متن سند:
مدرسه خان که یکی از مدارس قدیمی
علوم دینی در قم می باشد، در مجاورت
صحن حضرت معصومه در مرکز شهر
مذکور قرار دارد.
مدرسه مذکور مدتها به
صورت مخروبه و بلااستفاده بوده و از سال
2520 مجددا از طرف مرحوم آیت الله
بروجردی تجدید بنا شده و تولیت آن با دو
تن از پسرانش بوده که آنها هم فوت
کرده اند.
این مدرسه در حال حاضر مسئول و تولیت
معینی ندارد و نوه آیت الله بروجردی
مشغول فعالیت است که از طرف اوقاف
سمت تولیت مدرسه مذکور را به اعتبار
وصیت آیت الله بروجردی احراز کند و
تاکنون این اقدام به نتیجه نرسیده است.
در مدرسه خان به علت نبودن مسئول مشخص، در سال های اخیر گروهی از طلاب و
روحانیون افراطی اقامت کرده اند و در زمانی که مدرسه فیضیه دایر بوده، بین طلاب اخلالگر
مدرسه مذکور با طلاب مقیم مدرسه خان همکاری هایی در زمینه فعالیت های آشوبگرانه
وجود داشته و پس از آنکه مدرسه فیضیه در سال 2534 تعطیل شده، تعدادی از طلاب
اخراج شده از آنجا، در حجره های مدرسه خان اقامت گزیده اند.
تا اواسط سال 2536 ظاهرا از ناحیه طلاب مقیم مدرسه مورد بحث، فعالیت مضره ای
مشهود نبوده و از آن به بعد تحریکات در این مدرسه آغاز گردیده و طلاب و روحانیون مقیم
و متردد به این مدرسه در ایجاد زمینه های اخلالگری و تحت فشار قرار دادن روحانیون
طراز اول مقیم قم به ابراز عکس العمل و یا مخالف با دولت، کوشش موثر داشته اند.
در مدرسه مذکور برای اولین بار نغمه های مخالفت با حکومت و رژیم ایران به گوش رسیده و
اگرچه بیش از حدود 300 نفر طلبه و مدرس، مقیم دائمی بیشتری در آنجا نیست، معهذا
در مواقع بروز تظاهرات و اقدامات
اخلالگرانه، معمولا تا دو هزار نفر در آنجا
حضور پیدا می کرده اند.
باتوجه به اینکه مدرسه موصوف به صورت
پایگاه هواداران خمینی درآمده و اکثر
تحریکات و فعالیت های براندازی و
اخلالگرانه زیر پوشش بهانه های مذهبی، از
این مدرسه ناشی و به نقاط دیگر سرایت
می نمود، طی گزارشی وضعیت آن به
استحضار رسید و استدعا گردید که مدرسه
مزبور از جهت متلاشی شدن یکی از
کانون های عمده فعالیت های ضد ملی،
تعطیل گردد.
مقرر فرمودند نظر آیت الله شریعتمداری
سؤال گردد.
آیت الله مذکور در این مورد گفته
بود: بهتر است مدرسه مزبور تعطیل شود.
البته بعدا به ما مراجعاتی خواهند کرد و آن وقت
می توان در این باره اقدامی کرد.
آیت الله شریعتمداری به این ترتیب با تعطیل مدرسه خان
اعلام موافقت نمود.
متعاقبا مقرر فرمودند نظر آیت الله گلپایگانی هم در این مورد استعلام
شود.
در اجرای اوامر با سیدمهدی گلپایگانی فرزند مشارالیه تماس حاصل و سؤال مذکور
مطرح شد.
وی پس از طرح سؤال جواب آیت الله گلپایگانی را به این شرح اعلام داشت: این
کار به کلی به مصلحت نیست.
اگر دستهایی در کار است که اوضاع را تشدید و به مرحله انفجار
برساند، بله این کار را بکنید، وگرنه باید کارها از اساس و ریشه درست شود.
با بستن مدرسه
خان، مدرسه دیگری آشوب می شود و همه مدارس را که ببندید به خانه ها کشیده می شود.
فکری کنید که اساسا نیاز به این کارها نباشد.
نظریه:
بعد از آخرین فعالیت گروهی طلاب مدرسه مذکور در جریان روزهای 19 و 20 اردیبهشت
ماه سال جاری، فعالیت مضره آشکاری از آنان
دیده نشده است.
در 15 خرداد نیز آنها دست
به آشوب نزده اند و مراسم چهلم کشته شدگان
وقایع اردیبهشت ماه قم نیز فقط با اعلام
تعطیل عمومی آیات که آن هم با استقبال
وسیعی روبرو نشده، پایان گرفته است.
در حال حاضر مورد خاصی از فعالیت علنی
این افراد مطرح نیست و به علاوه آیات
شریعتمداری و گلپایگانی در این مورد دو
نظریه متضاد دارند که در وضعیت کنونی
اجرای هر یک از این دو نظریه، موجب بروز
ناراحتی هایی خواهد شد که به مصلحت بنظر
نمی رسد.
مستدعی است در صورت تصویب
اجازه فرمایند فعلا وضعیت مدرسه مذکور
کماکان تحت مراقبت باشد و چنانچه بار دیگر
فعالیت ضد ملی و اخلالگرانه از ناحیه طلاب مقیم آنجا مشاهده گردید، بلافاصله نسبت به
تعطیل مدرسه و بازداشت محرکین اقدام شود.
منبع:
کتاب
آیتالله العظمی سید شهابالدین مرعشی نجفی به روایت اسناد ساواک - جلد سوم صفحه 499