موضوع: فعالیت های کارگری اسداله رشیدیان
تاریخ سند: 25 خرداد 1339
موضوع: فعالیت های کارگری اسداله رشیدیان
متن سند:
شماره: 2 ـ 3 ـ 1538 پیرو گزارش قبلی در مورد دعوت اسداله رشیدیان در تاریخ 22 /3 /39 به کارخانه سیمان ری و ثبت سندیکای کارگران کارخانه مزبور به استحضار می رساند.از روز شنبه گذشته (20 /3 /39) عده ای از کارگران کارخانه مذکور که سابقا تمایلات چپی داشته اند مشغول تهیه مقدمه بازدید نامبرده در کارخانه بوده و دائما بین سایر کارگران تبلیغ می کرده اند که اعلیحضرت همایون شاهنشاه رشیدیان را مأمور فرموده اند تا از نزدیک وضع زندگی کارگران را مشاهده و به آن رسیدگی کند و ضمنا به مناسبت ثبت سندیکای کارگران به آنها تبریک بگوید و بایستی کارگران در موقع حضور و مراجعه مشارالیه نقاط کثیف و خانه های مخروبه کارگری را به ایشان نشان داده و درخواست هایشان را بازگو نمایند و مخصوصا بگویند هر موقع کارگران تقاضای رسیدگی به وضع خود را نموده اند به آنها گفته شده که توده ای هستند و قصد اختلال دارند.
ضمنا چند نفر از کارگران توده ای اخراجی کارخانه مزبور نیز روز مزبور در جاده کارخانه مرتبا به وسیله دوچرخه با این افراد در تماس بوده و با چند نفر از کارگران گلیسرین و صابون و آجر نسوز امین آباد ملاقات هایی صورت داده و روی این اصل عده ای از کارگران ضد توده ای و شاهدوست آن کارخانه از فعالیت افراد فوق به شدت عصبانیت شده و به سرهنگ گیتی نما سرپرست انتظامی کارخانه مراجعه و اظهار داشته اند چنانچه کوچکترین عملیاتی توسط توده ایها صورت گیرد مبارزه خود را علیه آنها علنی خواهند ساخت و در همین موقع مهندس حشمتی رئیس کارخانه آجرنسوز امین آباد به وسیله تلفن به سرپرست انتظامی کارخانه سیمان ری که ضمنا عهده امور انتظامی آن کارخانه هم می باشد اطلاع داده که در کارخانه آجر نسوز سر و صدا و فعالیت هایی بروز نموده و درخواست کرده مشارالیه فورا به کارخانه مذکور عزیمت و از نزدیک وضع را مشاهده کند و سرهنگ پاسخ داده الساعه حرکت خواهد کرد.
(توضیح آنکه چند نفر از عناصر توده ای اخراجی کارخانه آجرنسوز امین آباد در تاریخ مزبور به کارخانه امین آباد مراجعه و اظهار داشته اند کارخانه سیمان به دست رفقای آنها افتاده و بایستی مجددا آنها را در کارخانه آجرنسوز به کار گمارند و سر و صداها در این باره بوده است) و در همین روز سرهنگ گیتی نما به سازمان بازرسی کل سازمان برنامه (نزد تیمسار سرلشکر امامی) مراجعه و جریان بازدید رشیدیان را در روز بعد از کارخانجات سیمان و آجر نسوز گوشزد و کسب تکلیف کرده و بعد از ظهر نیز به ساواک برای همین منظور مراجعه و به وی پاسخ داده شده تا ساعت218 روز بعد نتیجه به وی ابلاغ خواهد شد و هم چنین عناصر ناراحت در کارخانه سیمان شایع کرده بودند که روز بعد با حضور رشیدیان تابلو اتحادیه مستقل کارگران کارخانه را پایین آورد و تابلو سندیکا را به جای آن نصب خواهند کرد و هر فردی از این جریان جلوگیری کند او را مضروب خواهند ساخت و روی این اصل جمال اویسی نماینده کارگران سیمان در شورای توافق کارگاه به وسیله تلفن به رشیدیان اطلاع می دهد در صورتی که توده ای های کارخانه بخواهند کوچکترین عمل خلافی مرتکب شوند اکثریت کارگران مقاومت شدید نموده و در نتیجه ممکن است بیش از ده نفر به قتل برسند و رشیدیان به نامبرده پاسخ داده برای دیدن وی به کارخانه می آید و هم اکنون به جهان میر خواهد گفت به افراد مربوطه دستور دهد کوچکترین عملی مرتکب نشوند.
پیرو این جریان صبح روز یکشنبه گذشته سرپرست انتظامی کارخانه سیمان به اویسی اطلاع داده نظر مقامات بالاتر آن است که از بازدید رشیدیان در کارخانه جلوگیری نشود ولی مراقبت لازم به عمل آید تا اتفاقی رخ ندهد و در حدود ساعت 11 صبح همین روز دو نفر از کارگران توده ای اخراجی کارخانه سیمان به محوطه کارخانه داخل شده اند (توضیح آنکه ظرف چند ساله اخیر عناصر اخراجی توده ای جرأت ورود به کارخانه را نداشته اند) و اویسی به نگهبانی کارخانه اطلاع داده اشخاص متفرقه و عناصر توده ای اخراجی حق ورود به محوطه کارخانه را ندارند و نگهبان دو نفر مزبور را بیرون کرده اند و ساعت2112 رشیدیان به اتفاق مهندس انزلچی ـ نمازی ـ نسلی ـ ملکوتی ـ جهان میر ـ مکری ـ طرلان و سه نفر دیگر به کارخانه سیمان وارد شده اند و جلو در کارخانه گوسفند که قبلاً یک رأس تهیه شده بود ذبح گردیده و روی هم رفته در حدود 120 نفر از کارگران آن کارخانه (یکصد نفر آنها از کارگران شاهدوست بوده اند) از مشارالیه استقبال کرده اند و طبق برنامه ای که قبلاً تنظیم گردیده قرار بود مهدی حاجی قاضی دبیر سندیکا خیرمقدم بگوید ولی اویسی به مشارالیه مهلت نداده و خیرمقدم گفته و بعد رشیدیان اظهار داشته بازدیدش از کارخانه سیمان مربوطه به دسته خاصی نیست و بلکه برای ملاقات کارگران به کارخانه آمده و امیدوار است کارگران بتوانند در سایه اتفاق برای گرفتن حقوق خود مبارزه کنند زیرا دیگر توده ای وجود ندارد و اصولاً از ابتدا هم کمونیست وجود نداشته و فقط نادانی حکومت ها بوده که مردم را ناراضی کرده بودند و مردم کلیه به شاه و مملکت خود علاقه دارند و این دولت ها هستند که کمونیسم درست می کنند و اگر کسی حق خود را خواست او را متهم به توده ای کرده و دهانشان را می بندند ولی امروز دیگر آن روزها نیست و کارگران می توانند آزادانه حرف خود را بزنند و عمل کنند و کسی نمی تواند آنها را تحت فشار قرار دهد و دولت باید خود را اصلاح کند تا شما کارگران راضی شوید و او آمده تا از نزدیک خواسته های کارگران را استماع و بشرفعرض ملوکانه برساند به شرط آنکه کلیه کارگران از سیاست احزاب دور و با یکدیگر اتحاد داشته باشند.
رشیدیان اضافه کرده مدت 16 سال است با اویسی دوست است نامبرده در مراحل مختلف امتحان خود را به خوبی داده و علاوه بر فداکاریهایی که برای شاهنشاه و مملکت نموده برای حق کارگران نیز تا حد امکان جان فشانی کرده و هیچ گاه از دستگاه توقع پاداش نداشته و اکنون هم احقاق حق کارگران را خواهد کرد1 منتهی در مورد توده ای وی عقیده دارد که اصولاً توده ای وجود نداشته است بعد جمال اویسی رشته سخن را بدست گرفته و پس از ذکر نام خدا و شاه اظهار داشته اگر چه رشیدیان به دعوت جهانمیر به کارخانه سیمان آمده ولی در حقیقت مهمان کارگران کارخانه می باشد و احترامی که امروز کارگران به ایشان می گذارند از جهت نفوذ مشارالیه نیست بلکه صرفا از این نظر است که سابقا فداکاری خدمات زیادی نسبت به مقام شامخ سلطنت و استقلال میهن کرده و با کمونیست مبارزه نموده و در حال حاضر نیز خدمات ایشان باعث خوشنودی شاهنشاه است و تا قبل از قیام ملی 28 مرداد سال 32 در کارخانه سیمان دو جناح متمایز و متضاد که یکی اکثریت قاطع کارگران وطن خواه و شاهدوست و دیگری اقلیت توده ای و ناپاک کارگر نما وجود داشته که به لطف خداوند میهن پرستان در سخت ترین شرایط موفق شده اند عناصر و ایادی بیگانه را منکوب سازند و روزهای بحرانی گذشته بایستی درس عبرتی برای بیگانه و بیگانه پرستان باشد و ما اکنون هم با همان عزم راسخ همواره آماده جانبازی در راه شاهنشاه و میهن پرستان و کمونیست دوست ها بایستی از مظالم و فجایع کمونیست در تمام نقاط دنیا از جمله مجارستان و غیره عبرت بگیرند.
اویسی به گفتار خود درباره وضع کارگران و عدم توجه کافی در این مورد ادامه داده و گفته بیش از هر فرد دیگری اعلیحضرت همایون شاهنشاه تاکنون به فکر رفاه حال کارگران بوده (در این موقع ابراز احساسات شدید به نفع شاهنشاه نموده اند) و اضافه نموده کارگران سیمان وابسته به هیچ حزب و دسته ای نیستند و بایستی سندیکای آنها دور از سیاست حزبی فقط برای منافع قانونی صنفی خود کارگران فعالیت نماید و نمازی که جزء همراهان رشیدیان بوده گفته بشرط آنکه نسبت به هر دو حزب (ملیون و مردم) بی طرف باشند و اتوبوس های آنها را پر نکنند و در میتینگ ها شرکت ننمایند و اویسی پاسخ داده چنانچه اتوبوسها پر از کارگر شده و در مراسمی شرکت کرده فقط به خاطر شاهنشاه ارجمند و مهمان عالیقدر معظم له مثل آقای آیزونهاور و ملک حسین1 بوده که آن هم با پرچم سه رنگ ایران و پرچم اتحادیه مستقل کارگران کارخانه سیمان بوده و این کار جزو وظایف ملی آنها و با میل قلبی خود کارگران بوده و به دستور حزب و یا دولت نبوده است.
مهدی حاجی قاضی ضمن خیرمقدم به رشیدیان مطالبی درباره عدم پرداخت اضافه حقوق کارگران و سختی معیشت و نداشتن منزل مسکونی آنها مطالبی ایراد نموده و از رشیدیان به مناسبت اقدام در مورد ثبت سندیکای کارگران سیمان تشکر کرده و در این موقع افراد توده ای یک صدا گفته اند به ما می گویند توده ای هستید و نمی گذارند حق خود را بگیریم و رشیدیان اظهار داشته توده ای وجود ندارد و هیچ مقامی نمی تواند به شما وصله بچسباند و آزادانه هر چه می خواهید بگویید و عمل کنید و من طرفدار شما هستم و سپس رشیدیان به درخواست توده ای ها به داخل هدایت شده و طبق قرار قبلی در هر قسمت از کارخانه یک یا چند نفر از افراد سابق حزب توده به رشیدیان مراجعه و ازقلت حقوق و سنگینی کار شکایت می کرده اند و نامبرده پاسخ می داده مراتب را به شرفعرض خواهد رسانید و وضع آنها را اصلاح خواهد کرد و از مانند دولت دروغ نمی گوید و حقه باز نیست و وعده دروغ نمی دهد و دولت قرآن می برد و به شاه قسم می خورد که وضع کارگران خیلی خوب است و همه راضی هستند و برای آنکه می خواهند نخست وزیر و وزیر و وکیل باشند ولی من به شاه حقیقت را خواهم گفت و رمضان عباسی یکی از کارگران اظهار نموده سال گذشته یک روز آقای وزیر کشور را آوردند در کوی کارگران کارخانه و منزل یک نفر مهندسی را به ایشان نشان داده و گفته بودند این خانه کارگران سیمان است و وزیر گفته بود خانه های کارگران فقط یک تلویزیون کم دارد.
رشیدیان پس از بازدید کارخانه سیمان برای بازدید کارخانه گلیسیرین حرکت کرده و به اویسی هم گفته که در معیت ایشان حرکت کند و روی این اصل نامبرده و چند نفر دیگر از کارگران سیمان در معیت رشیدیان حرکت و به کارخانه گلیسیرین رفته اند.
در سالن ناهارخوری کارخانه گلسیرین در حدود 60 نفر از کارگران اجتماع نموده و به رشیدیان درباره وضع خود مطالبی اظهار نموده اند و بعد رشیدیان و همراهان برای صرف ناهار به منزل حسن شعبانی کارگر کارخانه سیمان که سابقه عضویت حزب منحله توده را دارد رفته اند (ناهار را قبلاً طبق دستور جهانمیر در منزل مزبور تهیه کرده بودند و پس از صرف ناهار مکری شروع به صحبت نموده و گفته اویسی فوق العاده تعصب وطنی دارد و نمی خواهد قبول کند که توده ای وجود ندارد و اضافه نموده که فردی انقلابی می باشد و عقیده دارد باید انقلاب در کشور صورت گیرد ولی نه کمونیستی و اویسی پاسخ داده خیلی متأسف است از اینکه رشیدیان دوستانی برای خود انتخاب کرده که هم سابقه کمونیستی دارند و هم آنکه حالیه دَم از انقلاب می زنند و کشور ما هم هرگز احتیاج به انقلاب ندارد بلکه محتاج اصلاحات اساسی است و ملکوتی گفته اصلاحات این مملکت به دست اقبالها و علم ها صورت نمی گیرد و انقلاب لازمه اصلاحات است و طرلان گفته به هر کارخانه برای کار مراجعه کرده و حتی به رشیدیان گفته بودند حاضر هستند به توصیه ایشان مبلغ ـ / 800000 هزار تومان به شیروخورشید سرخ بپردازند ولی این افراد فرد کمونیست را در کارخانه نپذیرند ولی با قدرت و نفوذ رشیدیان بالاخره در کارخانه بلورسازی مشغول کار شده و او معنی و مفهوم سرمایه داری و پرولتاریا را نمی فهمد ولی منتظر است به دستور رشیدیان در یک جنبش کارگری خون خود را بریزد و نمازی گفته اقبال خائن مردم را بیچاره کرده است.
جهان میر ضمن بحث درباره سندیکای کارگران سیمان اظهار داشته زمانی عضو حزب مردم بوده ولی امروز فقط به شخص رشیدیان ارادت دارد و در نظر دارد قریبا تشکیلات مرکزی کارگران ایران را از حزب مردم جدا کند و یک تشکیلات قوی کارگری که بستگی به احزاب نداشته باشد بوجود آورد.
رشیدیان در جای دیگر اظهار داشته در روز دیگر در رکاب شاهنشاه برای مدت 4 روز به نوشهر و چالوس عزیمت خواهد کرد و انتظار دارد که کارگران سیمان با یکدیگر توافق نموده و در غیاب ایشان عملی انجام ندهند و بالاخره پس از بحث زیاد قرار شد ساعت 18 روز سه شنبه 24 /3 /39 در منزل مهندس انزلچی واقع در تجریش عده ای از کارگران اجتماع و با یکدیگر درباره نام نویسی در سندیکای توافق کنند.
ملکوتی به طور خصوصی اظهار نموده دوستان رشیدیان دارای تشکیلات محرمانه و بخصوصی هستند که پس از سه ماه دیگر علنی خواهد شد.
سپس رشیدیان و همراهان به کارخانه آجرنسوز امین آباد رفته (در حدود ساعت 16) و در آنجا بیش از 7 نفر کارگر وجود نداشته اند و از کارخانه مذکور به کارخانه همایون پزی دولت آباد رفته اند.
اصل در پرونده س ـ 53 بایگانی به پرونده اسداله رشیدیان ضمیمه و سپس بایگانی شود.
توضیحات سند:
1ـ همان طور که در شرح حال جمال اویسی که در سندهای آمده، ذکر گردید.به درستی مطالب رشیدیان می توان پی برد و معنای خدمت واقعی را به مملکت و مردم دریافت، از دید امثال رشیدیان ها، مملکت و مردم خلاصه می شوند در خواسته های انگلیس و محمدرضاشاه و رضایت آنان.
و اویسی هم در این راستا سعی و تلاش بسیار نموده و خلاف اظهارنظر رشیدیان که پاداشی هم دریافت نکرده، طبق سند ساواک، نشان های متعدد و پاداش مناسب برای خدمت در کودتای 28 مرداد و بعد از آن دریافت نموده است.
1ـ ملک حسین در سال1935 میلادی در امان به دنیا آمد.
در سن 18 سالگی به پادشاهی اردن رسید.
بدنامی ملک حسین با کشتار فلسطینی ها در سپتامبر 1970 اوج گرفت.
وی یکی از طرفداران به رسمیت شناختن اسرائیل بود.
وی در جنگ عراق علیه ایران یکی از متحدان صدام حسین به شمار می رفت.
ملک حسین در سال 1999 در اثر ابتلا به سرطان مرد و پسرش جانشین وی شد.