فعالیتهای مضره عطف : 1920/ س ت ـ 15/2/42
فعالیتهای مضره عطف : 1920/ س ت ـ 15/2/42
متن سند:
ریاست ساواک تهران پس از واقعه مدرسه فیضیه1 تاکنون خبرنگاران خارجی بقم نیامده اند ولی موقعیکه طلاب مجروح در بیمارستان فاطمی قم بستری بودند شخصی بنام شیخ خلخالی که از طرفداران و ایادی خمینی است بعنوان عیادت بیماران به بیمارستان مزبور رفته و عکسهائی از طلاب بستری میگیرد که فیلم این عکسها هم بلافاصله بوسیله مأمورین شهربانی قم نورداده شده و از بین میرود در صورتیکه عکس تهیه شده باشد ساختگی و با صحنه سازی بعدی گرفته شده است.رئیس سازمان اطلاعات و امنیت قم.
ح بدیعی 502 6 /3 /42
توضیحات سند:
1 ـ مدرسه فیضیه از بناهای عهد صفویه است که در جنب صحن کهنه قم و در میدان آستانه واقع شده است و بر اساس آنچه در تواریخ آمده است از بناهای شاه طهماسب اول می باشد که در سال 934 هجری قمری بنا گردیده است و بر سر دیوار آن که به طرف صحن حضرت معصومه (س) باز می شود کتیبه ای به نام شاه طهماسب وجود دارد که متن آن بشرح زیر است: «قد اتفق بناء هذه العمارۀ الشریفۀ والعتبه السنیه و السدۀ العلیۀ الفاطمیه فی زمان دولۀ سلطان اعاظم السلاطین، برهان اکارم خلف الخواقین، خلیفۀ الانبیاء والمرسلین و الائمه الطاهرین المعصومین، مشید مبانی الشریعۀ المصطفویه، مؤسس اساس الملۀ المرتضویه ؛ رافع الویۀ العدل و الاحسان، السلطان ابن السلطان بن السلطان، ابوالمظفر، شاه طهماسب بهادرخان،، ایداللّه تعالی بالنصر والتأیید سلطنۀ و شوکته، و بالخلود والتأیید، لازال الدهر مساعدا له فی اقامۀ عماد الدین والقرآن المبین، موافقا لما یرام من زمانه الشریف فی اعلام معالم الشرع المتین بمحمد و آله اجمعین، بسعایۀ نقاوۀ اکابر السادات و النقباء الاشراف الامیر شرف الدین اسحق تاج الشرف الموسوی فی سنه 934».بنای اولیه آن تا حدود حوض وسط مدرسه بوده و وجه تسمیه آن نیز به فیضیه را به دلیل سکونت فقیه و عالم ربانی حضرت آیه اللّه العظمی ملا محسن فیض کاشانی دانسته اند.
اما بنای فعلی فیضیه از اقدامات زمان فتحعلی شاه قاجار در سال 1213 و 1214 هجری قمری است که بنای سابق را تخریب و مدرسه را بزرگ و رفیع نموده و در 75 ذرع طول و 50 ذرع عرض آن را بنا نموده است که مشتمل بر چهل حجره در طبقه همکف و چهار ایوان بزرگ در چهار سمت ذرع در دوازده ذرع و دو جدول آب در طول 12 ذرع و عرض 3 از این ابنیه تغیر شکل داده است.
اشعار زیر محاذی مسجد بر کتیبه ایوان نگاشته شده که از فتحعلی خان ملک الشعراء است.
دست قدرت تا بدهر این هفت منظر برکشید دهر را کی اینچنین در حلیه و زیور کشید هرزمان مشاطه قدرت عروس دهر را بر مراد خلق در پیرایه دیگر کشید هر سفالین کاسه آمد یادگار جام جم بلکه جام جم ز رشک از خون دل برسرکشید این همه پیمانه عشرت به بزم روزگار هر کس از دوران شاه معدلت گستر کشید فخر شاهان زمین فتحعلی شه کاسمان حلقه فرمان او در گوش هفت اختر کشید آن شهنشاه ملک شه چاکر سنجر غلام کش ملک شه خاک در، در دیده چون سنجرکشید آسمان در عهداو رسم ستمکاری گذاشت کز حسام شحنه عدلش بسی کیفر کشید این رباعی نیز در رابطه با سال ساخت آن و بر اساس حروف ابجد نوشته شده است.
در روضه معصومه شهنشاه ملک گاه بنهاد بنا مدرسه دلکش و دلخواه تاریخ بنایش چه ز ارباب سخن خواست بنوشت صبا مدرسه فتحعلی شاه مدرسه فیضیه در سالیان دراز بدون طلبه بوده و رونق نداشت تا آنکه با حضور مرجع بزرگ شیعه و احیاگر مکتب اهل بیت (ع) حضرت آیه اللّه العظمی آقای حاج شیخ عبدالکریم حایری در شهر قم، مدرسه زندگی مجدد یافت و با حضور صدها طلبه و تشکیل دهها کلاس درس به مرکزی برای ترویج افکار عالی مکتب امام صادق(ع) مبدل گشت.
در همان زمان طبقه دوم (به استثناء آنچه در زمان فتحعلی شاه ساخته شده بود) ساخته شد.
و این شعار بر آن نقش بست.
این همیون درگه فرخ پی گردون وقار درگه علم است و باب فضل و کرباس کمال این مقرنس طاق چبود این منور شمسه چیست آسمانی با سکون و آفتابی بی زوال این حرم حرمت حریم این عرش فرسابارگاه گشت بنیاد از مثال پادشاه بی مثال باد یارب بخت بیدارش چو حی لا ینام باد یا رب ملک اقبالش چو ملک لا یزال در عصر مرجعیت حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سید محمد حسین طباطبایی بروجردی، بیش از پیش بر اعتبار این مدرسه افزوده شد تا جائی که آن مرکز علمی و مدرسه بزرگ قدیمی، مشهور خاص و عام گشت و هر کس برای زیارت حضرت معصومه سلام اللّه علیها به قم وارد می شد، سری هم به مدرسه فیضیه می زد و از آن بازدید بعمل می آورد زیرا، اولاً «مدرسه فیضیه»، مرکز مدارس شهر و محل تجمع طلاب علوم دینیه بود و ثانیا بواسطه قرب حرم مطهر و نماز جماعتی که توسط مجتهدین بزرگ و عالیقدری که در آن برگزار می شد و مردم از این رهگذر به فیض نماز نایل می شدند و ثالثا مکان تدریس بزرگترین مجتهدین عصر چون آیت الله العظمی بروجردی و آیت الله العظمی خوانساری و دیگر بزرگان بوده و رابعا محل اصلی انقلاب اسلامی و سخنرانی های حضرت امام خمینی (ره) بوده لذا همواره از جمعیت روحانی و غیر روحانی موج می زده است.
در دوران انقلاب اسلامی و مبارزه با شاه، فیضیه به قلب تپنده این نهضت مبدل گشت و همواره روحانیون انقلابی و فاضل و دانشمند در این مدرسه به سخنرانی های آتشین علیه رژیم شاه پرداختند و در آنجا سنگی قرار داشت که هر کس برای سخنرانی انقلابی بر آن می رفت و به همین دلیل نیز آن سنگ به «حجر انقلاب» مشهور بود.
فیضیه بارها مورد هجوم وحشیانه مأمورین ساواک شاه و ارتش شاهنشاهی و پلیس واقع شد و در و دیوار آن به خون جوانان روحانی آغشته گردید که در واقع از این دست قابل مطالعه عمیق است که یکی دوم فروردین 1342 هجری شمسی سالگرد شهادت امام صادق (ع) و دیگری 17 خرداد 1354 است.
در طی سالیان متمادی طرحهای متعددی برای از بین بردن این پایگاه علمی و انقلابی توسط ساواک به مرحله اجراء درآمد که آخرین آن تعطیلی فیضیه بود که در سال 1354 صورت گرفت.
به یکی از مکاتبات در این خصوص توجه فرمایید که در تاریخ 19 /5 /1354 طی شماره 3425 /21 از ساواک قم برای مرکز ارسال شده است.
همانطوری که بکرات بعرض رسیده و مستحضرند مدارس فیضیه و دارالشفاء قم بدلایلی که در گزارشات تقدیمی قبلی بدان اشاره شده تبدیل به کانون فساد و مرکز بروز کلیه تشنجات و اغتشاشاتی است که طی چند ساله اخیر از جانب روحانیون انجام شده.
حال که این مدارس تخلیه و در اختیار قرار دارد با توجه به اینکه ملک آن متعلق به آستانه مقدسه است این ساواک پیشنهاد می نماید در صورت امکان تحویل سازمان اوقاف گردد تا با نظر سازمان مذکور حجرات آن به طلابی واگذار شود که بنحوی از انحاء با آن سازمان سر و کار دارند و طبعا از موافقین می باشند.
چنانچه به دلائلی واگذاری آن به اوقاف به مصحلت نبوده و بایستی مجددا به روحانیون تحویل گردد برای جلوگیری از هرج و مرج گذشته و ایجاد نظم و ضابطه لازم است مدارس را به یکی از آیات ثلاثه قم شریعتمداری، نجفی مرعشی یا گلپایگانی (بدون دخالت سایرین) مشروط به اینکه تعهدات ذیل را عملی سازد تحویل گردد.