[تلفنگرام]
تاریخ سند: 31 مرداد 1357
[تلفنگرام]
متن سند:
از ساعت 1600 روز جاری بتدریج بر تعداد مردم در گورستان افزوده میشود و بطوریکه گفته میشود در حال حاضر متجاوز از 50000 نفر در آنجا اجتماع کرده اند که عموما مشغول انجام مراسم عزاداری هستند لکن تعدادی از آنان گاها شعارهائی به این مضمون میدهند مرگ بر 66، آتش خواهیم زد او را، رزمی را خواهیم کشت و او را آتش میزنیم ضمنا تعدادی از افراد در بین راه گورستان شعارهائی بمضمون فوق میدهند و گفته میشود تعدادی از آنان که جوان میباشند باخود چوب همراه (حدود 1000 نفر تخمین زده شده است) تصمیم دارند از گورستان بصورت پیاده بطرف شهر حرکت و در داخل شهر دست به تظاهرات بزنند لذا بمنظور پیش بینی های لازم شهربانی در جریان امر قرار گرفته است.1 ودیعی گوینده : ملک وند گیرنده : مقدم فر در اجرای اوامر مدیریت کل بدفتر ویژه وزارت دربار و نخست وزیری جناب سرهنگ نقیبان تلفنگرام گردید.
مقدم فر در بولتن درج شود (ثابتی) 1 /6 /37 در بولتن درج گردید جهت هرگونه اقدام به استحضار ریاست دایره عملیات برسد روحانی 2 /6 /37
توضیحات سند:
1ـ روزنامه آیندگان بدون اشاره به شعارهای عزاداران، تعداد مردم حاضر در گورستان شهر را 30 هزار نفر تخمین زد.«در این مراسم که زیرآفتاب شدید برگزار شد دهها تن از مردم در اثر گرما و فشار غم غش کردند که توسط دوستان خود به نقطه دیگر منتقل شدند.
جمعیت عظیم با اتومبیل و کامیون و حتی پیاده خود را به گورستان رساندند.
» (ش 3200، صص 1.
22) روزنامه پیغام امروز هم نوشت: «گرد آمدن این جمعیت نمایانگر روز قیامت بود.
صدای گریه و شیون و ناله، فریادهای دردناک و جگرسوز از هر گوشه و کناری بلند بود و زنان و دختران جامه های خود را پاره کرده و بر سر و روی خود زدند به گونه ای که صورت های آنان زخمی و خونین شده بود.
» (ش 5358، ص 2) این گونه صحنه نویسی ها قطعا در جهت تهییج افکار عمومی و خواست حکومت بود که انگشت اتهامش را به سوی مبارزان مسلمان گرفته بود.
ولی این موج مصنوعی نه تنها بالا نگرفت بلکه تبدیل به خروش بزرگ علیه حکومت شد.
سندهای بعدی نشانگر همین امر است.