گزارش
تاریخ سند: 13 شهریور 1357
گزارش
متن سند:
محترما گزارش مورخه 13 /6 /57 بشرح زیر بعرض میرسد 1ـ بطوریکه در گزارش مورخه 12 /6 /57 عریضه داشتم که در مورخه بالا تظاهرات خواهد شد در مقارن ساعت 1510 دقیقه تعداد 30 نفری به رهبری جلیل رجبی یا رضوی شغل شاطر از مسجد مدرسه بیرون آمد ضمن اینکه شعار میدادند بطرف شاه بختی شرقی حرکت نمودند پس از مقداری تظاهرات و گردش در خیابان پلیس سررسید و کنترل نمودند باز تحت کنترل پلیس کمی شعار دادند و مشاهده شد که موقعیکه میخواستن [= میخواستند] خاموش شوند از طرف حسین مجیدزاده که شغل آزاد دارد و سیدکاظم [ناخوانا] که هم مربی فوتبال میباشد و هم مکانیک هنرستان میباشد شعار دیگری را به تظاهرکنندگان میدادند و تحریک و تشویق به تظاهرات میکردند.2ـ تظاهرکنندگان بطرف خیابان خوی حرکت نموده باز بوسیله جلیل رجبی چند سنگ بطرف بانک صادرات و شکستن شیشه از حاشیه میله آهنی پلیس سر رسید با تیراندازی هوائی متفرق شان کرد.
3ـ مقارن ساعت 12 بوسیله حاجی اسماعیل عراقی که خود سابقه مصدق دارد در ماشین سهرابی بودند با صدای بلند به تظاهرکنندگان که متفرق شده بودند ابلاغ شد که ساعت 2 باز تظاهرات داریم.
4ـ بعدازظهر بوسیله چند بچه که میخواستند شعار بدهند خوشبختانه بوسیله پلیس متفرق شدند ـ 5ـ بطوریکه در گزارش قبلی عرض کرده بودم در منزل دانشور جلسه مخفی تشکیل میشود طبق بررسی حتمی باز دایر است متأسفانه اشخاصی عضو شده با شرایطی سنگین عضو میشوند و عمده شان ازتیپ جوان میباشند و از شرکت کندگان یکی نادر محمودپور پسر علی نام که شاگرد [ناخوانا] غفارپور بسن 19 و اندی شغل محصل و یعقوب همایونی محصل بسن 19 ساله فرزند حاجی قلی همایونی در مقابل سرای زمانی خواربار فروشی دارد و ضمنا درباره حاج قلی خیلی وقت است تحقیق میکنم و برایم ثابت شده که از خائن های طراز اول میباشد شاهد بر اینکه چند روز قبل به بیت الله نامی که یک پیرمرد بدبخت و شاهدوست میباشد گفته بود رفتیم مسجد به سلطنت لعنت کردیم آمدیم پس از کمی تعقیب معلوم شد که جریان حقیقت دارد.
6ـ اسامی که به پیوست تقدیم میگردد یکی از همکاران من که مورد اطمینان میباشد تنظیم کرده و کاملاً بررسی شده است چون خودم نیز در تعقیب بودم برای اینکه شناخته نشوم و باسم خیلی اشخاص آشنائی ندارم بنابراین این محصل دیپلم را مامور این کار نموده بودم 7ـ تقاضا میشود دستور فرمائید ماموران پلیس در موقع تفرقه کردن افراد ادب را رعایت نمایند و به مراجعین [= مراجع] تقلید فحش ناسزا ندهند که باعث جری شدن مردم نباشند.
8 ـ اگر زبان درازی نکنم فکری هم بکند آیا در موقع تظاهرات سنگین تکلیف ما ماموران برای اینکه نه اسلحه داریم نه پناه گاهی پس ما باید چه کار کنیم.
9ـ بطوریکه خبرم کردند که یا فردا در مورخه 14 /6 /57 نیز تظاهرات خواهد شد.
با تقدیم احترام میربخش طوسی
توضیحات سند:
* امروز (13 /6 /57) در میاندوآب، مراغه، بناب، اردبیل و خوی پس از اقامه نماز عید فطر راه پیمایی صورت گرفت.در شهر خوی مردم «ضمن دادن شعارهای ضددولتی شیشه بانکهای ایرانشهر، تهران، سپه، صادرات و بازرگانی را شکستند.
» (اطلاعات، ش 15703، ص 33) در اردبیل «شش هزار نفر از جوانان به خاطر مرگ بهروز یحیوی به راه افتادند و شیشه های چند شعبه بانک را در خیابان شاه و پهلوی شکستند.
» (همان، ص 57) در بناب «سه هزار مرد و زن در حالی که چوب و چماق به دست داشتند در خیابان ها دست به تظاهرات زدند.
» (همان، ص 33) در شهر مراغه «تظاهرات آرامی با شرکت گروه زیادی از مردم برگزار شد که هیچ گونه برخوردی در این تظاهرات به وجود نیامد...
» این تظاهرات پس از برپایی نماز عید فطر بود.
در راه پیمایی مراغه بیش از چهار هزار نفر از مردم شرکت داشتند و «در حالی که پرچمهای سیاه و سرخ که روی آنها جمله نصر من اللّه و فتح قریب نقش بسته بود و همچنین پلاکاردهایی که شعارهایی روی آن نوشته بود در خیابان های مراغه به حرکت درآمدند.
» (آیندگان، ش 3209، ص 20) در میاندوآب نیز پس از برپایی نماز عید فطر به امامت آیت الله سید محمد وحیدی «اجتماع کنندگان در مسجد با دادن شعارهای زنده باد خمینی و زنده باد آزادی پشت سر حضرت آیت الله وحیدی در خیابان های این شهر به راه افتادند و به تظاهرات آرام پرداختند.
» (اطلاعات، ش 15703، ص 33)