گزارش
تاریخ سند: 22 مهر 1343
گزارش
متن سند:
گیرنده : مقامات ساواک بترتیب سلسله مراتب فرستنده : بخش 321 محترما باستحضار میرساند در یکی دو هفته اخیر بنابر مفاد گزارشات واصله عده ای از وعاظ و روحانیون متنفذ و مخالف دولت بعد از یک سکوت موقت مجددا بفعالیت تحریک آمیز و اخلالگرانه اقدام نموده اند.قبلاً اطلاعیه هائی واصل گردیده بود که چند نفر از وعاظ در منابر جسته و گریخته مطالبی خلاف مصالح ایراد کرده اند و اخیرا نیز آیت الله حاج آقا حسن قمی1 علنا برروی منبر مطالب تحریک آمیزی بیان و نسبت به مقامات عالیه کشور اسائه ادب و اهانت نموده است.
نظریه : البته اقداماتی در این زمینه بعمل آمده است و حتی امکان دارد آیت الله قمی بعلت ادامه فعالیت مضره دستگیر شود ولی با توجه بسوابقی که از این قبیل موارد موجود است چنانچه قرار باشد قمی تحت عنوان بازداشت مدتی در تهران در یکی از خانه های امن پذیرائی شود و بعد از چندی نیز با تبدیل قرار آزاد گردد و دوباره بمشهد عزیمت نماید تردید نیست موقعیتی بسیار بهتر و محکمتر از اکنون بدست خواهد آورد و در انظار مردم بمراتب بزرگتر و معززتر از حال خواهد شد علیهذا تصور میشود چنانچه اجازه فرمایند بطرق زیر عمل شود مقرون بصلاح باشد.
1ـ روحانیون متنفذ و طراز اول در صورت انجام عمل خلاف مصالح بدون هیچگونه گذشتی بشهرهای غیر زیارتی و کم جمعیت تبعید گردند.
این عمل چند فایده خواهد داشت.
اول اینکه بدین ترتیب افراد مشکوکی که بخواهند با آنان تماس بگیرند بآسانی وسیله مقامات اطلاعاتی شناخته میشوند و بررسی و تحقیق درباره این قبیل افراد بسیار آسان خواهد بود.
دوم بموجب طرحی که اخیرا تهیه و بکلیه ساواکها ابلاغ شد بایستی عناصر تقویت کننده روحانیون مخالف شناخته شده و تحت فشار و مضیقه قرار گیرند.
در حال حاضر شناسائی این افراد بسیار مشکل است در حالیکه چنانچه روحانیون اخلالگر بشهرهای خاصی تبعید شوند عناصر تقویت کننده آنان بسهولت شناخته خواهد شد.
سوم.
از کثرت انبوه جمعیت شهرهای مذهبی که غالبا عده ای بعنوان زیارت ولی در باطن بمنظور همکاری با روحانیون مخالف دولت بآن شهرها مسافرت میکنند و مرکز جاسوسی و زد و بندهای سیاسی شده است کاسته خواهد شد.
2ـ در مورد وعاظی که سابقه فعالیت مضره داشته و اکنون نیز بر منابر بتحریکات خود ادامه میدهند بساواکها ابلاغ شود با تهیه نوار از سخنرانی آنان مراتب را گزارش کنند تا پس از کسب اجازه نسبت به دستگیری آنان اقدام شود.
منوط به رأی عالیست.
تهیه کننده و متصدی بررسی : تهامی 22 /7 رئیس بخش 321 : امینی رئیس اداره دوم عملیات ـ نثری در پرونده کلی روحانیون ضمیمه و بایگانی شود.
27 /7 رونوشت مورد تایید است نظریه آن اداره کل به عرض تیمسار ریاست برسد.
25 /7/
توضیحات سند:
1ـ آیت الله سید حسن قمی فرزند سید حسین در 1329 ق در نجف اشرف متولد شد.در دوران کودکی همراه پدر به مشهد آمد و تحصیلات ابتدائی و مقدماتی را از محضر علماء مشهد فرا گرفت در 1347 ق به مکه سفر نمود پس از بازگشت شش ماه در اصفهان از محضر مدرسین آنجا بهره مند و سپس در 1350 ق همراه پدرش به عراق مهاجرت نمود و در نجف اشرف از محضر آیت الله میرزا حسین نائینی و دیگر علمای نجف بهره مند شد.
سپس به مشهد مراجعت نمود اما در 1354 ق همراه پدرش به کربلا تبعید شد و در آنجا همراه با تحصیل به تدریس علوم دینی پرداخت تا اینکه در 1368 ق پس از فوت پدر به مشهد بازگشت و در مسجد گوهرشاد و به اقامه جماعت پرداخت.
وی در جریان نهضت انقلابی امام خمینی (ره) در سال (1342 ش) بازداشت و به تهران منتقل شد و پس از هشت ماه از زندان آزاد و به مشهد مراجعت نمود اما مجددا پس از دو سال دستگیر و به خاش تبعید شد.
پس از 12 ماه به کرج انتقال پیدا کرد و تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران در کرج تحت نظارت ساواک بود.
(کیهان شماره 10555 سال 57، گنجینه دانشمندان شریف رازی)