تاریخ سند: 5 دی 1356
متن سند:
شماره: 37819 /20 ه 21 موضوع: ارسال نامه دکتر مظفر بقائی به سفیر کبیر آمریکا در تهران دکتر مظفر بقائی نامه ای به عنوان سفیر کبیر آمریکا در تهران به تاریخ 30 آذر ماه تحت عنوان جناب سفیر کبیر ایالات متحده آمریکا و به امضا با تقدیم احترامات فائقه دکتر مظفر بقائی کرمانی رهبر حزب زحمتکشان ملت ایران، تهران 30 آذر ماه 1356، نشانی تهران خیابان ژاله روبروی آب سردار، شماره 234، در چهار صفحه نوشته است که در نامه مزبور مطالبی به شرح زیر درج گردیده است: «بدیهی است که قبل از عزیمت به کشور ما ادوار مختلف روابط سیاسی ایران و آمریکا را مورد بررسی قرار داده اید.ملت ایران در شرایط خفقان آمیزی که دستگاه حاکمه با پایمال ساختن آزادی های فردی و اجتماعی بر مردم تحمیل کرده نخواهد توانست از حضرت جیمی کارتر1 استقبال و پذیرائی کند و حتی بیم آن دارند که دستگاه قانون شکن و بی اعتنا به حقوق و حیثیت انسانی با ایجاد تظاهرات ضدآمریکائی بخواهد وانمود کند که مبارزات آزادی طلبانه مردم ستم دیده ایران ضدآمریکائی و ناشی از تمایلات مارکسیستی و هرج و مرج طلبی است تا در نتیجه، اعمال قبیح و ضد انسانی خود را بر کشتار مردم و حق و شکنجه آنان توجیه نماید.
» تا سپس برنامه درباره معلم آمریکائی در تبریز که با مشروطه خواهان هم صدا بوده و شادروان جردن مدیر کالج آمریکائی در تهران و جفرسون و لینکلن که سرشار از انسانیت و نوع دوستی و عشق به آزادی بوده است مطالبی نوشته و ادامه داده که: «دوران دخالت های ناروای بعضی از اسلاف شما در امور داخلی ایران فراموش نشدنی است.
در آن زمان که من نماینده مجلس بودم و روزنامه شاهد به کمک گروهی از هم فکرانم که بعدها دیکتاتوری فراهم می شد ولی خفقان هنوز به حد امروز نرسیده بود با اقتضای وظیفه ملیحزب زحمتکشان ملت ایران را ایجاد کردیم منتشر شد، چون مقدمات ایجاد حکومت خود در تاریخ 11 تیر ماه 1329 نامه سرگشاده به آقای گریدی سفیر کبیر آمریکا در تهران نوشتم و در روزنامه شاهد درج گشت.
» سپس نوشته: «جناب سفیر از تاریخ نگارش نامه تاکنون 27 سال می گذرد ولی در ایران اثری از آزادی وجود ندارد و قانون معنی خود را در ایران از دست داده است و متاسفانه این وضع با دستیاری و پشتیبانی اسلاف شما بوجود آمده است و البته این کدورت ملت ایران را نباید با صحنه سازی های عوامل دولت و تظاهرات ساختگی ضدآمریکائی مانند یانکی گوهوم اشتباه نمائید.
ما حق داریم از دولت آمریکا دلتنگ باشیم چون تشکیلاتی را در ایران بوجود آورده اند که دست مافیا را از پشت بسته است.
» سپس مطالبی درباره وقایع شهریور 20 و غائله آذربایجان در سال 1324 که باید همیشه به عنوان یک هشدار در مدنظر باشد2 نوشته و درباره تبعیض در دستگاه اداری نقل قول از گفته وزیر خارجه آمریکا آقای ونس و قیامی که در آینده بشود به نفع دولت ایران و آمریکا نخواهد بود و عدم استقبال ملت ایران از رئیس جمهور آمریکا و این که دولت با الگوی احزاب کمونیست کشورهای اروپای شرقی از مهمان خود پذیرائی نماید مطالبی درج شده و در خاتمه نامه نوشته که: «در پیشگاه خداوند سوگند خورد[ه ام] با هر گونه بیدادگری نسبت به اندیشه آدمی دشمنی جاودانه داشته باشم.
» [و با] نقل قول از نوشته بر آرامگاه جفرسون ادامه داده: «اگر جناب عالی هم چنین احساسی دارید تقاضا دارم مفاد این نامه را به استحضار حضرت جیمی کارتر برسانید و آرزوی من را برای پیروزی ایشان در جهادی که به منظور حفظ حقوق بشر آغاز نموده ام به حضورشان تقدیم نمائید.
» نظریه شنبه: نظری ندارد.
نظریه سه شنبه: 1ـ شنبه مورد اعتماد است و به صحت گزارشات وی اطمینان حاصل است.
2ـ با توجه به فعالیت های اخیر دکتر بقائی افتتاح محل حزب زحمتکشان و سفر قریب الوقوع رئیس جمهور آمریکا به ایران ارسال نامه مزبور برای سفیر آمریکا حائز اهمیت و در خور بررسی لازم می باشد و یقینا عوامل بیگانه و احزاب و دستجات مخالف دولت از نامه مزبور بهره برداری مورد نظر خود را خواهند نمود و تکثیر و توزیع نامه مورد بحث در آینده که انجام خواهد گرفت در اذهان طبقات مختلف اثرات نامطلوبی برجای خواهد گذارد.
نظریه چهارشنبه: نظریه سه شنبه مورد تأیید است.
توضیحات سند:
1ـ دولت ایران طی یادداشت مورخ 26 آبان 1324 به مداخله مأموران کشوری و لشکری شوروی در امور داخلی و حمایت از فرقه دموکرات اعتراض کرد.علت اصلی بهانه جویی های شوروی مسأله نفت شمال بود که سال قبل از آن امتیاز آن را از دولت ایران تقاضا کرده بود ولی در نتیجه مبارزات دکتر مصدق با مخالفت مجلس روبه رو، ورد شده بود.
در اواخر آبان ماه 1324، سران حزب دموکرات آذربایجان موفق به تشکیل کنگره و مجلس مؤسسان ملی آذربایجان شدند.
در 21، آذر 1324 پادگان تبریز تسلیم شد و «سید جعفر پیشه وری» تأسیس حکومت خود مختار آذربایجان را اعلام کرد.
پس از اشغال تبریز توسط فرقه دموکرات، قوام نخست وزیر وقت موقتا با حزب توده ائتلاف کرده و با مقامات شوروی مذاکراتی نمود و سرانجام با آنها به توافق رسید که در عوض خروج نیروهای شوروی از ایران امتیاز استخراج نفت شمال را به آنها واگذار کند.
پس از خروج نیروهای شوروی از ایران، در تاریخ 22 /9 /1325، ارتش ایران توانست به سهولت وارد آذربایجان شود و دولت و ارتش روحیه باخته محلی را تار و مار کند و حکومت خود مختار آذربایجان را شکست دهد.
2ـ جیمی کارتر داوطلب دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری 12 آبان 1355 در آمریکا با شعار «حقوق بشر» بر رقیب خود از حزب جمهوریخواه پیروز شد.
ژست سنتی حزب دمکرات در طرح شعارهای ظاهر فریب و بشر دوستانه، افزایش فشارهای تبلیغاتی و روانی به کاخ کرملین و جذب ناراضیان شوروی، زدودن نفرت عمیق مردم جهان بعد از فجایع جنگ کره و ویتنام و جلوگیری از شورش های مردمی در کشورهائی که به وسیله، دیکتاتوری وابسته به آمریکا اداره می شوند، از جمله زمینه های انتخاب این شعار به وسیله کارتر بود.
شاه نیز مناسب با روحیات و سیاست های مستبدانه اش گرایش به حزب جمهوریخواه داشت و با دلارهای نفتی در انتخابات به کمک داوطلبان این حزب می شتافت.
انتقاد از حکومت پلیس و شکنجه های رژیم شاه در ایام انتخابات سال 55 به عنوان ابزاری از سوی حزب دمکرات مورد استفاده قرار می گرفت.
از همین رو پس از روی کار آمدن کارتر دولت آمریکا با اطمینان از ثبات رژیم شاه، نام ایران را در صدر کشورهای وابسته ای که می بایست شعار حقوق بشر را به نمایش بگذارند قرار داده و شاه را وادار به ایجاد به اصطلاح فضای باز سیاسی می کند.
هویدا از نخسست وزیری عزل شده و آموزگار جای او را می گیرد.
جمعیت دفاع از حقوق بشر به وسیله تعدادی از مخالفان میانه رو تشکیل می شود.
هیأت اجرائی جمعیت عبارت بودند از: مهندس مهدی بازرگان، حسن نزیه، علی اصغر حاج سید جوادی، احمد صدر حاج سید جوادی، رحمت اللّه مقدم مراغه ای، لاهیجی و میناچی.
ر.ک: 6 کوثر، جلد1، ص 318