جلسه دادگاه
متن سند:
جلسه دوم رسمی دادرسی دادگاه جنحه 1 فرمانداری نظامی در ساعت
30 /16 روز دوشنبه به ریاست سرهنگ ستاد منوچهر آذری و دادستانی
سرهنگ و منشی گری سرگرد مرتضائی جهت رسیدگی به پرونده اتهامی
غیرنظامی شاهپور فرزند سردار فاتح محمدرضاخان شهرت بختیار تشکیل و
متهم به معیت وکیل مدافع خود آزادانه در دادگاه حاضر و در هیئت جلسه از
طرف ریاست دادگاه اعلام و
رسیدگی به شرح ذیل آغاز
گردید.
خطاب رئیس دادگاه به
وکیل مدافع ضمن آخرین
دفاع هر اظهاری دارید
بفرمایید.
محترما معروض می دارد
دادستان محترم بیان
فرمودند که اگر یکی از
طرفین معروضه وجود ندارد
این مرحله جزء نواقص
پرونده است.
و خوب این
بنده در مرحله رفع نقیصه
قبل از شروع به دادرسی
عرض می کردم اشتباه فقط
در این است که دادستان فرمودند...
می فرموده اند که بنده دادستان هستم که برای
رفع نقیصه جرم تعیین کنم و وکیل مدافع در مورد رفع نقیصه می نماید آن نواقصی
است که رئیس برأت نهم است بنده وقتی ملاحظه می کنم در پرونده خود...
اتهام...
وجود ندارد یعنی عناصر تشکیل دهنده آن موجود نیست و معروضه نشد
توطئه به عمل نیامده چگونه ممکن است تقاضا کنند که توطئه بوجود آورید که
بنده...
کنم بنابراین دادستان محترم مقید هستند که توطئه بدون دو نفر مقدور
نیست و فعلاً طرفی وجود ندارد برابر این اتهام مزبور به خودی خود از لحاظ
قضایی از درجه اعتبار ساقط می شود اشاره فرمودند که اجباری نیست کلیه
متهمین به یکی به دادرسی بیانیه این موضوع اجبار دارد یعنی قانون موارد معینی
را اجازه داده است که متهمین یک عنوان تفکیک شود مانند مریض بودن و غایب
بودن و امثال آن تخصیص در جرائمی که بدون حضور طرف مقابل عنوان جرم
بوجود نمی آید بنابراین مواضعه عملاً وجود خارجی ندارد که بحثی در آن بشود
و او در مورد اهانت دادستان محترم در جلسه گذشته اشاره به باب سوم از قانون
مجازات فصل 14 فرمودند ولی عبارت سرفصل آن را تماما قرائت نکردند (افترا
و توهین و هتک حرمت)
موارد افترا را در ماده 269 و
271 تعریف کرده است
عبارت از این است که
شخصی امری را به وسیله
اوراق چاپی یا خطی و غیره
به دیگری اسناد دید و نتواند
به اثبات برساند...
محسوب
می شود ولی توهین دو مورد
دارد اول حضوری است
مانند مکالمه بدون واسطه یا
با واسطه تلفن که در مورد
پرونده حاضر مورد بحث
نیست دوم غیابی است
غیابی نیز به وسیله پیغام یا
در حضور عده ای واقع شده
باشد یعنی شفاها انجام شود و آن هم در پرونده مورد بحث نیست نوع دوم آن
کتبی بودن است نه شفاهی برای کتبی بودن آن عنصر علم و یا ابلاغ به شخص
لازم یعنی تجاوز از خود انسان باید بشود و مادام که به اهانت کننده و...
عنوان
اهانت و نمی توان نسبت داد ماده 276 می گوید...
نظما یا نثرا کسی را می جویند
یا منتشر نماید این توهینی است و باید مجازات شود ولی اگر منتشر نکردند
مجازاتی ندارد زیرا اثبات آن عملی نیست فرضا کسی امری را نداشت که به نظر
عموم اهانت آمیز بود، مادام که از دست خود او خارج نشد و امضاء بر خاتمه دادن
عمل یعنی تسلیم آن به شخص مورد اهانت یا واسطه ارسال مرسول یا روزنامه و
غیره ننموده است همیشه می تواند مدعی شود که فرضا افکاریست قابل تقدیر
قابل مطالعه یا رونوشت نظریات دیگران است یادداشت دیگران است واقعا جرم
واقع نشده است زیرا هیچکس جز خود نویسنده اطلاعی ندارد و ضرری به کسی
نرسیده است که عنوانی را فرض نموده حداقل فکر این است که آن را شروع جرم
بنماییم و آن هم در امور جنحه مجازات ندارد و اما مندرجات روزنامه ارکان...
جمع و تهیه متعاله برای آن در...
حراست اشاره نشده است که مورد بحث قرار
گیرد و اگر اشاره شود یا
تصور رود که چنین روزنامه
است دادگاه را از صلاحیت
خواهد انداخت زیرا به هیئت
منصفه احتیاج دارد و
برخلاف منظور ...
دادستان
فرمانداری نظامی است
بنابراین چون برای دو مورد
مذکور عنوانی باقی نیست
که به جناب آقای دکتر
بختیار نسبت داده شد از
دادگاه محترم استدعای
صدور ...
ایشان را دارم.
خطاب رئیس دادگاه ـ متهم
به نام آخرین دفاع هر
اظهاری دارید بفرمایید.
با نهایت احترام به حضور ریاست دادگاه می رساند بنده قبل از آن که به آخرین
دفاع بپردازم ناگزیرم بر ضدیتی که آقای دادستان فرمودند برای روشن شدن این
دادگاه عرض کنم البته به طور اختصار راجع به سرعت جریان دادرسی بنده
ایرادی داشته که عرض شد ایشان فرمودند که مدت مدیدی است بنده تحت
تعقیب هستم و البته نمی توانم منکر این نکته بشوم که موارد اتهام چه بوده و بدین
منظور دفاع خود را تهیه نمایم تصحیح است که بنده مدت 6 ماه است توقیف
هستم و به طور قطع سرعت به...
.
شدند مدت یک ماه در سلول بودم بدون آن که
کسی بر من ابلاغ کند از 9 بهمن تا دوشنبه گذشته بنده قبول یا عدم قبول سرکار
سرهنگ شاهقلی نمی توانستم بدانم که قبول کردند یا خیر وی در همین دو شب
که یک هفته طول کشیده است مخصوصا میان روز شنبه 29 بهمن ماه ساعت 10
صبح به بنده ابلاغ شد که محاکمه میان روز سه ساعت بعدازظهر شروع می شود
معهذا ایراد من از لحاظ تذکر بود و خود اینجانب و وکیل مدافع طبق دستور
ریاست دادگاه شروع به دفاع کردم موضوع دوم که قابل توجه بود بین فرمایشات
آقا دادستان موضوع بازداشت سال گذشته اینجانب یا تعهدنامه به منظور
مرخصی داده اند البته فقط
برای روشن شدن ذهن داده
بنده عین عبارات آنچه را
که ایشان تعهدنامه تلقی
کرده اند عرض کنم (اینجانب
دکتر شاپور بختیار اعتراف
نمایم که تاکنون هیچ گونه
فعالیتی برخلاف قانون و
مصالح مملکت ننموده و
تعهد می نمایم که بنده هم
کلیه قوانین و مقررات
مملکتی را محترم می شمارم
امضاء 28 /22 /32)
هماطوری که از متن
تعهدنامه آشکار است بنده
اعتراض و ضمن بازداشت
خودم نمودم و تعهد کرده ام که فقط روش گذشته را تعقیب کنم حتی معاون
فرمانداری نظامی جناب سرهنگ شعشانی در آخرین لحظه فرمودند این که...
شد پس خبر کجاست...
باشد من جواب دادم...
را داشته باشید که خبر خواهد
رسید موضوع دوم که طرف توجه آقای دادستان محترم واقع شده حقیقتا
غیرقابل اهمیت می باشد این است که تشخیص قانونی بود جریان یا برخلاف
قانون بوده جریان...
ظاهرا با ایشان موافق هستم که با دستگاه هیئت حاکمه
است بشرط عدم اعتراض از طرف من مثلاً انتخاباتی در شهرستان انجام می شود
فرماندار که نماینده دولت مرکزی است با انجمن نظار نظارت می کند و این حق از
مردم سلب نشد که نسبت به همین جریان اعتراض کنند تا...
به شرط این که دولت
مذکور واقعا و حقیقتا...
اراده ملت بود و مبعوث آن شناخته شده باشد یکی از
گرفتاری های بزرگ مملکت ما این است که هرکدام از ما در کار دیگری دخالت
کنیم و موضوع اجتهاد و تخصص و به موضوع اجتهاد و تخصص نظری ندارم بنده
معتقدم که در صورت کسالت باید به طبیب حاذق رجوع کرده در صورت شک و
تردید راجع به دیگر امر مذهبی باید مرجع تقلید رجوع کرده در صورت
اختلاف نظر راجع به قانون
مخصوصا قانون اجتماعی و
اساسی بایستی به
متخصصین فن رجوع شود
آقای دادستان فرمودند
دولت قانون را اجرا می کند
اگر کسی نظر دیگری داشته
باشد یا مفهوم دیگری از
قانون استنباط کند تقصیر
کیست بنده تقاضا می کنم که
به این موضوع نیز توجه
فرمایند که اگر خدانخواسته
دولتی تخلف کرد یا مأمور
دولتی از حدود قانون خود
تجاوز کرده تکلیف مردم
چیست بنده به منظور مثال
توقیف سال گذشته خود مثال می زنم سال گذشته در بهمن و اسفند ماه بنده در
یکی از اتاق های فرمانداری نظامی و آقایان ذوالفقاری در اطاق دیگر و سه یا
چهار تا توده در اطاق دیگر بازداشت بودم آقایان ذوالفقاری مخصوصا
محمدخان وکیل بوده که با اعتبارنامه و یعنی اخوی و عموزادگان ایشان بنده به
یکی از مأمورین عالیرتبه فرماندار نظامی عرض کردم شما با چه طبقه از مردم
ایران سر سازش دارید و چگونه می توانید وکیل مجلس را بدون سلب مصونیت
توقیف کنید این خود یک مثال کوچکی است بین هزاران تجاوز موضوع چهارم
آقای دادستان ضمن تحلیل که از سوابق خانواده اینجانب فرمودند اشاره به این
موضوع نمودند که حضرت خمینی...
مرا ملتزم به اتخاذ یک روش بهتری در امور
سیاسی می نماید بنده حضورشان عرض می کنم که فامیل خود اینجانب در بیست
سال اخیر جمعا 154 سال زندانی داشتند در این صورت در امور سیاسی
همانطوری که خودشان فرمودند موضوع...
همانطور است و کلیه بیانات که با
صراحت حضورشان عرض می کنم موضوع کنایه که به آن اشاره فرمودند مقتضی
می نمایم چون وقتی انسان صراحت یا بی لطفی فرمودند وقاحت داشت دیگر
کنایه ندارد اما مورد دو اتهام
پرونده در مورد تماس با
عناصر توده دادستان محترم
فرمودند مدارکی از...
...
در
پرونده موجود است بنده
حقیقتا و برای اطلاع شخص
ایشان عرض می کنم که جز
یک برگ که به قرار معلوم از
سروان صادقی است چیزی
که ارتباط اینجانب را با یک
فرد توده...
به امکان
می نماید در پرونده نیست
ابتدا خیال شد که این برگ
متعلق به سروان مشرف
است سروان مشرف پسر
مباشر اینجانب سرتیپ
بختیار و آقایان دیگر است و نباید بیش از 30 سال باشد که این خانواده مباشر و
پیشکار ما باشد و باز برای روشن شدن این دادستان عرض می کنم که انتقال
سروان شرف الملک از شهربانی تهران به اصفهان به وسیله دو نفر از وکلایی که
عموزاده...
می باشند شده است الساعه هم آقای مشرف پدر سروان بظن قوی در
یکی از خانواده های ما سکونت دارد پس تماس سروان مشرف و با این خانواده
عاجز بسیار عادی است به علاوه هیچ گزارشی...
که ارتباط...
با حزب توده ثابت
نماید برای بین فردی از فامیل ما روشن نبوده پس یک برگ ورقه سروان صادقی
فقط در پرونده موجود است به طوری که در روزنامه ها اخیرا خواندم بیش از 680 نفر افسر توده یا
دانش آموز توده در سازمان ارتشی و ژاندارمری و شهربانی رخنه کرده بودند بنده از جانب آقای دادستان
تقاضا می کنم برای بنده روشن نمایند که آیا اینجانب با عدم اطلاع...
سروان صادقی توده ای است او را
ملاقات کردم یا فقط در خانه من بروی یک نفر از خوشنام ترین افسران شهربانی یک مرتبه در سال باز شده
است خود سروان صادقی اذعان دارد که من دکتر بختیار را یکی از اعضای نهضت ملی می دانستم بنده
عرض کردم در جلسه گذشته که...
شهرت این شخص به قدری مهم است که پس از چند ماه انتظار خدمت
دو مرتبه تیمسار سرلشکر علوی مقدم ریاست شهربانی کل کشور ایشان را به کار دعوت کنید و همان
پستی را که در زمان آقای دکتر مصدق داشت دوباره به ایشان داد اما موضوع دیگری همکاری حزب توده
با نهضت است در پرونده که چنین چیزی منعکس نیست که اینجانب خود را موظف می دانم که به دلایل
بارزی این موضوع را قویا تکذیب کنم.
اعلامیه در تحت 8 ماده به چاپ رسیده و به امضای نهضت ملی به
دلایلی مذهبی و سیاسی و اجتماعی همکاری را با حزب توده تحریم نموده و من می توانم به جرأت قسم
بخورم که این اعلامیه به وسیله عالیرتبه انتظامی به پیشگاه اعلیحضرت همایونی رسیده است در مرداد ماه
گذشته خود اینجانب که اعلامیه چاپی از طرف حزب ایران راجع به جنایات حزب توده در موضوع نفت و
خرابکاری های حزب توده و کارشکنی هایی که در زمان حکومت آقای دکتر مصدق کردند به دست خودم
به تیمسار بختیار دادم و از ایشان تقاضا کردم که اذهانی می نموده منکر هستم که...
.
همکاری ملیون با
عناصر توده هستید روشن نمایید همانطوری که عرض شد دلایل بلی دلایل...
دلایل قانونی (قانون
اساسی و سلطنت مشروطه در آن اعلامیه معضل ذکر شد.) اما به قسمت آخر و آنجایی که دادستان محترم
فرمودند که دکتر بختیار تازه سلطنت مشروطه را قبول دارد موضوع شاه برای ایشان مطرح نیست بنده در
جلسه گذشته دلایل تاریخی جغرافیایی و اجتماعی که هر فردی پای بند به اعتلا و استصلال این ممکلت
طرفدار سلطنت می نماید به اختصار بیان کردم اختلاف چاکر با جناب آقای دادستان شاید روی کار
موضوع دیگر باشد چون راجع به سلطنت مشروطه و حفظ و حراست قانون اساسی اختلافی نیست
اختلافات جزیی یکی حدود اختیارات شاهنشاه است و دیگری تصور و تجلیل که هرکدام از ما از سمت و
وضعیتی که شاهنشاه در نزد ملت باید داشته باشد می باشد خود اعلیحضرت فرموده بودند که اختیارات
قانونی از اختیارات قانون پادشاه سوئدی کمتر است ولی باز بحث در حدود اختیارات از وظایف استادان
حقوق است بنده برای اطلاع و مطالعه ایشان به خاطرات چرچیل در جنگ دوم نسبت به پادشاه انگلستان
و پادشاه بلژیک (چون قانون اساسی به طور کلی از قانون اساسی بلژیک اخذ شده است) سر بحث در
حدود اختیارات حقیقتا مشکل است و بنده چون علاقه که به این موضوع دارم وقت دادگاه را تضییع
ننموده و به قسمت دوم اختلاف نظری که اینجانب ممکن است با نظر آقای دادستان داشته باشم عرض
می کنم اگر حمل بر...
این نشود بنده می خواهم حضور این دادگاه عرض کنم که کمتر شخصی بین مردم
روشنفکر این مملکت به اندازه اینجانب صمیمانه و با شجاعت طرفدار اعلیحضرت شاه است منتهی بنده
به مایلم و بقاء و دوام سلطنت را در این می بینم که تمام افراد این کشور جزء عده معدودی بیگانه پرست در
تمام مواقع و موارد در خانه و کوچه در مقام و در زندان آن ساعت مرگ در سنگر شخص پادشاه را از صمیم
قلب مظهر تمامیت و استقلال مملکت بدانند و هرگاه خدای نخواسته مثل شهریور 1320 قشون اجنبی
پادشاه مملکت را مجبور به استعفا و تبعید کند افسر ارتش دانشجوی تهران و افراد ایلات کارگران نفت
تماما قیام کند و جلو تجاوز اجنبی سینه سپر کنند ولی بر وضعی که فتنه ای پیش آمد و یک عده معدودی
خود را منتسب به مقام سلطنت می دانند بیم آن می رود که آرزوی اینجانب عملی نشود من در حدود
تحصیلات و تجربیات که در سالیان دراز در اروپا از جریانات سیاسی و غیره دارم مایل هستم که پادشاه ما
نیز...
و به تمام ضررهای سیاسی و حکومت هایی که می آیند و می روند نشود وظیفه اولیه که به نظر چاکر
می رسد منظور قانون اساسی و استقلال مملکت از طرف شخص معظم له می باشد عرض ندارم.
(ماده 81 و 168 قانون کیفر همگانی) را وارد از لحاظ اهانت به مقام شامخ سلطنت متهم (دکتر شاپور
فرزند محمدرضا شهرت بختیار) را به سه سال زندان تأدیبی محکوم و از نظر اقدامات برعلیه امنیت
داخلی کشور طبق بند 3 ماده 168 به دو سال زندان تأدیبی محکوم که با رعایت ماده 2 الحاقی اصول
محاکمات جزا مجازات اشد که همان سه سال زندان تأدیبی است درباره متهم با احتساب مدت بازداشت
(بدو بازداشت 11 /6 /33) قابل اجرا است این رأی در حضور اصحاب دعوی قرائت و در مدت قانونی
قابل تجدیدنظر می باشد.
رئیس دادگاه جنحه شماره 2 فرمانداری نظامی تهران
سرهنگ ستاد منوچهر آذرپی
دادستان دادگاه: سرهنگ توپخانه وزیری 2 /12 /33
وکیل مدافع: سرهنگ مالی شاهقلی از رأی صادره تقاضای تجدیدنظر دارد.
10 /12 /33
متهم: دکتر شاپور بختیار
منبع:
کتاب
شاپور بختیار به روایت اسناد ساواک صفحه 72