تاریخ سند: 31 خرداد 1357
درباره : ارشاد آیات و روحانیون طرازاول بازگشت به شماره : 3674/312 ـ 30/3/2537
متن سند:
قبل از شروع اخلالگریها و بی نظمی ها تصمیم گرفته شد اقداماتی به عمل آید
که آیات، روحانیون طراز اول و وعاظ مورد توجه حتی الامکان از گرایش به
همکاری با عناصر فرصت طلب و روحانیون و وعاظ افراطی منصرف و نتیجتا
وضعی به وجود آید که به آرامش و امنیت منطقه لطمه ای وارد نشود و اوضاع مانند
گذشته ادامه یابد.
روی این اصل با استفاده از زمانهای مناسب و درگیریهای افراد
مورد نظر در مراجعات آنها به اینجانب و یا دیگر مقامات محلی، با عناصر طراز
اول مذکور نظیر آیت الله سیدمحمود ضیابری که اکثریت مردمان مذهبی گیلان به او
اعتقاد دارند و مورد احترامشان می باشد و در گذشته نیز مخالفین اصلاحات ارضی
از وجود وی استفاده کرده بودند که سرانجام دستگیر و مدتی زندانی گردیده و
همچنین سیدحسن موسوی (معروف به بحرالعلوم که اخیرا فوت شده) ـ آیت الله
حاج سیدحسین رودباری ـ آیت الله حاج شیخ محمد لاکانی ـ آیت الله حاج
محمدعلی انشائی و بعضی از وعاظ مشهور و مورد احترام مردم مانند حاج شیخ
هادی حسام و در نشست های عادی و طبیعی با آنان صحبت و مذاکرات لازم به
عمل آمده و نامبردگان به اینجانب قول مساعد داده اند که چنانچه به سبب های
مختلف نتوانستند علنا در اجتماعات ملی و جبهه های میهن پرستان و شاهدوستان
و تظاهرات موافق شرکت و اقداماتی به عمل آورند لااقل این اطمینان را می دهند
که در جهت هیچکدام از مخالفین گرایش نیافته و تحت تأثیر آنان قرار نخواهند
گرفت و بعد از اخذ چنین قولی و حصول اطمینان در این زمینه به دفعات درباره
رفع مشکلات آنان، مثلاً از قبیل درخواست چند تن سیمان برای ساختمان و یا
تعمیرات مساجد و یا دادن چند کیسه سیمان به افراد
نیازمند که به آیات مذکور مراجعه می نمودند و یا رسیدگی به شکایات اشخاصی
که در ادارات مختلف به عللی گرفتاری داشتند و به این آیات مراجعه و آیات نیز
رفع مشکل آنان را از اینجانب درخواست می کردند اقدام و حتی در مورد این گونه
خواسته ها اینجانب به نحو مقتضی آنان را مقید نمود که کتبا نسبت به این قبیل
ارجاعات نامه بنویسند که نمونه های آن در سوابق آنان موجود است و به طور کلی
به همه نیازمندیهای افراد موصوف رسیدگی و پاسخ مثبت داده شده و نتیجه ای که
از این روش عاید گردید همانا قضاوت مسئولین ستاد است که به خوبی مستحضر
هستند که استان گیلان در ماجراهای یک سال گذشته نظیر هیچ یک از دیگر
استان های کشور که با اخلالگری و بی نظمی روحانیون مخالف و طرفداران
افراطی آنها مواجه بوده اند درگیری نداشت و روحانیون طراز اول و سرشناس
گیلان به کلیه پیشنهادات و درخواستهای همکاری مخالفین جواب رد داده اند،
کمااینکه در زمان تشریف فرمایی اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر به گیلان
کلیه آیات و روحانیون طراز اول در مراسم استقبال رسمی از معظم له در فرودگاه
رشت حضور و شرکت داشته اند (موضوع گزارش شماره 13193 /1 ه 1 ـ
12 /5 /2536) که بعدا مورد تنقید روحانیون مخالف و عوامل افراطی قرار
گرفته اند (موضوع گزارش شماره 1070 /1 ه 1 ـ 15 /3 /2537) بعد از انجام این
روش نسبت به روحانیون طراز اول روش دیگری هم درباره روحانیون درجه دوم
(به استثنای سیدعبداللّه ضیایی نیا موضوع امریه شماره 3016 /312 ـ
9 /3 /2537 و گزارش شماره 1070 /1 ه 1 ـ 15 /3 /2537 مربوط به
زین العابدین قربانی) اعمال بدین نحو که هر گزارشی در مورد آنان دریافت می شد
به منظور حفظ آنها و جلوگیری از پیوستن به گروه مخالف شخصا به نحو مقتضی با
فرد فرد آنان مذاکره و عواقب وخیم پیوستگی به عناصر مخالف به آنها تفهیم و یا
توسط اشخاص مورد اعتمادی که در این طبقه
نفوذ داشته اند به طور غیرمستقیم از گرایش آنان به اخلالگران و ماجراجویان
جلوگیری به عمل آمده است و چنانچه در خلال بی نظمی و اخلالگری سایر
استانها و شهرستانها نشریات تبلیغاتی و تحریک کننده روح اللّه خمینی و سایر
روحانیون افراطی مخالف بعضا به این منطقه آمده و یا به طور پنهانی به منزل افراد
انداخته شده منحصرا وسیله عوامل اجرایی آنان [آن] عده از آیات و روحانیون
مخالف بوده که در قم و تهران و یا شهرستانهای دیگر مقیم می باشند، در حالی که به
روحانیون گیلانی و روحانیون غیر گیلانی ساکن گیلان با تذکرات محترمانه و
دوستانه و مراوده مداوم اجازه فعالیتهای انحرافی داده نشده است.
علاوه بر
اقدامات مشروحه اشاره شده به فرمانده نظامی منطقه فرمانده، ناحیه ژاندارمری و
رئیس شهربانی گیلان نیز در شوراهای هماهنگی روش اعمالی این سازمان بازگو
و از آنان خواسته شده که در مراجعات آیات و روحانیون طراز اول و وعاظ به هر
سبب که باشد قبل از هرگونه تصمیم و اقدامی از کسب نظر مشورتی این سازمان
خودداری ننمایند و با این ترتیب به طور غیرمستقیم و از طریق مراجع انتظامی هم
به آنها کمک شده به طوری که تصور نموده اند سبب انجام اقدامات این سازمان
بوده است.
در عین حال با استاندار نیز به دفعات مذاکره و در این جهت نیز
روحانیون به موقع مورد احترام و حمایت قرار گرفته اند.
با عرض مراتب ملاحظه
خواهند فرمود در اتفاقاتی نظیر فوت شیخ نصراللّه خلخالی و مصطفی خمینی که
در اکثر نقاط ایران برای آنان مجالس ترحیم برگزار نموده اند در گیلان با اشاره
خصوصی این سازمان روحانیون از برگزاری مجالس ترحیم خودداری نموده اند
(موضوع گزارش شماره 3906 /1 ه 1 ـ 22 /12 /2536) و اینها همه نمونه های
بارزی از هماهنگی و همفکری و در جهت قرار گرفتن بدون تظاهر روحانیون
گیلان را نشان می دهد و این روش با دقت و بررسی بیشتری در اجرای امریه
معطوفی دنبال خواهد شد.
مقرر فرمایند چنانچه
هرگونه نظر دیگری نیز در این مورد وجود دارد ابلاغ فرمایند تا به همان نحو اقدام
شود.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت گیلان ـ موحدی
گیرندگان :
ریاست سازمان اطلاعات و امنیت لاهیجان با ارسال رونوشت امریه 3674 /312
ـ 30 /3 /2537 اداره کل سوم جهت اطلاع و اقدام لازم.
ریاست سازمان اطلاعات و امنیت بندر پهلوی با ارسال رونوشت امریه
3674 /312 ـ 30 /3 /2537 اداره کل سوم جهت اطلاع و اقدام لازم.
ریاست سازمان اطلاعات و امنیت آستارا با ارسال رونوشت امریه 3674 /312 ـ
30 /3 /2537 اداره کل سوم جهت اطلاع و اقدام لازم.
ذلیخاپور 31 /2 /37
در کلاسه 92 ـ 341 بایگانی شود.
توضیحات سند:
* به نوشته روزنامه ایوینینگ
استاندارد امروز (31 /3 /57)
در مقابل دروازه های اصلی
میدان اسب دوانی سلطنتی
اسکات گروهی ایرانی در
حالی که فریاد می زدند و
شعار می دادند، تظاهراتی در
مخالفت با سفر رضا پهلوی به
انگلیس برپا کردند.
این نشریه
در خبر مزبور می افزاید : «این
تظاهرکنندگان که بسیاری از
آنها ماسک سفید بر چهره زده
شعارهایی در دست داشتند و
فریاد می زدند «مرگ بر رژیم
فاشیست شاه» و «شاه یک
آدمکش و شکنجه دهنده
است».
یک سخنگوی
دانشجویان تظاهرکننده
گفت: «پسر شاه از سوی ملکه
انگلیس به اینجا دعوت شده،
ما این را به عنوان همکاری با
یک رژیم فاشیست تلقی
می کنیم.
به ویژه آنکه این
ملاقات هنگامی رخ می دهد
که در شورشهای ایران مردم
کشته می شوند.
» پلیس برای
کنترل تظاهرکنندگان در
خیابان صف کشیده، در حالی
که مسابقه دهندگان با حیرت
به صداها و فریادهایی که
فضای سنگین و آرام محل را
فرا گرفته بود، گوش
می دادند.
» (بولتن محرمانه
خبرگزاری پارس، ش 95، ص
2 ـ 1) خبرگزاری فرانسه نیز در
این باره از لندن گزارش داد:
«گروهی از دانشجویان ایرانی
امروز علیه حضور
والاحضرت رضا پهلوی،
ولیعهد ایران در کنار ملکه
انگلستان در میدان
اسب سواری اسکات که محل
اجتماع طبقه اشرافی بریتانیا
به شمار می رود، به تظاهرات
پرداختند.
در حالی که
تظاهرکنندگان در حالی
که تظاهرکنندگان صورت
خود با ماسک پوشانیده و
برضد رژیم تهران شعار
می دادند، فرزند شاهنشاه
ایران به اتفاق ملکه انگلستان
و دوک انبورگ والاحضرت
چارلز در کالسکه سلطنتی
سوار بودند.
» (بولتن محرمانه
خبرگزاری پارس، ش 95، ص
2 ـ 1) سفیر ایران در لندن در
مورد تظاهرات امروز
می نویسد: «صبح زود
معین زاده، نماینده ساواک در
لندن تلفنی اطلاع داد :
مخالفین رژیم شب گذشته
طی جلسه ای قرار گذاشتند
امروز در موقع ورود ولیعهد
به میدان اسب دوانی اسکات
دست به تظاهرات بزنند.
بعدازظهر موقع ورود خانواده
سلطنتی انگلیس و ولیعهد
ایران به محوطه میدان
اسب دوانی حادثه اتفاق افتاد
و عده ای حدود 50 نفر به
تظاهرات پرداختند و
شعارهای ضد شاه سر
دادند...
» (خدمتگزار تخت
طاووس، راجی، ص 205)
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان گیلان، کتاب 2 صفحه 226