اظهارات مهدی بازرگان درمورد حمایت گروههای افراطی از روحانیون و انتشار اعلامیه به امضاء 56 نفر از افراد وابسته به گروههای افراطی
تاریخ سند: 24 اسفند 1356
اظهارات مهدی بازرگان درمورد حمایت گروههای افراطی از روحانیون و انتشار اعلامیه به امضاء 56 نفر از افراد وابسته به گروههای افراطی
متن سند:
1 ـ روز 24 /12 /36 در مذاکراتی که بین مهدی بازرگان (عضو موسس جمعیت نهضت آزادی) با یکی از طرفداران حزب ملت ایران برهبری داریوش فروهر انجام گرفته، مهدی بازرگان در مورد حمایت گروههای افراطی از روحانیون و نقش روحانیت در به ثمر رسانیدن فعالیتهای گروههای مذکور مطالبی بشرح زیر اظهار داشته است: در شرایط فعلی باید از نقش جامعه روحانیت ایران در مبارزه علیه دستگاه استفاده کرد، چون اکثر مردم ایران را عوام و متعصبین مذهبی تشکیل میدهند و از روحانیت پیروی میکنند.در حالیکه جبهه ملی در برابر روحانیت از نفوذ ناچیزی در بین طبقات مختلف مردم برخوردار است.
مهدی بازرگان در ادامه مذاکرات خود در مورد تشکیل حزبی بنام حزب اسلامی گفته: چنانچه آیت اله سید کاظم شریعتمداری بخواهد حزبی تشکیل دهد، باید ما مسلمانان آگاه آنرا تشکیل دهیم.
بازرگان در خاتمه گفتگوهای خود اظهار داشته: ما مطلبی تهیه کرده ایم و برگزاری مراسم عید نوروز را تحریم نموده ایم و قرار است پس از اخذ امضاء از عده ای دیگر، نسبت به تکثیر و توزیع آن اقدام گردد.
2 ـ روز 25 /12 /36 اعلامیه مورد اشاره مهدی بازرگان به امضاء 56 تن از طرفداران جمعیت باصطلاح نهضت آزادی و تعدادی دیگر از هواداران جبهه باصطلاح ملی از جمله علی اصغر حاج سید جوادی ـ رحمت اله مقدم مراغه ای ـ حسن نزیه ـ مهدی بازرگان و اسلام کاظمیه در تهران انتشار یافته و نسخی از آن در نزد افراد مختلف مشاهده شده است.
این اعلامیه را داریوش فروهر ـ شاپور بختیار و رضا شایان (گردانندگان گروه اتحاد نیروهای جبهه باصطلاح ملی) امضاء نکرده اند.
متن اعلامیه مذکور بشرح زیر است: فاجعه خونین 29 بهمن ماه تبریز و قتل و جرح عده کثیری از هموطنان ستمدیده ما در آن شهر که در چهلمین روز کشتار بیرحمانه مردم بیگناه مسلمان قم صورت گرفت، ملت ایران را سخت متاثر و عزادار ساخت.
بی اعتنایی و رفتار خصمانه دولت که مقصر اصلی فجایع و مسبب عصیان روزافزون همه طبقات میباشد و بجای عذرخواهی واستعفاء، به قلب حقایق و تهمت و تظاهر به دروغ و ریا میپردازد و بر تشدید جراحات قلبی می افزاید، بیش از پیش مردم را منزجر و مبهوت نموده است.
ما با عرض تسلیت به بازماندگان شهدای قم و تبریز و همدردی با مجروح شدگان و گرفتاران این دو شهر و همه آزادگان و دردمندان ایران اعلام میداریم که بعنوان اعتراض بوضع غیر قابل تحمل موجود و همگامی با مراجع عظام و پیشوایان روحانیت از برگزاری و شرکت در مراسم عید نوروز 1357 تا چهلم عزای هموطنان غیور تبریز خودداری خواهیم کرد.
1 ارزیابی خبر: خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده: مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1- این اعلامیه با آیه «و سیعلم الذین ظلموا ای منقلب ینقلبون» به پایان می رسد.اصل اعلامیه که اسامی امضاء کنندگان را در پایین خود دارد در ضمیمه کتاب آمده است.
(ضمیمه 49) * خبرگزاری رویتر امروز (24 /12 /56) گزارش داد که استیضاح دولت که از طرف احمد بنی احمد نماینده تبریز در مجلس شورای ملی مطرح شده امروز تسلیم مجلس شد.
«احمد بنی احمد از دولت خواسته است عوامل خارجی که دولت مدعی است در وقوع این شورش فعالیت داشته اند معرفی کند.
وی ضمنا از دولت پرسیده است که چرا به جای استفاده از گاز اشک آور یا روشهای دیگر از اسلحه استفاده شده است.
دولت برای ادای توضیحات پیرامون این استیضاح 15 روز فرصت خواهد داشت.
» این خبرگزاری اضافه کرد: «داریوش همایون وزیر اطلاعات و جهانگردی امروز در جریان مصاحبه ای گفت در مورد این استیضاح نمایندگان مجلس شورای ملی به صدور رأی اقدام خواهند کرد و چنانچه دولت رأی اعتماد به دست نیاورد مجبور به استعفا خواهد بود.
» (بولتن محرمانه خبرگزاری پارس / ش 362 / ص 2) با این حال بخش فارسی رادیو لندن از قول خبرنگار خود در ایران گفت: «امکان این که نخست وزیر ایران، جمشید آموزگار، اجازه بدهد که چنین اوضاعی پیش آید خیلی کم است زیرا آموزگار دبیرکل حزب رستاخیز تنها حزب مجاز در ایران است و نماینده تبریز، احمد بنی احمد هم مثل دیگر نمایندگان مجلس عضو همان حزب است.
در عین حال از حیث قانون اساسی مسأله استیضاح دولت دارای اهمیت بسیاری است زیرا در خلال 15 سال گذشته مجلسین ایران در عمل مهر لاستیکی تأییدیه ای بیش نبوده اند.
» (همان منبع / ش 363 / ص 8)