موضوع: محمدجواد باهنر
تاریخ سند: 28 اسفند 1342
موضوع: محمدجواد باهنر
متن سند:
[گردشکار]گزارش
تاریخ: 28 /12 /42
موضوع: محمدجواد باهنر
مشخصات متهم اسم محمدجواد فرزند علی‌اصغر شهرت باهنر شماره شناسنامه 938 صادره از کرمان متولد سال 1312 شغل واعظ و دانشجوی سال اول فوق لیسانس علوم تربیتی دانشکده ادبیات و طلبه علوم دینی قم مجرد ساکن تهران خیابان ابوحسین کوچه شهمیرزادی کاشی 5.
مورد اتهام:
تحریک برضد امنیت داخلی
گردش کار:
نامبرده در ماه رمضان گذشته در مسجد سبحان واقع در خیابان تهران نو به منبر می‌رفته و به علت بیاناتی از طرف ساواک تهران احضار و کتباً متعهد گردیده که در بیانات رعایت مصالح کشور را نموده و از تحریک مردم بر ضد امینت داخلی خودداری نماید. مع‌الوصف در شب 25 شوال سال جاری در مسجد جامع به منبر رفته و در حالی که تقریباً دو هزار نفر مستمع بیانات نامبرده را استماع می‌نموده‌اند ابتدا به علت واقعه سالگرد دستگیری خمینی و واقعه مسجد فیضیه قم ضمن تنقید از اقدامات دولت بیاناتی به شرح زیر ایراد می‌نماید:
1- آماری به مستمعین ارائه می‌دهد که مصرف هروئین در 5 سال اخیر به 10 تن رسیده است.
٢- کارخانه‌های مشروب سازی و تعداد قمارخانه‌ها و خانه فحشاء روز افزون است.
3- در 95 دهکده فقط 8 درمانگاه وجود دارد.
4- همه مردم در فقر و فلاکت به سر می‌برند و گرسنگی دامنگیر عمومی‌شده و روزی چند نفر تلف می‌شوند.
5- چرا آزادی را از مسلمین سلب کرده‌اند. مراقب غضب الهی و مردم باشند.
6- ملت بیچاره از هستی ساقط شده است.
7- حکومت ظلم و ستم باید از بین برود و حکومت به دست مردم بیفتد.
8- دولت‌های موجود فاسد بوده و درد مردم را دوا نمی‌‌‌کنند و باید اصلاحات واقعی انجام شود.
9- تبلیغات رادیو حقایق را نمی‌‌‌گوید و باید بیش از این مردم را فریب نداده و حقایق را بگویند.
10- در پایان از مستعمین تقاضا می‌نماید که در موقع خروج از مسجد شعار ندهند سپس اشاره به واقعه مسجد فیضیه قم نموده و جلسه را به پایان می‌رساند.
پس از نزول از منبر جلب و فعلاً بازداشت است.
اظهارات متهم:
در جریان بازجویی مطالب اظهار شده در منبر برابر فتوکپی پیوست جهت متهم قرائت و مشارالیه طبق جواب مندرج در صفحه 9 بازجویی اظهار داشت صحیح است که این بیانات توسط اینجانب ایراد شده لکن منظور سیاسی از ایراد این مطالب نداشته و نظرم ارشاد و راهنمایی و اجرای حق و عدالت بوده است و زمانی که از نامبرده سؤال گردید که شما قبلاً تعهدی امضاء نموده بودید که از اداء کلمات محرک خودداری نمایید علت و محرک خود را بگویید جواب می‌دهد من برخلاف تعهد عملی نکرده‌ام.
همچنین از متهم سؤال گردید اگر تحریکی نبوده و شما در ضمن بیانات و سخنرانی حالات و روحیات مستعمین را توجه نموده و می‌دانستید که بیانات تحریکی نبوده و اثری نخواهد داشت چه عاملی سبب می‌گردید که از نامبردگان تقاضا شود که از تظاهر و دادن شعار خودداری نمایند اظهار می‌دارد دیده شده است که در اکثر اجتماعات مردم تحریک و شروع به دادن شعار می‌نمایند و من بر این منوال از آنان خواستم نظم را رعایت کنند.
ارزیابی شخصیت:1
گرچه نامبرده شخصی است که تقریباً 15 سال بتحصیل علوم دینی مشغول بوده و فعلاً دانشجوی سال اول دانشگاه است لکن در استدلال مطالب علمی و معلومات اجتماعی قدرتی نداشته و اطلاعات علمی آن بپایه مدارک تحصیلی که در دست دارد نمی‌‌‌رسد زیرا برابر صفحه 8 بازجویی وقتی از نامبرده سؤال گردید شما که در منبر بیانات خود را با حکومت مادی شروع کرده این نوع حکومت را بیان نمایید نتوانست جوابی به این مکتب ساده سیاسی بدهد.
همچنین برابر مطالب مندرج در صفحه یکم فتوکپی که متهم اظهار نموده بود آمار مندرجه را در مجله انگلیسی خوانده‌ام از نامبرده چند کلمه انگلیسی سؤال و نتوانست جواب صحیحی بدهد و به نامبرده تذکر داده شد شما که حتی سواد صحبت کردن ندارید چطور مجله انگلیسی مطالعه کردید سکوت اختیار نمود. متهم حتى از صحبت کردن به زبان عربی نیز عاجز بوده و نتوانست جواب یک جمله عربی را صحیح بدهد و وقتی از او سؤال گردید که چرا راجع به امور سیاسی که در صلاحیت شما نیست دخالت و بیاناتی ایراد داشت‌هاید اظهار نمود دین از سیاست جدا نیست لکن در جواب این سؤال که یک آیه از قرآن را که چنین دستوری داده است قرائت نمایید برابر صفحه 5 بازجویی نتوانست قرائت نماید و پس از آنکه نقاط ضعف علمی‌آو را بر او آشکار ساختم شروع به صحبت گردید که شما که در حدود 2 هزار نفر را تبلیغ می‌نمایید یا باید اطلاعات علمی‌داشته باشید و یا در بیانات خود دقت داشته باشی که نه آن بدبختان را تحریک کنی و نه به اساس و مصالح مملکت لطمه وارد آوری شرمنده گردید.
متهم حافظه قوی نداشت و قیافه ساده و دهاتی او دلیل بر این است که هوش زیادی نداشته باشد از نظر مادی ضعیف و زود تحت تأثیر بیانات صحیح قرار می‌گیرد بیش از هر چیز علاقه و تعصب شدید او به آقای خمینی مورد توجه است و نامبرده می‌خواست چنین تظاهر نماید که یگانه محرک او علائق دینی و مذهبی بوده است البته باید به عرض رسانید که عامل محرک نامبرده به این اظهارات فقط این عامل نبوده و به نظر می‌رسد که عوامل زیر نیز اثر داشته است:
1- وجوه شرعیه: چنانچه مستحضرید اخیراً عده‌ای یا بنابر اغراض سیاسی و یا تعصب خشک و پوسیده مذهبی وجوهی بسیار کلان به نام وجوه شرعیه بخود و خانواده افراد روحانی که به علت تحریک مردم علیه مقامات دولتی دستگیر می‌شوند پرداخت می‌نمایند که در بعضی موارد این وجه میزان قابل توجهی بوده و می‌تواند عامل مؤثری برای چنین افراد مادی که در گذشته نیز وضع نسبتاً مرفهی نداشته واقع شود.2
2- اخیراً مشاهده شده است وقتی چنین افرادی دستگیر و سپس از زندان مرخص می‌شوند به وسیله پاره‌ای ایادی تقویت و تبلیغات دامنه‌داری در بین جامعه روحانیت برای آن شخص حاصل که در نتیجه هم مجالس دعوتی برای او زیاد می‌شود و هم در میان سایر افراد هم‌قطار خود فخر و مباهاتی از نظر اعلمیت که یگانه آرزوی هر آخوند حریص است پیدا می‌نماید.
ضمناً باید توجه داشت که مماشات به چنین افرادی از طرف مقامات مسئول جز آبدیده کردن آنان در مقابل چنین حوادث و تحریک بادامه دادن رویه گذشته خود با وجهی شدید اثری ندارد.
نظریه:
- مختصر توجهی بیانات ایراد شده به وسیله متهم نظر تحریکی او را بر ضد امنیت داخلی مسلم می‌نماید. علیهذا در صورت تصویب پرونده جهت اقدامات قانونی به دادستانی ارتش ارسال شود.
- به اداره دادرسی ارتش ارسال شود. 28 /12
توضیحات سند:
1. یکی از روش‌هایی که معمولاً مبارزین و مخالفین رژیم به خصوص روحانیون در جریان بازجویی مدنظر قرار می‌دادند این بود که به نحوی برخورد کنند و به سؤالات پاسخ گویند که ساواک به نقش و شخصیت سیاسی، علمی و مبارزاتی آنها پی نبرده و چنین تصور شود که اینان افرادی ساده لوح و تحت تأثیر هیجانات سیاسی، اجتماعی و... می‌باشند.بدینوسیله روحانیون می‌توانستند از شعاع حساسیت و توجه ساواک خارج و مجدداً به فعالیت‌های خود ادامه دهند. همان‌طور که در این سند ملاحظه می‌شود شهید محمدجواد باهنر با توجه به تحصیلات دینی و دانشگاهی و سابقه تهیه و تألیف مقالات اجتماعی و دینی در نشریاتی چون مکتب تشیع که بیانگر مقام علمی ایشان است، چنان با مأمورین و بازجویان ساواک برخورد نمود که چنین تصور کردند. ایشان جوان روستازاده و بدون اطلاع از مسائل دینی و اجتماعی و سیاسی است و با این شگرد موفق شد براحتی از چنگال مأمورین ساواک رهایی یافته و به فعالیت مبارزاتی و فرهنگی خود ادامه دهد.
2. وجوه شرعیه عمدتاً شامل خمس و زکوه و... است که توسط مسلمانان بنابر شرایط و حدود مشخص که در کتب فقهی و توضیح المسائل بیان شده است در اختیار مراجع تقلید قرار می‌گیرد تا آنان بر اساس مصالح شرعیه و مصارفی که در شرع تصریح شده است مصرف نمایند. لذا مشاهده می‌شود که بسیاری از مراجع یا خود و یا با اجازه ایشان این وجوه را در اموری چون کمک به زلزله‌زدگان و سیل‌زدگان، یاری رساندن به مبارزان فلسطینی و نیز کمک به نیازمندان و... صرف می‌کردند. در این راستا مساعدت و یاری رساندن به خانواده‌های زندانیان سیاسی در دوران رژیم شاه نیز از جمله مواردی بود که بنابر نظر مراجع وقت از وجوهات شرعیه پرداخت می‌شد. تحلیل ساواک از این مسئله به دور از واقعیت بوده و ناشی از نا آگاهی همراه با غرض ورزی است. بررسی و تأمل در زندگی شخصی مبارزان علیه رژیم شاه در دوران پیش از انقلاب حاکی از نادرستی چنین تحلیل‌هایی است.