حبیب ثابت
تاریخ سند: 23 آبان 1350
حبیب ثابت
متن سند:
تاریخ: 23 /8 /1350حبیب ثابت
بانک ایران و خاور میانه
آقای قدرت‌الله بختیاری1 در مقابل پرداخت 10% وجه نقد و 90% سفته به انضمام مخارج مربوطه به امضای خودش و آقای عزت‌الله بختیاری کارمند شرکت نفت پان آمریکن2 تقاضای صدور ضمانتنامه به مبلغ هفتصد هزار ریال و به مدت 26 ماه به نفع شرکت ملی نفت ایران پالایشگاه ایران دارد، متمنی است دستور فرمائید طبق اصول ضمانتنامه مزبور[را] صادر نمایند و این جانب ضمانت آقایان فوق‌الذکر را در صورت ایجاد خسارت به بانک می‌نمایم.3
با احترام و تشکر قبلی
حبیب ثابت
______________________
1. قدرت‌الله بختیاری در سال 1304ش در ورقا به دنیا آمد. وی از بهائیانی بود که در سال 1326ش با شماره 95389026 در اراک تسجیل شد. اسناد ساواک
مشارالیه در سال 1352ش پیمانکار رستوران‌های پالایشگاه تهران بود و در این زمان (آبان 1352) طی عریضه‌ای به منوچهر اقبال، تورم قیمت‌ها را موجب ورشکستگی خود دانست و تقاضای کمک نمود. بخش ضمائم این نامه به هوشنگ فرخان، مدیر امور تولید پالایش و پخش که خود از بهائیان عنوان‌دار بود، ارجاع داده شد که به علت عدم رسیدگی، قدرت الله بختیاری در بهمن ماه، در نامه‌ای به وی نوشت: «... از تاریخ تقدیم نامه تاکنون به علت بدهی به اشخاص... بلاتکلیف از خانه و خانواده دور و از ترس طلبکاران در اختفا به سر می‌برم. خانه مسکونی بازداشت و مختصر فرش و اثاثیه‌ام از دست رفته است...» بخش ضمائم
2. شرکت ایپاک، همان شرکت نفت ایران . پان امریکن بود که در 31 می1958 میلادی برابر با 10 خرداد 1337 توسط شرکت نفت پان آمریکن شعبه استاندارداویل ایندنیا و شرکت ملی نفت ایران با هدف اکتشاف و استخراج نفت در شمال خلیج‌فارس در مساحتی حدود 16 هزار کیلومتر مربع و با سهام مساوی تأسیس شد. در قرارداد امضاء شده تصریح شده بود که پان آمریکن 25 میلیون دلار به شرکت ملی نفت ایران پرداخته و متعهد می‌شود که طی 12 سال حداقل 25 میلیون دلار برای تحقق طرح‌های مشترک هزینه کند. همچنین در قرارداد، پیش‌بینی شده بود که 75 درصد سود ناشی از فروش نفت خام توسط ایپاک به شرکت ملی نفت ایران و 25 درصد به پان آمریکن پرداخت شود. از سال 1340 ایپاک در میدان شماره 1 داریوش بهره‌برداری نفت را آغاز کرد که تولید اولیه آن به 10 هزار بشکه در روز می‌رسید. در سال1341 نیز میدان نفتی سیروس توسط این شرکت مورد بهره‌برداری قرار گرفت که 12 هزار بشکه در روز از آن نفت به دست می‌آمد.
در زمان اوج‌گیری انقلاب اسلامی در سال 1357ش، گزارشی از اعتصاب کارگران این شرکت در خارک به ثبت رسید که به شرح زیر است:
«روز جاری 134 نفر کارگران رسمی و قراردادی شرکت نفت ایران پان‌آمریکن در خارک ضمن تسلیم دادخواستی که به امضاء کلیه کارگران مزبور رسیده بود، اعلام داشته که به علت عدم رسیدگی به تمام خواستههایشان از امروز به کارگاه آمده، لیکن از انجام کار خودداری خواهند نمود. نتیجتاً ساعت 0900 ناخدا ادیب نیا فرمانده پایگاه هوا دریای خارک، که از طریق استاندار خوزستان مأموریت دارد که در مورد شکستن اعتصابات با قاطعیت عمل نماید، به اتفاق فرمانده گروهان ژاندارمری و تعدادی سرباز به محل کارگاه‌ها عزیمت و کارگران را تهدید، چنانچه به کار مشغول نگردند با تیراندازی و شدت عمل مواجه خواهند شد. ضمناً قول داده شده که خواستههایشان از طریق فرمانده نیروی دریائی تعقیب و اقدام گردد و کارگران به کار مشغول گردیدند.»
اعتراض کارگران بنا به نامه‌ای که ناخدا یکم محمدرضا ادیب‌نیا، فرمانده نیروهای هوا دریای مستقر در خارک به سپهبد جعفریان استاندار خوزستان نوشت، نداشتن مسکن بود، کارگران در یک قریه ساکن بودند و در شرایط بسیار دشواری به سر می‌بردند. آن‌ها دچار تبعیض بودند. با این که از نظر قانونی تابع شرکت ملی نفت به شمار می‌رفتند، اما رفتار دیگری با آن‌ها می‌شد. از 15 سال پیش (1342) به آن‌ها قول مسکن داده شده بود، اما تا روز ارسال گزارش (9 /9 /57) به آن عمل نگردیده بود. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک . ج 17 . ص 536
3. این ضمانتنامه طی شماره 44 /13- 24 /8 /1350 توسط بانک ایران و خاورمیانه صادر شده است. بخش ضمائم