تاریخ سند: 19 اردیبهشت 1328
شب ۱۸ ماه جاری دکتر امامی طوسی یکی از طرفداران سید ابوالقاسم کاشانی در سینما رکس، ضمن صحبت، اظهار میداشت کاشانی اخیراً نامهای به حائریزاده(۱) نوشته
متن سند:
تاریخ:19 /2 /1328
شب ۱۸ ماه جاری دکتر امامی طوسی یکی از طرفداران سید ابوالقاسم کاشانی در سینما رکس، ضمن صحبت، اظهار میداشت کاشانی اخیراً نامهای به حائریزاده(۱) نوشته و تأکید نموده است به هر وسیله که میتوانند، وسایل بازگشت مشارالیه و سقوط کابینه را فراهم آورند. نامبرده اضافه مینمود که ممکن است در این هفته مجدداً دولت از طرف حائریزاده و مکی(2) مورد استیضاح قرار گیرد.
توضیحات سند:
1- سید ابوالحسن حائریزاده یزدی: فرزند آقامیرزا سیدعلی حایری، در سال ۱۲۷۱ ﻫ ش در شهر مشهد متولد شد، تحصیلات مقدماتی خود را در مشهد به پایان رسانیده، سپس به همراه پدرش به یزد رفته و نزد مدرسان آن زمان، فقه، اصول، ریاضیات و علم هیأت را خوانده است. حایریزاده در طول حیات سیاسی خود، در حدود ده دوره به نمایندگی مجلس برگزیده شد. اولین دوره از یزد وارد مجلس گردیده و چند دوره دیگر از یزد و دو دوره از مشهد و بقیه از تهران که آخرین بار در دوره هجدهم از پایتخت به عنوان وکیل اول انتخاب گردید. وی با تمامی دولتهای وقت مخالفت مینمود، الا با کابینههای قوامالسلطنه و سپهبد زاهدی؛ آن هم به علت دوستی عمیقی که با آنها داشته است. حایریزاده در سال ۱۳۲۵ از طرف قوامالسلطنه مأمور تشکیل کمیته حزب دموکرات قوام در خراسان شد. وی در طول حیات سیاسی خود همواره به مخالفت شدید با سیاست انگلستان پرداخته ولی در مقابل، جز در زمان تجزیه آذربایجان، هرگز مخالفتی با سیاست بلوک شرق نکرده است. در سندی از ساواک به تاریخ آبان ماه سال ۱۳۴۱ چنین آمده است:
«نامبرده قبل از قیام ۲۸ مرداد ۳۲ از اعضای جبهه ملی و از طرفداران دکتر مصدق بوده ولی بعداً به اتفاق دکتر بقائی و مرحوم آیتالله کاشانی علیه حکومت مصدق فعالیتهای شدید مینموده است. ضمن نامبرده در همان تاریخ، با فدائیان اسلام و جمعیت هواداران صلح نیز ارتباط داشته است و اکنون هم رهبر حزب خلق میباشد که جلسات آن بعضاً به اتفاق آقایان عبدالقدیر آزاد و حسین مکی تشکیل که در آن جلسات نسبت به اوضاع کشور بحث و مذاکره میشود.»
پروندههای انفرادی ساواک
۲- حسین مکی: فرزند سیدباقر، در سال ۱۲۹۰ ﻫ ش در تهران متولد شد. تحصیلات خود را در دبیرستان دارالفنون به پایان رسانید. پس از اتمام تحصیلات، کارمند فنی راهآهن گردید، سپس بازرس ویژه وزارت راه و عضو هیأت عالی بازرسی نخستوزیری بود. بعد از شهریور ۱۳۲۰ مقالاتی تحت عنوان «تاریخ بیست سالۀ ایران» در روزنامه «مهر ایران» منتشر ساخت. در پنجمین دوره نخستوزیری احمد قوام در بهمن ۱۳۲۴ به سمت معاونت شهرداری تهران منصوب و پس از تشکیل حزب دمکرات قوام، از گردانندگان آن حزب شد و به عنوان وکیل اراک وارد مجلس شورای ملی گردید. در زمان حکومت دکتر مصدق جزو هیأت خلع ید از شرکت انگلیسی نفت جنوب، به آبادان رفت. پس از اختلاف نظر با دکتر مصدق در دسته مخالفین جدی وی از جمله دکتر مظفر بقایی، ابوالحسن حائریزاده، سید مهدی میراشرافی و ... در آمد. وی سه دوره نماینده مجلس شورای ملی و عضو فعال حزب زحمتکشان و مسؤول شورای عالی سازمان نگهبانان آزادی (به ریاست دکتر بقائی) بود. نامبرده از نزدیکان و دوستان دکتر مظفر بقائی بوده و در مقاطع مختلف از وی حمایت میکرده است. یادشده در سال ۵۲ بیان داشته: «دکتر بقائی مهره اصلی در کشور بوده که برای روز مبادا ذخیره شده است.» مکی از مخالفان دکتر مصدق و طرفدار شاه و حکومت مشروطه بوده است.
منبع:
کتاب
روحانی مبارز / آیتالله سید ابوالقاسم کاشانی به روایت اسناد- جلد اول صفحه 46