موضوع: علی مشکینی اردبیلی
تاریخ سند: 28 تیر 1352
موضوع: علی مشکینی اردبیلی
متن سند:
به : 312 از : 20 ه 12 شماره: 3657 /20 ه 12 نامبرده فوق اخیرا جهت وعظ به اردبیل وارد و مصمم است که در ماه مبارک رمضان در اردبیل بماند بدین جهت شیخ ابوذر بیدار که از علمای مورد اعتماد مردم است به اتفاق سه چهار نفر از مردم اردبیل و چند نفر از اردبیلی های مقیم تهران صبح روز 27 /4 /52 در تهران به منزل آیت الله میلانی رفته و چاره جویی نمودند آیت الله میلانی (ابراهیم حسینی میلانی) تلگرافی بشرح زیر: «آدرس مدرسه ملاابراهیم اردبیلی حضرت حجت الاسلام و مسلمین آقای حاج سیدیونس موسوی برکاته با اهداء سلام و تهنیات وافره به استحضار می رساند به قرار مسموع اخیرا بعضی از خائنین به اسلام و مخالفین ولایت حقه آل محمد صلوات اللّه علیهم اجمعین در لباس روحانیت می خواهند ریشه تشیع را بزنند ولی بحمدالله در مقابل ادله علمی در مرکز و قم شکست مفتضحانه خورده و ناچار شدند که به قراء و قصبات و شهرستانها مسافرت و مقاصد شوم خود را به شکل های مرموز پیش برند اخیرا وارد اردبیل شده و در صدد انجام مأموریت های خائنانه خود می باشند آنها می خواهند آن شهر عزیز و نواحی اش را که در حفظ و استقلال ایران شیعه پیشقدم و در محبت اهل بیت عصمت و طهارت بالاخص سیدالشهدا ارواح الفدا مشهور و ممتاز و ضرب المثل می باشند از جاده مقدس ولایت منحرف نمایند اینک نظر به وظیفه شرعی مستدعی است از آلوده شدن آن بلده طیبه جلوگیری فرمایند.ابراهیم حسینی میلانی جهت ده نفر از ساکنین از جمله امام جمعه اردبیل ـ سیدیونس موسوی اردبیلی1 ـ سیدعبدالنقی اردبیلی ـ حاج آقا مروج خلیل زاده2 ـ سیدمسلم خلخالی ـ حاج شیخ عبدالرحیم جعفری ـ حاج میرزامحمد مسایلی ـ حاج میرزا ابوالقاسم توسلی ـ سیدناصرالدین مشکینی ـ شیخ ابوذر بیدار3 مخابره نموده است.
نظریه شنبه: علی مشکینی اردبیلی اهل علم و از مدرسین حوزه علمیه قم و نظرنویس کتاب شهید جاوید است و در قم و اردبیل اعلمیت خمینی را بعد از آقای حکیم تأیید و تصدیق نموده است.
نظریه یکشنبه: صحت خبر و نظریه شنبه باتوجه به دسترسی و صداقت وی مورد تأیید است.
نظریه 20 ه و: نظریه یکشنبه مورد تأیید است.
نظریه چهارشنبه 20 ه 12: سیدابراهیم میلانی از روحانیون صدیق بوده و نظر وی مورد تأیید می باشد.
توضیحات سند:
1ـ آیت الله سید یونس اردبیلی فرزند سید محمدتقی در سال 1258 شمسی متولد شد.دوره مقدماتی تحصیل را در زنجان گذراند و سپس در سال 1271 ه .
ش به قصد تکمیل تحصیلات راهی نجف اشرف گردید.
پس از اتمام تحصیلات خود، به ایران بازگشت و در اردبیل به امور مذهبی مردم پرداخت.
در سال 1314 به مشهد مقدس رفت و 25 روز پس از ورود وی به مشهد، کشتار مسجد گوهرشاد پیش آمد.
در سال 1314 هنگامی که رضاشاه از ترکیه برگشت، دستور تغییر لباس و کشف حجاب زنان را داد.
مراجع روحانی که از این امر ناراحت بودند، جلساتی در منزل وی برای بحث و گفتگو ترتیب دادند و در آنجا تصمیم گرفته شد که آیت الله حاج حسین قمی به تهران رفته و با رضاشاه وارد مذاکره شود.
او پس از ورود به شهرری دستگیر و به عتبات تبعید شد.
خبر دستگیری او به مشهد رسید.
در روز 20 تیر مردم ابتدا در منزل آیت الله اردبیلی تجمع و سپس به مسجد گوهرشاد رفتند و در آنجا تجمع نمودند.
ابتدا مأموران مشهد به مردم حمله کردند و چند نفر کشته شدند، اما تجمع همچنان ادامه یافت.
در روز 21 تیر قوای نظامی به مشهد رسیدند و شبانه به مسجد حمله کردند و تعداد زیادی را کشتند و عده ای را دستگیر کردند.
آیت الله اردبیلی نیز به همراه عده ای دیگر از روحانیون دستگیر و روانه زندان گردید.
ایشان پس از چند روز که در مشهد بود، به همراه 23 نفر دیگر به تهران منتقل شدند.
پس از مدتی تحمل زندان در تهران، آزاد گردید و تحت نظر اداره سیاسی قرار گرفت.
این مراقبت تا شهریور 1320 ادامه یافت.
او در سال 1321 مجددا به مشهد رفت و در آن شهر حوزه درسی تشکیل داد.
در سال 1336 به کربلای معلّی عزیمت نمود و قصد اقامت در نجف اشرف را داشت که ناگهان بیمار و برای معالجه عازم تهران شد.
آیت الله اردبیلی در سال 1337 رحلت نمود و جنازه او پس از انتقال به مشهد مقدس، به خاک سپرده شد.
2ـ آیت الله بیوک خلیل زاده (معروف به مروج) در سال 1349 ه ق در اردبیل به دنیا آمد.
پس از پایان تحصیلات ابتدایی و متوسطه مقدمات دروس علوم دینی را تا شرح لمعه در اردبیل فرا گرفت.
وی در سال 1327 ه ش به قم رفت و در درس فقه و اصول آیت الله بروجردی، محقق داماد و درس فلسفه علامه طباطبایی شرکت جست.
آقای مروج مدتی را نیز در حوزه علمیه مشهد گذراند.
وی در کنار دیگر علمای اردبیل علیه حاکمیت رژیم سلطنتی در اردبیل فعال بود.
پس از پیروزی انقلاب به حکم امام خمینی امامت نماز جمعه اردبیل را به عهده گرفت و به اقامه آن همت گماشت.
وی در بهار سال 1380 دار فانی را وداع گفت.
3ـ حجه الاسلام ابوذر بیدار در پاییز سال 1317 خورشیدی در حومه اردبیل چشم به جهان گشود، تحصیلات مقدماتی را در زادگاه خود به پایان برد و سپس ادبیات عرب، منطق، فقه و اصول را فرا گرفت، سطوح عالیه تحصیلات دینی را نزد میرزا عبداللّه مجتهدی، آقا سید محمد بادکوبه ای، حاج شیخ حسین شنب غازانی، حاج سید مرتضی مستنبط غروی و حاج سید ابراهیم دروازه ای فرا گرفت.
و سپس به قم رفت و از محضر آیات آن حوزه علمی بهره مند شد.
از سال 1340 خورشیدی به فعالیت های علمی، فرهنگی، سیاسی پرداخت و در این سال ها بود که در پی تلاشی بی وقفه نخستین دبستان را در مرکز بخش یورتچی «کورائیم» به نام «قدس شریف» دائر کرد و تا پیروزی انقلاب اسلامی چند بار دستگیر و زندانی شد.
مقالات و نوشته های بسیاری از وی تاکنون چاپ و منتشر شده است: مشاهیر آذربایجان، تصحیح و تحقیق رجعت علامه مجلسی، تحقیق و نشر مصباح المتهجد و سلاح المتعبد شیخ الطائفه طوسی، ترجمه ...
رجال الفکر فی القاهره و الفصول المهمه مرحوم سید عبدالحسین شرف الدین موسوی.