات فارسی، غزالی نامه، شرع احوال سروش اصفهانی، مولوی نامه، خیامی نامه، وقایع عاشورا و کربلای حسینی، دو رساله در فلسفه اسلامی، دیوان اشعار...
.
استاد همائی به مثنوی مولانا عموما، عرفان اسلامی خصوصا توجه خاصی داشتند.
ایشان پس از یک بیماری کوتاه مدت در 28 تیر 1359 شمسی (6 رمضان 1400) در گذشت و در تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد.
رجال اصفهان، جلد اول، دکتر سید محمدباقر کتابی، 1357، ص 469.