[بولتن ویژه]
تاریخ سند: 21 مرداد 1357
[بولتن ویژه]
متن سند:
سند شماره (562)[بولتن ویژه] 0521
به دنبال گزارشى که براساس مسائل و مشکلات موجود دانشگاهها و موسسات آموزش عالى کشور از شرف عرض پیشگاه مبارک همایونى گذشت نامه‌اى نیز در این زمینه از ساواک جهت آقاى نخست‌وزیر ارسال و به لحاظ اهمیت موضوع پیشنهاد شد چگونگى در شوراى رؤساى دانشگاهها و شوراى امنیت ملى مطرح گردد.1
در تاریخ 17 /5 /2537 شوراى رؤساى دانشگاهها در نخست‌وزیرى با شرکت نماینده ساواک تشکیل، ابتدا آقاى نخست‌وزیر ضمن اشاره به موضوع گزارش واصله در زمینه هماهنگى در دانشگاهها اظهار داشتند: سیاست دولت در این مورد براستقلال دانشگاهها و موسسات آموزش عالى کشور بوده و دولت براساس نیازمندیهایى که احساس مى‌کند در رشته‌هاى مختلف دانشگاهى کمکهاى لازم را انجام مى‌دهد و دانشگاهها نیز هر یک براساس مقتضیات و شرایط خود رشته‌ها و دوره‌هاى تحصیلى را تعیین مى‌کنند.
در خصوص گارد دانشگاهها نیز اظهار نمودند: دولت به هیچ‌وجه در نظر ندارد که روش واحدى براى دانشگاهها تعیین و به صورت متحدالشکل عمل نماید و باتوجه به اختیارات تفویض شده به روساء دانشگاهها ضرورت استفاده یا عدم استفاده از گارد را خود تشخیص داده و با مسئولیت خود عمل مى‌نمایند. برخلاف گزارشى که به من داده شده است در این مورد تکلیف روشن است، اختلاف نظرى وجود ندارد و به نظر دولت دانشگاه سربازخانه نیست.
درباره انتشارات مطالب دور از واقعیت درباره امور دانشگاهى از طرف جراید اظهار داشتند: جراید در درج مطالب آزادند و نمى‌توان آنها را کنترل کرد و حتى اعلامیه‌هاى دولت را نیز در صفحات داخلى روزنامه که به چشم نمى‌خورد منتشر مى‌سازند.
در این جلسه رئیس جدید دانشگاه آذرآبادگان2 بیان داشت: من اظهار نکرده‌ام که گارد را از دانشگاه بیرون کرده‌ام بلکه گفته‌ام گارد بیرون از دانشگاه باشد. اگر گارد برداشته شود امکان دارد اتفاقات غیر منتظره‌اى رخ دهد در حالى که روزنامه‌ها مطالب دیگر نوشته‌اند. آقاى نخست‌وزیر نظر نماینده ساواک را خواستند. نماینده ساواک موضوع استقلال دانشگاهها و سیاست دولت را در این زمینه تأیید و اضافه کرده است : در موارد کلى وجود همآهنگى در بین دانشگاهها ضرورت دارد کمااین که در امر استفاده از گارد امکان دارد رئیس دانشگاهى گارد را از دانشگاه خود خارج سازد که این اقدام طبعا در سایر دانشگاهها اثر مى‌گذارد و متأسفانه بسیار امکان‌پذیر است همه روساى دانشگاهها براى این که از دیگران عقب نمانند فورا گارد را از دانشگاه خارج کنند. با این وضع در مواقعى که جان بعضى از رؤساى دانشکده و استادان از سوى دانشجویان اخلالگر در معرض خطر قرار گیرد یا مثلاً دانشجویان دانشگاه تهران در پشت نرده‌هاى ضلع جنوبى مشرف به خیابان شاهرضا اجتماع و ضمن تظاهرات مبادرت به دادن شعارهاى مضره علیه مقامات عالیه مملکت مى‌نمایند ضرورت دخالت پلیس بیشتر احساس خواهد شد و ممکن است بار دیگر مسئله حریم و حرمت دانشگاهها براى ورود پلیس که در گذشته وجود داشت مطرح شود. شاید مصلحت باشد ضمن آنکه به دانشگاهها در مورد نحوه استفاده از گارد اختیاراتى داده مى‌شود حدود اختیارات و وظایف مجددا مورد بررسى قرار گرفته و تا حد امکان ضوابطى ایجاد شود. در پاره‌اى مسائل دیگر نظیر اجراى مقررات انضباطى نیز ضرورت ایجاد همآهنگى‌هائى احساس مى‌شود. آقاى نخست‌وزیر اظهار نمودند «سیاست دانشگاهها را دولت تعیین مى‌کند نه ساواک» در حالى که اساسا روساء دانشگاهها و مؤسسات آموزشى عالى به ایجاد همآهنگى و لزوم آن معتقد بوده و به این امر نیز اشاره نمودند. پس از توضیحات بیشتر نماینده ساواک و اشاره به این که این مسائل، مشکلاتى است که در آینده دانشگاهها با آن مواجه خواهند شد، آقاى نخست‌وزیر لزوم همآهنگى را تأیید و کمیته‌اى را به منظور تنظیم مقررات انضباطى و سایر موارد تعیین نمودند تا با کمک ساواک از روز 21 /5 /2537 بررسیهاى خود را شروع نمایند.
توضیحات سند:
1. این بولتن ویژه بدون شماره با تاریخ 21 /5 /2537 و عنوان «وضع دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالى» با طبقه بندى سرى منتشر شد. صفحه اول این بولتن ویژه که حاوى همین مشخصات یاد شده است در اینجا نیامده است.2. رئیس دانشگاه آذرآبادگان تبریز در این زمان دکتر مجیر مولوى بود که پس از انتصاب به طور دائم درگیر اعتصابها و تظاهرات و مخالفتهاى دانشجویان این دانشگاه بود که در تابستان روى مى‌داد. چرا که ترم دوم این دانشگاه به جهت کشتار روز 18 اردى‌بهشت 1357 منحل شده بود و مجیر مولوى تلاش مى‌کرد در تابستان کلاسها را بازگشایى کند، اما دانشجویان خواستار اجراى خواستهاى بیست و هفت گانه خود بودند که یکى از آنها خروج گارد از دانشگاه بود.