گزارش وقایع حوزه فرمانداری نظامی تهران و حومه.
تاریخ سند: 10 دی 1357
گزارش وقایع حوزه فرمانداری نظامی تهران و حومه.
متن سند:
مدت : از ساعت 1700 روز 10 /10 /1357 الی ساعت 0800 روز 11 /10 /1357 الف ـ قسمتی از ترجمه متن یک مجله آلمانی مورخه 22 سپتامبر 1978 که توسط آقای دکتر خلیل زرینه باف به فرمانداری نظامی تسلیم گردیده بشرح زیر است (عین بریده مجله و ترجمه آن ضمیمه است) (1) در خواست جهت ضمانت در مورد تجارت (فروش) اسلحه بایران که به (وزارتخانه های مربوطه) در بن تسلیم شده.بن : یک شرکت تجارتی از آلمان فدرال در نظر دارد تعداد زیادی از تفنگ های (آتش سریع) به ایران صادر نماید.
جهت تضمین این پارتی کالای صادراتی در مقابل خطرات احتمالی شرکت مزبور درخواستی به مقامات دولتی آلمان تسلیم نمود.
وزارت امور اقتصاد آلمان، دریافت چنین درخواستی را تائید نموده و این مقام وزارتی ضمنا اشاره نموده که شرکت فوق الذکر در خواستهای بعدی را که جداگانه از درخواست وزارت اقتصاد میبایستی جهت صدور تفنگ ها به مقامات (قانون کنترل اسلحه های جنگی) و یا مقامات قانون امور اقتصادی خارجی تسلیم نماید، تاکنون به این دو مقام هنوز درخواستی تسلیم نگردیده اطلاعاتی که از طرف محافل دولتی آلمان در بن کسب گردیده، چنین مستفاد میشود که درخواست اخیر جهت تضمین، بعلت وضع کنونی در ایران نمیتواند در حال حاضر جواب داده شود، بنا به اصول کلی هیات دولت (کابینه آلمان) دولت آلمان صدور اسلحه برای ممالک خارج از (ناتو) را فقط در موارد استثنائی تصویب مینماید.
مضافا باینکه به نقاط (ممالکی) که در حال حاضر غیر عادی میباشند اصلاً مجاز نمیباشد اجازه صدور اسلحه داده شود.
ولی بطوریکه در بن اطلاع حاصل شد در ماه نوامبر سال جاری یک شرکت (تجاری یا تولیدی) که در شهر GEISENHEIMERواقع میباشد، تعداد 15216 عدد دست بند و تعداد 300 عدد باتوم مخصوص که دارای اثر شوک الکتریکی میباشند بایران حمل نموده.
(2) مقامات دولتی آلمان در بن صریحا باین مساله اشاره نمودند که این معامله کاملاً تجاری (تعیین غیر سیاسی یا معامله ای که با فروش اسلحه سر و کار داشته باشند) ارتباطی با اسلحه به مفهوم «قانون امور اقتصاد خارجی» نداشته، بطوریکه حمل اقلام اخیر (به ایران) نه احتیاج به معرفی این حمل و نه کسب اجازه بوده است لذا در این موارد (15216 عدد دست بند و 300 عدد باتوم مخصوص) درخواستی جهت تضمین دولتی تسلیم مقامات نشده بود.
ب ـ برابر گزارش سازمان اطلاعات و امنیت تهران : (1) بقرار اطلاع از ساعت 1900 روز جاری (10 /10 /1357) عده ای از تظاهرکنندگان قصد دارند منازل واقع در خیابان اقدسیه روبروی کافه رستوران یاس (خیابان بهشت ساختمان تسلیحات ارتشی) را آتش بزنند.
مراتب به فرمانداری نظامی شمیرانات اعلام گردید.
(2) در ساعت 1700 روز جاری عده ای از مردم در حالیکه تمثالهای شاهنشاه آریامهر را در خیابان پهلوی حدود شاهرضا و تخت جمشید به دیوارها نصب مینمودند زیر آن می نوشتند شاه رفت، شاه ایران را ترک کرد.
(3) در ساعت 1730 روز جاری تعدادی نشریه های یکبرگی مزین به تمثال شاهنشاه آریامهر که متن مصاحبه ایشانرا با یکی از مخبرین خارجی چاپ کرده در خیابان نواب، چهار راه رضائی بدیوارها نصب نموده اند در این مصاحبه خبرنگار خارجی از اعلیحضرت سئوال کرده آینده ایران را چگونه می بینید و آیا ایران را ترک مینمائید یا خیر که شاهنشاه در پاسخ فرموده اند من به هیچ وجه ایران را ترک نمی کنم کسانیکه از متن این نشریه اطلاع حاصل میکنند خیلی خوشحال و خدا را سپاس می گویند.
1 (4) هم اکنون ساعت 1840 روز 10 /10 /1357 در خیابان خشایار پلاک 8 طبقه سوم عده ای اجتماع و دختر خانمی در این جمع عنوان نموده که شبانه منازل افسران و مأمورین امنیتی شناسائی و نسبت به آتش زدن آن اقدام میشود.
مراتب بفرمانداری نظامی منطقه مربوطه اعلام گردید.
(5) قرار است ساعت 1030 روز 11 /10 /1357 اجتماع بزرگی از طبقات مختلف مردم از میدان تجریش به طرف کاخ نیاوران حرکت نموده و در مقابل کاخ اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر از ایشان بخواهند تا از مملکت خارج نشوند ضمنا گروههای مختلفی از مردم از نقاط دیگر تهران بهمین منظور بطرف کاخ نیاوران حرکت خواهند نمود و گروهها تقاضا دارند که فرمانداری نظامی تهران در این امر آنان را همراهی نمایند.
مراتب به فرمانداری نظامی شمیرانات اعلام گردید که مراقبت های لازم بعمل آورد.
پ ـ برابر گزارش ضد اطلاعات فرمانداری نظامی.
(1) تعدادی از پرسنل ن م ش که در خیابان آریاشهر خیابان 24 متری خسرو (ولیعهد) سکونت دارند از طرف اخلالگران مورد تهدید قرار گرفته اند.
مراتب به فرمانداری نظامی منطقه 3 اعلام گردید.
(2) ساعت 1305 روز 10 /10 /1357 در خیابان آمل واقع در جاده قدیم شمیران سه راه تخت جمشید تعدادی از افراد اخلالگر چندین بشکه بزرگ را وسط خیابان گذاشته و سد معبر نموده اند تا بتوانند تظاهرات ضد ملی و میهنی انجام دهند.
مراتب به پلیس و راهنمائی اعلام گردید.
(3) برابر اطلاع و شاهد عینی آقای خالقی کارمند بیمارستان بوعلی خیابان تهران نو قسمت اطاق عمل در تاریخ 7 /10 /1357 جیب دژبان را با بنزین در مقابل سینما نپتون بآتش کشیده است.
مراتب به کمیته مشترک ضد خرابکاری اعلام شد.
(4) برابر اطلاع واصله اخلالگران جلوی افسران و درجه دارانی که با لباس شخصی هستند میگیرند و پس از جستجوی بدنی اگر کارت شناسائی داشتند آنها را مضروب و مقتول مینمایند.
(5) برابر اطلاع واصله در ساعت 1630 روز 10 /10 /1357 سرهنگ حاج میر آقا افشین جمعی هوانیروز در موقع عزیمت بمنزل با اتومبیل پیکان ارتشی بمحض خروج از سربازخانه باغشاه بوسیله اتومبیل شورولت شماره 16383 تهران ـ م رنگ سبز تیره مورد تعقیب قرار میگردد.
مراتب به پلیس راهنمائی اعلام شد.
(6) کارمند عباس طلابخش جمعی ترابری ساکن شهرک شاهین دشت کیلومتر 24 جاده خراسان مورد تهدید قرار گرفته و باو اخطار گردیده که ضمن بآتش کشیدن خانه او نامبرده را بقتل خواهند رساند.
مراتب به ژاندارمری ناحیه 1 اعلام گردید.
ت ـ برابر گزارش فرمانداری نظامی منطقه 1 گروهباندوم سرجوند بوکانی جمعی گردان 138 پیاده تیپ 1 نادری زیر امر این فرمانداری نظامی در مورخه 9 /10 /1357 با یک پلیس از کلانتری مذکور ببانوئی از ساکنین تهران پارس تجاوز نموده اند ضمنا درجه دار مزبور در سربازخانه قصر زندانی و پلیس در کلانتری مربوطه بازداشت میباشد.
مراتب تحت بررسی است.
ث ـ برابر اعلام افسر جانشین فرمانداری نظامی (1) استوار یکم کریمی اطلاع داد که در مسجد امام حسین در میدان فوزیه اعلامیه ای بین مردم پخش میشد که سربازان در مشهد با اسلحه به ما پیوسته اند و باید برای اینکه در تهران نیز آنها را مجبور نمائیم باید فروشگاههای خواربار ارتشی را آتش بزنیم و همچنین در اعلامیه تاکید شده بود که منزل ارتشیان را آتش بزنند تا اجبارا تسلیم ما شوند.
(2) سروان مهبد بشماره تلفن 964492 جمعی آموزش مخابرات ساکن طوس غربی نرسیده به 21 متری جی 8 متری ذکائی شماره 5 طبقه سوم اطلاع داد که در ساعت 1900 اتومبیل نامبرده را در جلو خانه خویش آتش زده اند.
مراتب به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه اعلام گردید.
(3) جاده تهران نو روبروی نیروی هوائی 14 متری حسینی و ده متری محمدی پلاک 38 استوار میاندوابی جمعی دژبان تلفن 732319 اطلاع داده که به منزل نامبرده در ساعت 1955 روز 10 /10 /1357 نارنجک دستی انداخته اند و منفجر شده و الان جمعیت انبوهی در آنجا جمع شده و به خرابکاری انجام شده تماشا مینمایند.
مراتب به منطقه 1 و 2 فرمانداری نظامی اعلام گردید.
(4) در ساعت 1830 روز 10 /10 /57 یک دستگاه اتوبوس بشماره 62564 مربوط به کارخانجات مهمات سازی سلطنت آباد در میدان کندی توسط اخلالگران بآتش کشیده شده.
مراتب بفرمانداری نظامی منطقه 6 اعلام گردید با امکانات خود آتش را خاموش کنند.
(5) در ساعت 1645 روز 10 /10 /1357 عده ای اخلالگر قصد دارند امشب نشانی های مشروحه زیر را که مربوط به کارمندان ساواک میباشد آتش بزنند.
1ـ خیابان قصرالدشت نرسیده به چهار راه مرتضوی کوچه عسکری.
2ـ خیابان قصرالدشت نرسیده به چهار راه مرتضوی کوچه فریدون.
مراتب به فرمانداری نظامی منطقه 6 اعلام گردید.
(6) در ساعت 2115 روز 10 /10 /1357 تعداد زیادی از تظاهرکنندگان به کارگرانی که در تقاطع خیابان سپاه و شاهرضا زیر پل چوبی مشغول کار بودند حمله نموده و با آنها بزد و خورد پرداختند.
فرمانداری نظامی منطقه در جریان است.
(7) در ساعت 2100 روز 10 /10 /57 پیکان 23187 ـ اهواز سفید رنگ به سرنشینی خسرو عطائی که لباس سربازی پوشیده و کارد سنگری همراه داشته در کارخانه الیا واقع در سه راهی شهریار متوقف و از نگهبان لیست اسامی کارکنان کارخانه مذکور را خواستار شده و مدعی شده که سه نفر از کارمندان آنجا سربازان وی را دستگیر و مجروح نموده اظهار داشته که جمعی کلانتری 8 و بیمارستان 501 میباشم و بطرف تهران حرکت نموده.
مراتب بفرمانداری نظامی مناطق 9گانه ابلاغ گردید.
(8) در ساعت 2200 مورخه 10 /10 /57 از پلیس تهران سرهنگ نصرتی اطلاع داد که تروریستها ساعت پنج صبح روز 11 /10 /57 بطرف مشهد حرکت خواهند کرد و بایستی از حرکات آنان بهر طریق جلوگیری و دستگیرشان نمود.
مراتب به سب 3 (مرکز فرماندهی) و ژاندارمری کشور شاهنشاهی اعلام گردید.
(9) در ساعت 2100 روز 10 /10 /1357 تیمسار سپهبد فیروزمند تلفنی اطلاع دادند منزل سرلشگر آیرملو و برادرش واقع در خیابان مهناز بوسیله پرتاب بطری آتش زا آتش زده شده است و تقاضای کمک داشت.
مراتب به فرمانداری نظامی منطقه 2 اعلام ولی قبل از رسیدن مأمورین آتش توسط اهالی منزل خاموش گردیده و خسارت مالی و جانی بوجود نیامده است.
ج ـ تظاهرات : منطقه 1 : در ساعت 1745 تعداد 300 نفر در خیابان سردشت دست به تظاهرات زدند که بوسیله مأمورین متفرق و 4 نفر دستگیر شدند.
منطقه 6 : در ساعت 1635 در خیابانهای آیزنهاور ـ صاحب الزمان ـ مرتضوی ـ بریانک ـ تظاهراتی انجام و توسط مأمورین اخلالگران متفرق شدند.
منطقه شهر ری : در دو راهی قم تعدادی از تظاهرکنندگان جلوی تانکرهای حامل سوخت را گرفته و شیشه های تانکرها را میشکنند و در ساعت 1800 روز 10 /10 /57 توسط مأمورین این فرمانداری متفرق شدند.
معاون و رئیس ستاد فرمانداری نظامی تهران و حومه ـ سپهبد رحیمی لاریجانی
توضیحات سند:
1ـ موضوع خروج شاه از کشور به دلیل حساسیت آن، هم توجه عامه مردم را به خود جلب کرده بود و هم توجه دولتمردان، به ویژه امرای ارتش را.مردم رفتن شاه را مقدمه سقوط او می دانستند و یک موفقیت بزرگ، و امرای ارتش هم با همین تلقی آن را شکست بزرگی برای خود تلقی می کردند.
از این رو اردشیر زاهدی امروز به خبرنگار رویتر گفت که شاه در ایران باقی خواهد ماند و امور کشور را اداره خواهد کرد (بولتن محرمانه خبرگزاری پارس، ش 287، ص 6) اما شاه رسما به بختیار گفته بود که «برای معالجه و استراحت» ایران را ترک خواهد کرد (همان، ص 19) و روزنامه مهر ایران نیز در شماره امروز خود رسما از زبان بختیار آن را نقل کرد (ش 4665، صص 1 و 4)