یک طغری پاکت حاوی یک برگ فتوکپی اعلامیه مضره1 به امضاء 55 نفر منجمله مهدی بازرگان
تاریخ سند: 7 فروردین 1357
یک طغری پاکت حاوی یک برگ فتوکپی اعلامیه مضره1 به امضاء 55 نفر منجمله مهدی بازرگان
متن سند:
از: 9 ﻫ 1 تاریخ: 7 /1 /2537[1357]به: 312 شماره: 5002/ ﻫ 1
تلگراف رمز شود
یک طغری پاکت حاوی یک برگ فتوکپی اعلامیه مضره1 به امضاء 55 نفر منجمله مهدی بازرگان2 و حبیب‌الله پیمان3 و دکتر یدالله سحابی4 که ضمن اشاره به وقایع تبریز، عید نوروز 37 را تحریم نموده به نشانی صندوق 509 متعلق به محمدمهدی ناظمیان کارمند سازمان برنامه ارسال که وسیله منبع 9111 به دست آمده است. منبع در مورد جمع‌آوری این‌گونه اعلامیه‌ها توجیه گردید.
شیخان
توضیحات سند:
1. در اعلامیه مورد اشاره که دارای تاریخ «25 اسفندماه 1356» می‌باشد، آمده است: «فاجعۀ خونین 29 بهمن ماه تبریز و قتل و جرح عده کثیر از هموطنان ستمدیده ما در آن شهر که در چهلمین روز کشتار بیرحمانۀ مردم بیگناه مسلمان قم صورت گرفت، ملت ایران را سخت متأثر و عزادار ساخته است... ما با عرض تسلیت به بازماندگان... اعلام می‌داریم که به عنوان اعتراض به وضع غیرقابل تحمل موجود و همگامی با مراجع عظام و پیشوایان روحانیت از برگزاری و شرکت در مراسم عید نوروز 1357 تا چهلم عزای هموطنان غیور تبریز خودداری خواهیم کرد.» برخی از دیگر امضاء کنندگان این اعلامیه عبارتند از: «محمدصادق اسلامی ... اکبر پوراستاد... دکتر نورعلی تابنده... دکتر کریم سنجابی . عباس شیبانی ...» بخش ضمائم2. مهندس مهدى بازرگان فرزند عباسقلی در سال 1278 ش در تبریز به دنیا آمد. وى جزو اولین کسانى است که پس از اتمام دوران متوسطه در تبریز و تهران، براى ادامه تحصیلات عالى به فرانسه عزیمت و در رشته مهندسى ترمودینامیک تحصیلات خود را به پایان برد و پس از بازگشت به ایران، به عضویت کادر علمى دانشگاه تهران درآمد.
وى فعالیت سیاسى خود را از جبهه ملى آغاز نمود. در دوران نخست‌وزیرى دکتر محمد مصدق، ریاست شرکت ملى نفت ایران و بعد، ریاست سازمان آب تهران را عهده‌دار گردید. پس از تعطیلى و توقف کار جبهه ملى اول با سقوط دکتر مصدق بر اثر کودتاى 28 مرداد 1332، از جمله کسانى بود که جبهه ملى دوم را تأسیس و در سال 1334 به دلیل فعالیت‌هاى سیاسى دستگیر و زندانى گردید. به دنبال ایجاد اختلاف در جبهه ملى دوم، به دلیل عدم عکس‌العمل مناسب این جبهه در قبال ارتحال آیت‌الله العظمى بروجردى(ره) در سال 1340ش، وى به همراه آیت‌الله طالقانى(ره)، دکتر یدالله سحابى، رحیم عطایى، منصور عطایى، عباس سمیعى و حسن نزیه، از جبهه ملى دوم کناره گرفت و نهضت آزادى ایران را تأسیس نمود. در سال 1342 سران نهضت آزادى دستگیر و مهندس بازرگان و آیت‌الله طالقانى به 10 سال زندان محکوم شدند؛ لیکن پس از سپرى شدن 6 سال، مهندس بازرگان آزاد گردید. مهندس بازرگان در سال 1356 به اتفاق جمعى از سیاسیون و حقوقدانان، نظیر کریم سنجابى، ناصر میناچى، حسن نزیه و ... جمعیت دفاع از آزادى و حقوق بشر را تأسیس کرد که از طرف گروه انتقام، که ساخته و پرداخته رژیم شاه بود، در تاریخ 11 /2 /1356 یک بمب در مقابل درب منزل وى منفجر شد. قبل از پیروزى انقلاب اسلامی، از طرف امام خمینی(ره)، در رأس هیئتى به آبادان رفت تا جریان اعتصاب کارگران نفت را بر علیه رژیم شاهنشاهی، که کمر آن را در بعد اقتصادى شکسته بود، سامان بهتر و بیشترى دهد و به مسائل آنان رسیدگى کند. وى همچنین سفرى به پاریس نمود تا حضرت امام(ره) را از طرح شعار «شاه باید برود» منصرف کند، چه به اعتقاد او، طرح شعار رفتن شاه، با برخوردارى از ارتش و ساواک و پشتیبانى آمریکا را، شعارى مناسب و راهکارى عملى نمى‌دانست. مهندس بازرگان پس از پیروزى انقلاب اسلامى، از سوى امام (ره) به عضویت شوراى انقلاب درآمد و با پیشنهاد اعضاى شورا به امام(ره) از طرف ایشان مسئولیت تشکیل دولت موقت، که اولین دولت اسلامى پس از پیروزى انقلاب بود را بر عهده گرفت. دولت موقت مهندس بازرگان به دلیل اتخاذ روش‌هاى غیرانقلابى، به خصوص اتخاذ مواضع مخالف با تسخیر لانه جاسوسى آمریکا و نیز اصرار بر انحلال مجلس خبرگان و ردّ این پیشنهاد از سوى امام(ره)، استعفاء داد که بلافاصله مورد پذیرش امام واقع گردید. مهندس بازرگان که در نخستین دوره مجلس شوراى اسلامى از سوى مردم تهران به مجلس راه یافته بود، راه جدایی از انقلاب اسلامی را برگزید و در مقاطعی، به مخالفت با آن اقدام نمود.
وی در سال 1373ش در تهران درگذشت. از جمله آثار قلمى مهندس بازرگان عبارتند از: مطهرات در اسلام، راه طى شده . عشق و پرستش یا ترمودینامیک انسان.
3. حبیب‌الله پیمان، فرزند حسن در سال 1314ش در شیراز به دنیا آمد. در حالى که 16 سال بیشتر نداشت و در دبیرستان سلطانى شیراز به تحصیل مشغول بود، به حزب مردم ایران پیوست و در تشکیلات دانش‌آموزى آن حزب به فعالیت پرداخت. وى عضویت در جمعیت آزادى و نهضت مقاومت ملى و... را نیز تجربه کرده است. حبیب‌الله پیمان که با نام مستعار «پایدار» نیز معروف بود، یک سال پس از کودتاى 28 مرداد سال 1332 از شیراز به تهران آمد و در حالى که در رشته دندانپزشکى دانشگاه تهران تحصیل مى‌کرد، در سال 1343 با همکارى برخى از افراد جبهه ملى مبادرت به تشکیل سازمانى تحت عنوان «جنبش آزادیبخش ملى ایران» با نام اختصاری «جاما» نمود که در سال 1344 به همراه تعدادى دیگر دستگیر و به دو سال حبس محکوم شد. پیمان در سال 1345 با ارسال عریضه‌هائى براى شاه، رؤساى دادرسى ارتش و ساواک درخواست عفو و بخشودگى کرد که مورد موافقت واقع و مورد عفو قرار گرفت و از زندان آزاد شد و تا سال 1356 در سکوت به سر برد؛ ولى با شروع حرکت‌هاى گسترده انقلابى مردم به رهبرى روحانیت، او نیز ضمن مسافرت به بعضى از نقاط کشور، سخنرانى‌هایى در انتقاد به رژیم شاه، ایراد و ذیل اعلامیه‌هاى «کمیته ایرانى دفاع از آزادى حقوق بشر» را نیز امضاء کرد که به دلیل همین فعالیت‌ها در 19 شهریور سال 1357 توسط فرماندارى نظامى دستگیر و مدت کوتاهى در زندان بود. وی در تاریخ 8 /10 /1357 کشور را به قصد ایتالیا ترک کرد.
دکتر پیمان که در سال 1357 با درجه دکتراى دندانپزشکى کارمند انستیتو بهداشتى دانشگاه تهران بود، پس از پیروزى انقلاب اسلامى، در ابتدا سازمانى تحت عنوان جنبش مسلمانان مبارز را راه‌اندازى کرد و با انتشار نشریه «امت»، فعالیت خود را مجدداً پى‌گرفت و در اوایل سال 1361 به دلیل ضعف ایدئولوژیکى نشریه را تعطیل و سازمان را منحل اعلام کرد. مشارالیه که به جریان مقابله با انقلاب اسلامی و روحانیت پیوسته بود و در این مسیر تلاش می‌نمود؛ در سال 1372 در سخنرانى سالگرد نهضت مشروطه در منزل خود، حکومت ایران را نوعى حکومت قرون وسطائى با دستگاه‌هاى تفتیش عقاید و .... معرفى نمود.
4. یدالله سحابى، فرزند على در سال 1284ش در محله سنگلج تهران متولد شد. پس از گذراندن تحصیلات ابتدایى و متوسطه وارد مدرسه دارالمعلمین شد و سپس در سال 1310 در رشته علوم طبیعى لیسانس گرفت و براى ادامه تحصیلات به فرانسه رفت و موفق به اخذ دکتراى زمین‌شناسى از دانشگاه لیل فرانسه شد. در سال 1315 به ایران بازگشت و در هنگام انجام خدمت نظام وظیفه، در دانشسراى عالى تهران به تدریس پرداخت. در آبان ماه سال 1325 به ریاست اداره فرهنگ تهران منصوب شد و در دى ماه همان سال از این کار استعفاء داد. وى در سال 1330 به همکارى با دکتر مصدق و فعالیت‌هاى سیاسى مشغول و در سال 1332 در نهضت مقاومت ملى عضو شد. سحابی پس از چند سال، نهضت آزادى را به همراه مهندس بازرگان تأسیس کرد که در اولین دوره دستگیرى سران نهضت آزادى در سال 1341 به 4 سال زندان محکوم شد. وى قبل از انقلاب اسلامی در سمت‌هایى چون: ریاست دبیرستان کمال، استادی دانشگاه و مشاور موضوعات زمین‌شناسى سازمان برنامه و بودجه فعالیت داشت و در دوران انقلاب، از سوى امام(ره) به عضویت شوراى انقلاب درآمد؛ سپس در مجلس خبرگان قانون اساسى و اولین دوره مجلس شوراى اسلامى از سوى مردم تهران به این مجالس راه یافت. وى همچنین معاونت نخست‌وزیر در دولت بازرگان را به عهده داشت که این دولت به دلیل اتخاذ روش‌های غیرانقلابی به خصوص اتخاذ مواضع مخالف با تسخیر لانه جاسوسی آمریکا و نیز اصرار به انحلال مجلس خبرگان و ردّ این پیشنهاد از سوی حضرت امام، پس از مدتى از کار استعفاء داد که بلافاصله مورد پذیرش امام(ره) واقع گردید. دکتر یدالله سحابی در فروردین سال 1381 در تهران درگذشت. اسناد ساواک . پرونده انفرادى