گزارش
گزارش
متن سند:
فرستنده : 311 محترما به عرض می رساند : از مجموع تحقیقاتی که از متهمین حادثه 21 فروردین کاخ مرمر صورت گرفته این نتیجه به دست آمده است که پس از مراجعت پرویز نیکخواه.مهندس منصوری تهرانی مقدم و فیروز شیروانلو به ایران و جلوگیری از خروج مجدد نامبردگان از کشور به رهبری و کارگردانی پرویز نیکخواه مقدمات تشکیل یک هسته کمونیستی طرفدار چین فراهم و با کوشش و تلاش مداوم مشارالیه سه نفر مذکور به اتفاق منصور پورکاشانی که وی نیز قبلاً در انگلستان به تحصیل اشتغال داشته در صدد ایجاد یک حزب کمونیستی برآمده اند.
بازجوئیهای معموله همچنین حکایت می کند که ظرف دو سال اخیر متجاوز از 15 فقره جزوه و نشریه کمونیستی از طرف پرویز نیکخواه تهیه و ترجمه و با همکاری دوستان وی پلی کپی و توزیع شده و حتی چهار نمونه از آنها در بین افراد گروه رزم آوران حزب منحله توده نیز دیده شده که از طرف اداره کل سوم به ساواک استان مرکزی دستور تحقیق درباره شناسایی ناشرین اصلی نشریه داده شده که توفیقی در این مورد به دست نیامده است.
نکته ای را که در اینجا لازم می داند بدان اشاره و توجه مقامات عالیه ساواک را جلب نماید این است که ضرورت مراقبت از اعمال و رفتار و فعالیتهای پرویز نیکخواه.
مهندس منصوری.
فیروز شیروانلو و همچنین حمید محامدی یکی دیگر از همفکران این گروه مورد توجه اداره کل سوم بوده و این اداره که در جریان فعالیتهای مضره نامبردگان در انگلستان قرار داشته به مجرد ورود آنان به ایران طبق وظیفه ستادی خود دستور مراقبت از اعمال و رفتار چهار نفر آنان را که کارگردان اصلی این هسته شناخته شده اند به واحد عملیاتی مسئول (ساواک استان مرکزی) صادر نموده که در مورد هر چهار نفر ساواک مذکور پس از مدتی پاسخ داده است از آنها فعالیت مضره ای مشاهده نشده است.
چون پرویز نیکخواه مغز متفکر و رهبر اصلی و در حقیقت تئوریسین و مؤسس این گروه بوده به علت اهمیت وضع و موقعیت وی چگونگی دستورات صادره درباره مراقبت از نامبرده را به طور خلاصه به شرح ذیل به عرض رسانده و فتوکپی چند فقره از گزارشات تنظیمی و نامه های متبادله را به پیوست تقدیم می دارد.
در تاریخ 26 /5 /42 از طرف بخش مسئول گزارشی تنظیم و در آن ضمن تشریح فعالیتهای پرویز نیکخواه در انگلستان به مسئله مراجعت دست جمعی شش نفر از فعالین سازمان دانشجویان ایرانی در انگلیس اشاره و احتمال داده می شود که برای انجام مأموریتی به ایران وارد شده باشند و در نتیجه از طرف مدیر کل اداره سوم دستور مراقبت و عنداللزوم تعقیب قانونی این افراد داده می شود (برگ اول).
در نتیجه از طرف بخش مسئول به اداره اعزام محصل اعلام می گردد که تا اطلاع ثانوی از خروج وی از کشور جلوگیری (برگ 2) و به ساواک استان مرکز طی شماره 21826 /315 ـ 5 /6 /42 اعلام می گردد اعمال و رفتار پرویز نیکخواه را که از فعالین حزب توده در انگلستان بوده و به ایران مراجعت کرده و منزل وی در خیابان ژاله.
خیابان حریرچیان واقع است زیر نظر گرفته نتیجه را اعلام دارند.
(برگ 3).
پس از یک ماه در تاریخ 3 /7 /42 طی شماره 25387 /315 نتیجه اقدامات معموله از طرف اداره کل سوم استعلام می گردد (برگ 4) ولی ساواک تهران پس از مدتی در تاریخ 20 /8 /42 طی شماره 16574 (برگ 5) پاسخ می دهد که با تحقیقات معموله نامبرده در نشانی معینه شناخته نگردیده در حالی که آدرسی که در اختیار ساواک تهران گذارده شده بوده محل سکونت واقعی نیکخواه بوده و نامبرده تا هنگام دستگیری نیز در همان منزل سکونت داشته است.
در هر صورت مجددا از طرف اداره کل سوم در مورد تعیین آدرس مشارالیه تحقیق و ضمن تأیید آدرس قبلی محل کار پدر نیکخواه نیز به آن ساواک اعلام و در تاریخ 29 /12 /42 طی شماره 46742 /311 بار دیگر با اعلام آدرس وی دستور مراقبت از اعمال نامبرده صادر می گردد (برگ 6).
در تاریخ 19 /2 /43 طبق تقاضای ساواک استان مرکزی طی شماره 9584 /311 سابقه پرویز نیکخواه به طور مفصل تر به آن ساواک اعلام و اشاره می شود که برابر اخبار واصله مشارالیه در انگلستان عضو کمونیست کمیته اجرائیه سازمان دانشجویان بوده و در بین دانشجویان کمونیست ایرانی داعیه رهبری را داشته است و طی همین نامه نیز نتیجه اقدامات معموله استعلام می شود (برگهای 7 و 8) ساواک استان مرکزی در تاریخ 11 /3 /43 طی شماره 5425 /20/الف پاسخ داده است «تاکنون فعالیت مضره ای از نامبرده بالا مشاهده نشده است.
» (برگ 9).
با اینکه به استناد این نامه ساواک تهران اداره کل سوم می توانسته پرونده را بایگانی نماید معهذا به علت اهمیت خاص موضوع و سوابق گذشته پرویز نیکخواه بلافاصله طی شماره 13281 /311 ـ 21 /3 /43 به ساواک مذکور جواب داده می شود «خواهشمند است دستور فرمائید کماکان اعمال و رفتار نامبرده بالا را تحت مراقبت قرار داده و نتیجه را به موقع به این اداره کل اعلام دارند.
» (برگ 10) ساواک مذکور پس از هفت ماه در تاریخ 22 /10 /43 که گروه نیکخواه سرگرم شدیدترین فعالیتهای سیاسی خود بوده طی شماره 22811 /20/الف ـ پاسخ داده است «از نامبرده بالا فعالیت مضره سیاسی مشاهده نمی شود» (برگ 11).
به طوری که ملاحظه می فرمایند اداره کل سوم در این مورد به وظایف خود عمل نموده و چنانچه ساواک استان مرکزی تنها به مراقبت از اعمال و رفتار پرویز نیکخواه رهبر گروه نیز مبادرت می ورزید مسلما از مدتها قبل به تلاشهای مضره سیاسی این گروه پی می برد.
ضمنا به استحضار می رساند که طبق اعلام مدیریت کل اداره پنجم که مدرک آن ضمیمه است (برگ 12) ساواک استان مرکزی به هیچ وجه برای تعقیب و مراقبت از چهار نفر مذکور تقاضایی از اداره کل پنجم ننموده است.
مراتب جهت استحضار عالی به عرض رسید.
تهیه کننده.
رئیس بخش 311.
ثابتی 5 /3 /44 رئیس اداره یکم عملیات.
لیقوانی - محترما با سابقه به استحضار می رساند.
5 /3 از طرف مدیرکل اداره سوم ـ شاهین 5 /3 /44 معاون.
1ـ به عرض تیمسار ریاست ساواک رسید.
2ـ چنانچه از قسمت آخر گزارش تیمسار معاونت امنیت داخلی مستحضر نیستند به عرض ایشان نیز برسد.
6 /3 در جلسه ای که در تاریخ 22 /4 /44 با شرکت مقام مدیریت کل ـ ریاست ساواک استان مرکزی و مسئولین مربوطه در اداره کل سوم و ساواک تهران در دفتر مدیریت کل تشکیل شد در این باره مذاکرات لازم معمول و قرار شد مراتب وسیله مدیریت کل و ریاست ساواک...
.
ملاحظه شد ـ صحیح است بد عمل شده پندی که از این واقعه می گیریم این است که نظر به قلت وسایل و منابع هر وقت زیر کنترل گرفتن یک مظنون لازم تشخیص داده می شود باید با ساواک تهران کمیسیون نمائید تا برای هدف مهمتر تقویم بیشتر تعیین گردد.
در این کمیسیون طبعا گفتگوهایی خواهد شد که دستگاه اجرایی را از اهمیت قضیه با خبر خواهد کرد.
جهت استحضار به عرض می رساند در اجرای اوامر تیمسار و معاونت اقدام نمایید.
بخش 311