موضوع : اظهارات هدایت اله متین دفتری1
تاریخ سند: 4 شهریور 1344
موضوع : اظهارات هدایت اله متین دفتری1
متن سند:
شماره : 13447 /20 الف هدایت اله متین دفتری ضمن مذاکراتی اظهار نموده است که دکتر نهاوندی وزیر آبادانی و مسکن مدتی در کمیسیون اقتصادی جبهه ملی2 شرکت می نموده است.توضیحات سند:
1ـ هدایت اللّه متین دفتری در سال 1312 در تهران بدنیا آمد.پدرش، سناتور احمد متین دفتری، نخست وزیر دوران رضاخان و خود، نواده دکتر محمّد مصدّق است.
تحصیلات متوسطه را، در تهران و سپس در انگلستان در رشته اقتصاد را به پایان رساند.
وی، پس از بازگشت، به هیئت علمی دانشگاه تهران پیوست.
در سال 1337، مدیر اطّلاعات و روابط عمومی دادگستری شد.
در سال 1339، انجمن دوستداران آمریکائی در خاورمیانه، به وی بورس همکاری افتخاری با کنگره داد که امکان اقامت 9 ماهه در واشنگتن دی.
سی.
و تحقیق در مرکز حکومتی آمریکا را، برایش فراهم آورد تا بتواند فعالیتهای کنگره را نظاره کند.
او، در بازگشت از آن سفر، وکیلی فعال در امور تابعیت شد و در سال 1341، عضو کمیته انتشارات جبهه ملّی گردید.
متین دفتری، با شناختی که از امریکا و ارتباطی که با سفارت داشت و مسافرتی که به واشنگتن کرد، همواره اصول آن را تحسین می کرد.
وی، در سال 1337 با مریم واضح نوری ـ که تحصیل کرده انگلیس بود ـ ازدواج کرد.
ارتباط ثبت شده وی با سفارت آمریکا، از 21 شهریور 1339 تا 8 شهریور 1358 ادامه داشت.
در دوران نهضت اسلامی (1355 ـ 1357)، ارتباط وی با آمریکائی ها بیشتر و در سال 1358، قبل از پناهندگی او به اروپا، استمرار یافت.
در سالهای 1357، این ارتباط وسیعتر شد.
از اسناد به جای مانده، مشخص است که در مقام «منبع» و «گزارشگر» از اوضاع ایران تحلیلهائی به سفارت می داده است.
عدم درک ناصحیح او از اسلام، انقلاب اسلامی، روحانیت و امام، بقدری واضح است که گاهی مأمور سفارت، وی را متوجه برخی مسائل عینی می نموده است.
! متین دفتری، در اسفند 1357، جبهه ملّی دمکراتیک را تأسیس و در سال 1358، با همکاری برخی از عناصر چپ کنفدراسیون دانشجویان خارج از کشور، چپهای ایران، فعالیت علیه انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی را ادامه داد.
پس از اعلام انحلال جبهه و حکم جلب وی، به فرانسه پناهنده شد.
در سال 1361، با شورای مقاومت ملّی به رهبری منافقین، همکاری خود را آغاز نمود.
پس از تعطیل شورا توسط سازمان، وی، به عنوان عضو ساده سازمان، به زندگی خود ادامه داد.
2 ـ به دنبال صدور فرمان انتخابات دوره شانزدهم مجلس شورای ملی از سوی شاه، دولتمردان و درباریان به تکاپو افتادند تا با بهره گیری از نفوذ و قدرت خویش با وارد ساختن آراء غیرحقیقی و مخدوش به صندوقها، به نمایندگی مجلس برسند و از حضور مخالفین حاکمیت به مجلس جلوگیری نمایند.
به دنبال افزایش اعمال نظرها و داخل شدن آراء غیرواقع، عده ای به همراه دکتر محمد مصدق برای ابراز مخالفت خویش با نحوه برگزاری انتخابات نزد شاه رفتند تا با کمک او جلوی این روند ناسالم را بگیرند.
تعدادی از این جمعیت به عنوان نماینده انتخاب شده و در 22 مهر 1328 برای انجام مذاکره داخل کاخ مرمر شده و به صورت تحصن خواستار آزادی واقعی انتخابات شدند.
پس از 3 روز این عده که در رأس آنان مصدق بود.
از تحصن خارج و عنوان کردند که تشکلی به نام جبهه ملی را پی نهاده اند.
سیدحسین فاطمی، اللهیار صالح، عبدالقدیر آزاد، مظفر بقایی، حسین مکی و سیدعلی شایگان از جمله اعضای اصلی این تشکل بودند، که به تدریج برخی از آن جدا شده و دست به انشعاب زدند.
این تشکل، تجمعی بود از افراد نامتجانس با هدف های متفاوت که ستون اصلی و برپادارنده آن فقط نفوذ شخصی دکتر مصدق بود.
نقطه اوج فعالیت جبهه ملی زمانی بود که رزم آرا به تیر طهماسبی از فدائیان اسلام به قتل رسید و به دنبال نخست وزیری کوتاه مدت حسین علاء، مصدق در اردیبهشت ماه 1330 ش به نخست وزیری برگزیده شد.
این دوران فراز فعالیت و حیات جبهه تا کودتای 28 مرداد 1332 ادامه داشت تا اینکه مصدق از اریکه قدرت به زیر کشیده شد و برخی اعضای جبهه ملی دستگیر، تیرباران، تبعید و یا محبوس شدند.
اسناد جبهه ملی در مجموعه ای با عنوان، جبهه ملی به روایت اسناد ساواک، در سال 1379 توسط مرکز بررسی اسناد تاریخی به چاپ رسیده است.