گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 41
گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 41
متن سند:
گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 41مدت دوره از 231 /1 /1357 تا 2324 /1 /1357 مدارک مورد مراجعه ـ گزارشهای فرمانداریهای نظامی‌یازده گانه و اطلاعیه‌های رسیده از منابع خبری.
(پس از بهره برداری از بین برده شود)
1 -وضعیت عمومی‌گروه‌های مخالف
الف ـ مناطق با فعالیت شدید
(1) استان تهران
23 /1 /1357
ـ ساعت 145در بانک مرکزی کلیه تمثال‌های کد66 و علیاحضرت شهبانو و والاحضرت ولایتعهد را از بانک جمع‌آوری کرده و بجای آنها عکس‌هائی از خمینی نصب نمودند.
-ساعت53خودرو سرویس شماره 7184 کارخانجات پارچین وسیله یک دستگاه لندرور بدون شماره متوقف یکی از سرنشینان لندرور با اسلحه راننده اتوبوس سرویس را تهدید سپس اتوبوس را از قسمت موتور آتش زده و فرار می‌کنند. ولی با کمک مسافرین و عابرین آتش خاموش گردید.
-ساعت9 دو نفر که ملبس به اورکت و کلاه سبز سربازی و مسلح به یک قبضه تفنگ ژ3 بودند به بانک ملی شعبه خیابان ری وارد ضمن تهدید کارمندان مبلغ دویست تا ششصد هزار تومان را به سرقت بردند ولی خسارت جانی در بین نبود.
-ساعت915حدود یکهزار نفر از اخلالگران در خیابان نظام آباد ضمن دادن شعارهای ضد ملی به طرف میدان شهناز حرکت نمودند.
-ساعت124تظاهرات وسیعی علیه دولت در جلوی دانشگاه تهران بر پا و سپس جمعیت به طرف امیرآباد حرکت نمودند.1
ساعت 63 نمایشگاه اتومبیل ناصر بختیار در خیابان تخت طاوس وسیله اشخاص ناشناس به آتش کشیده شد و به 15 دستگاه اتومبیل خسارت وارد گردید.
-ساعت 1335 عده‌ای از افسران دژبان مرکز در اطاق رئیس ستاد دژبان تجمع و اظهار نمودند اگر کد 66 ایران را ترک فرمایند، سرخدمت حاضر نشده و تقاضای بازنشستگی می‌دهیم زیرا بدون وجود کد 66 نمی‌توان در ارتش خدمت نمود.2
-در ساعت 13 تا 1345تظاهراتی در میدان شهناز بر پا و تظاهرکنندگان شعار ضد ملی می‌دادند.
ـ تعداد زیادی اعلامیه از طرف گروههای خرابکار به دیوار بیمارستان یکهزار تختخوابی پهلوی نصب و درآن مردم را بدست زدن به یک عمل خشونت آمیز و شورش در روزهای اربعین و قتل امام حسن ترغیب نموده اند.
-ساعت 128 در خیابان سرآسیاب حدود یکهزار نفر تجمع وشعارهای ضد ملی می‌دادند.
-ساعت 1 در بانک مرکزی عده‌ای از کارمندان بانک تجمع و سه نفر به اسامی‌همراز، دکتر شامی و دکتر اخلاقی ضمن سخنرانی، شدیداً به دولت و کد 66 پرخاش نموده اند.
ضمناً نوار جعلی از بیانات شاهنشاه خطاب به امراء ارتش را پخش نموده و اظهار داشته اند که این صحبت‌ها بصورت محرمانه از طرف شاهنشاه برای امراء ارتش انجام گردیده است. و اینطور وانمود کرده‌اند که شاهنشاه در نظر دارد هنگام خروج از وطن ایران را زیر و رو کند.
-در 14 عده ای حدود 7 نفر از تظاهرکنندگان ضمن دادن شعارهای ضد ملی و میهنی از خیابان سعدی به طرف مخبرالدوله حرکت نمودند.
-ساعت 165 حدود 4 نفر در خیابان نظام آباد به تظاهرات مشغول بودند.3
-ساعت 153 حدود 3 نفر در میدان ژاله به حالت نشسته به دادن شعار مشغول بودند.
(2) استان فارس
-ساعت 2145 جمعیت زیادی با خودرو و موتورسیکلت با بوق زدن‌های ممتد و دادن شعارهای ضد ملی پیکره اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر بزرگ ارتشتاران را در میدان ششم بهمن بوشهر پائین کشیده و ماموران برای گرفتن پیکره به تیراندازی مبادرت نمودند.4
-در حمله به ساختمان ساواک شیراز یازده قبضه اسلحه کمری، تعدادی بی سیم و پرونده به سرقت رفته است.
(3) استان اصفهان
-طی اعلامیه ای که تحت عنوان همافران پایگاه هشتم شکاری اصفهان توزیع شد، اعلام گردیده که همبستگی خود را بطرفداری از خمینی اعلام و خطاب به خواهران و برادران مجاهد و وطن پرست یادآور شدند که به دستور خمینی و به حکم غیرت و مردانگی در مورد دستورات و تقاضاهای خلاف دین و شرافت، فرمول اطاعت کورکورانه را زیرپا گذاشته و دهان هر مقام و شخصیتی را که خلاف دین و شرافت باشد با سرب پر کرده و لوله مسلسل و توپ را به طرف کسانیکه قصرهای لرزانشان برپایه ظلم و ستم بنا شده بر می‌گردانیم انتقام ملت بیچاره را از آنها باز میستائیم.
ضمناً اضافه نمودند که در ارتش بخصوص نیروی هوائی جز عده معدودی مزدور و وطن‌فروش که متاسفانه در راس امور قرار دارند سایر پرسنل مخالف رژیم سرسپرده استعمار می‌باشند.5
ـ ساعت21 هنگام خاموشی برق در اصفهان چهار نفر با لباس سربازی بدون اسلحه بمغازه شخصی به نام حاج قنبر هاشمی مراجعه و نامبرده را می‌ربایند.
(3) استان خوزستان
ـ اعتصاب در پالایشگاه نفت آبادان ادامه داشته و میزان تولید حدود 265 بشکه بوده و کلیه مغازه‌ها به استثناء مایحتاج عمومی‌بسته است. ضمناً 5 نفر که چند روحانی نیز پیشاپیش آنها در حرکت می‌باشد براه پیمائی و دادن شعارهای ضد ملی و میهنی پرداختند.6
ـ تظاهرکنندگان در سه روز اخیر به منازل بعضی از کارمندان ساواک حمله و ضمن تحریک و آتش زدن وسایل منزل آنان مقداری از وسائل را به سرقت برده اند.
ـ در ساعت 1745 دو نفر ستوان یکم شهربانی جمعی شهرستان بهبهان مورد حمله مسلحانه واقع و هر دو نفر مجروح گردیدند.7
(4) استان آذربایجان
ـ ساعت16 تظاهرات پراکندهای در سطح شهر اردبیل بوقوع پیوست و تظاهرکنندگان خودروها را متوقف و عکس‌هائی از مراجع تقلید به شیشه اتومبیل‌ها نصب نمودند.8
ـ کلیه کارکنان فرمانداری شهرستان اردبیل با انتشار بیانیه‌ای اعلام داشتند که از تاریخ 24 /1 /1357 تا عادی شدن اوضاع اعتصاب خواهند نمود.
ـ ساعت 18 عده‌ای از اهالی سردشت به ساختمان جنگلبانی و به منزل دو نفر از کارمندان ساواک حمله و منازل آنان را به آتش کشیدند.
ـ در ساعت 1945 حدود 7 نفر از اهالی زنجان مبادرت به تظاهرات نمودند که منجر به تیراندازی هوائی مامورین گردید. یک عدد سه راهی محتوی مواد منفجره توسط شخص ناشناسی به طرف ساختمان استانداری زنجان پرتاب ولی خسارت جانی و مالی نداشته فقط سه نفر غیر نظامی‌مجروح
گردیدند.
ب) مناطق با فعالیت متوسط
(1)تهران
-در شهر ری میدان شاه عبدالعظیم همه روزه با خطوط درشت مطالبی در موردآموزش و نحوه کار با تفنگ ژ 3 و نارنجک دستی روی اوراقی نوشته و پخش می‌شود.
-در ساعت 2225 در خیابان گیشا جمعیتی حدود دو هزار نفر ضمن دادن شعارهای ضد ملی و میهنی بطرف جنوب خیابان گیشا در حرکت بودند.
(2) استان گیلان
-در ساعت 12 تعدادی از اشخاص مخرب بصورت گروههای پراکنده در شهرستان رودسر دست به تظاهرات زدند و ساختمان فرمانداری آن شهر را به آتش کشیدند و یک دستگاه مینی‌بوس و یک‌دستگاه اتومبیل سواری را آتش زدند و به تجارتخانه حاج رضا زاده حمله و رنج‌های وی را به غارت بردند.
- ساعت 221 در خیابان گلستان بندر پهلوی بمب کوچکی در ساختمان بانک اعتبارات و تعاونی توزیع منفجر که در نتیجه شیشه‌های بانک شکسته ولی تلفات جانی نداشته است.9
(3)استان همدان
-ساعت 1 حدود 16هزار نفر در همدان ضمن حمل پلاکاردهای متعدد و دادن شعارهای ضد ملی مشغول راه پیمائی در خیابان‌های همدان بوده و در پیشاپیش تظاهرکنندگان تعداد زیادی روحانیون در حرکت بوده ولی هیچگونه برخوردی بوجود نیامد.1
-در ساعت 2245تعدادی حدود 6 هزار نفر مرد و زن و کودک در خیابان‌های همدان به راه پیمائی و به دادن شعار ضد ملی مشغول بودند.
(4)استان خراسان
-اطلاع شهربانی خراسان تعدادی خودرو حامل اسلحه و مهمات از طریق مرز تایباد به ایران وارد شده است.
-عده ای از مردم مشهد جلوی منزل آیت‌اله شیرازی11اجتماع و اظهار نمودند که خمینی گفته 5 الی 6 نفر افسر و درجه دارکادررا بکشید تا بقیه حساب کار خود را بکنند مجبور شوند که بما ملحق گردند.12
(5) استان فارس
-ساعت 143 تظاهرکنندگان در شیراز جلو اتومبیل‌های سواری پرسنل ارتش را گرفته و خواستار نصب عکس خمینی در جلو شیشه ماشین گردیدند.
پ مناطق با فعالیت کم
(1) استان مرکزی
-ساعت 74 سه دستگاه اتوبوس ترانسپورت شمس العماره از قم به تهران حرکت نمود و اکثر مسافرین را طلبه‌ها تشکیل داده و جهت شرکت در تظاهرات دانشگاه به تهران آمدند.
-ساعت 93 یک عدد بمب دستی در یک اتومبیل در قزوین منفجر ولی خسارت جانی نداشته است.
-ساعت 1 در مسجد شاه قزوین حدود15 نفر تجمع و در ساعت12 به راه پیمائی مبادرت ولی از نزدیک شدن آنان به نقاط آسیب پذیر ممانعت شد و در ساعت143 بدون بروز حادثه ای متفرق شدند.
2- عملیات گروههای مخالف
الف ـ استعداد و گسترش ـ با عفو و آزاد شدن محکومین ضد امنیتی با پیوستن آنها در گروههای مخالفین استعداد مخالفین به خصوص گروههای کمونیست و نفوذشان در طبقات اجتماع روزبروز در حال تقویت می‌باشد.
ب ـ تاکتیک‌ها و جنگ افزار جدید ـ موارد تازه‌ای گزارش نشده است.
3 - سایر عناصر اطلاعاتی
الف) هویت گروههای مخالف ـ تغییری نداشته است.
ب ـ تلفات
نام شهر ارتشی غیر ارتشی
کشته زخمی کشته زخمی
زنجان 3 نفر
بهبهان 2
ب ـ تهدیدها ـ ارعاب تلفنی و تهاجم به منازل ن م ش افسر و درجه دار حدود 5 نفر.
ت ـ روحیه ـ روحیه اخلالگران رو به تقویت است.
ث ـ فعالیت‌های ممانعتی جدید ـ فعالیتی گزارش نشده است.
ج ـ تأسیسات اداری و پشتیبانی ـ تغییری نداشته است.
4 -ضد اطلاعات
الف ـ اقدامات اطلاعاتی
در تهران خیابان مدرس اسامی‌پرسنل ضد اطلاعات نیروی هوائی شاهنشاهی روی دیوار نصب گردیده است.
پ ـ تبلیغات براندازی به صورت اعلامیه، نشر اکاذیب و شایعه گسترش یافته است.
ث ـ انتقادات از روش‌های سیاسی و اقتصادی دولت گروههای مخالف اصولاً دولت فعلی را تائید نکرده و دولت جدید شدیداً مورد اهانت و ایراد قرار گرفته است.
ث ـ شایعات
-شایع است که افراد روسی نفوذ خود را به ایران از طریق دره گز شروع کردند.
-شایع است حدود 15 نفر از جوانان در منزل آیت اله قمی اجتماع و ضمن تشریح مسئله ساواک شیراز اظهار نمودند پس از لغو حکومت نظامی‌به ساواک خراسان حمله خواهند کرد ولی عده‌ای معتقدند که باید در زمان حکومت نظامی‌حمله نمود.
5- امکانات گروههای مخالف ـ تغییری دیده نشده است.
6- اخباری که در گزارش نوبه ای روزهای پیش نوشته شده است.
عموم اخبار مربوط به روز پیش در گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی شماره 4 درج گردیده است.
7-تجزیه و تحلیل
ـ در مدت دوره تظاهرات و راه پیمائی مخالفان در سطح کشور به مناسبت گشایش دانشگاه تهران نسبت به گذشته بیشتر بوده است.
ـ ارعاب و تهدید نسبت به تخریب و آتش سوزی منازل پرسنل ن م ش نسبت به گذشته کاهش داشته است.
8- نتیجه
ـ بررسی مطالب مندرج در مطبوعات کشور که کاملاً حاکی از سفر قریب‌الوقوع شاهنشاه آریامهر به خارج از کشور و مراجعت خمینی و نیز احتمال وقوع کودتائی از ناحیه ارتش شاهنشاهی می‌باشد نشان می‌دهد که اخلالگران به صور مختلف در صدد تضعیف روحیه پرسنل ارتش شاهنشاهی، بدبین کردن مردم نسبت به نیروهای مسلح شاهنشاهی و نیز تخطئه اقدامات اصلاحی می‌باشند که احتمالاً از ناحیه دولت آقای بختیار شروع خواهد شد و تلاش می‌نمایند که برخوردهای خونین را بین مردم و یگانهای نظامی‌بوجود آورند و در این زمینه احتمال پاره ای عملیات از قبیل حمله به پاسگاه‌های پلیس، ژاندارمری، مراکز ساواک در شهرستانها و حتی پاره ای از تاسیسات نظامی‌مطرح می‌باشد که اقدامات چشمگیر و تهیه طرح‌های لازم جهت حفاظت از تاسیسات و مراکز فوق‌الذکر ضروری به نظر می‌رسد. 15 ر سب 3 ـ سپهبد خواجه نوری
به جای سرلشگر مکری
گیرندگا ن
1ـ وزارت جنگ
2ـ ن زش (معاونت عملیات و اطلاعات)
3ـ ن هش (معاونت عملیات)
4ـ ن دش(معاونت عملیات)
5ـ ژک ش (رکن3)
6ـ ش کش (عملیات)
7ـ ساواک
8ـ سب 2 (رک)
9ـ سب2 ف. د(اد)
1ـ سب2 ف ﻫ (دسک داخلی) 11ـ سب 2 (داد)
توضیحات سند:
1. این تجمع به دلیل بازگشایی دانشگاه تهران بود. «از صبح امروز (23 /10 /57 ) راهپیمایان از نقاط مختلف شهر به طرف دانشگاه تهران به حرکت درآمدند. ساعت 30 /10 صبح دانشگاه تهران پر شد و خیابان شاهرضا [انقلاب] مملو از جمعیت گردید. » (کیهان ،ش 10611، ص 2 )2. امروز (23 /10 /57) شاه با فرماندهان نیرو در کاخ نیاوران دیدار کرد. تیمسار قره‌باغی این دیدار را به درخواست شاپور بختیار نوشته که در آن شاه از فرماندهان خواست : «چون آقای نخست وزیر و دولتی که تشکیل داده اند پشتیبان قانون اساسی است، ارتش شاهنشاهی وظیفه دارد که از دولت قانونی پشتیبانی نماید.» (اعترافات ژنرال، صص 130و 131)در این روزها تلاش‌های فراوانی صورت می‌گرفت که همزمان با خروج شاه ارتش از شاپور بختیار تبعیت کند؛ حال این تبعیت حفظ آرامش باشد یا اقدام به کودتا.
3. روزنامه کیهان نوشت که امروز (23 /10 /57 ) یک جوان در منطقه نظام آباد تیر خورد و زخمی‌شد. (ش10611،ص 2)
4. روزنامه‌ها در درج خبر تظاهرات بوشهر از اقدام مردم به پایین کشیدن مجسمه شاه یاد نکردند، اما نوشتند که بیش از 4 هزار نفر چندین ساعت راهپیمایی کردند و نیز مراسم یادبودی به مناسبت چهلمین روز شهادت حجت‌الاسلام ابوتراب آشوری برگزار شد. (اطلاعات، ش 15759،ص 4)
5. اصفهان شصت و هفتمین روز تعطیل بازار و مغازه‌های شهر را پشت سر گذاشت. اما فروشگاه‌های تعاونی اسلامی‌که اقدام به عرضه خوار و بار و مایحتاج عمومی‌مردم کرده اند باز هستند. تعداد این فروشگاه‌ها تا این روز (23 /10 /57 ) 24 واحد است (بولتن خبر گزاری پارس، ش 296،ص 7 ). امروز (23 /10 /57 )
6. تظاهر کنندگان از خرمشهر، ماهشهر، شادگان، بخش اروند کنار در این گردهم آیی بزرگ شرکت کردند و در ورزشگاه تختی جمع شدند. در این اجتماع تنی چند از نمایندگان کارگران و عشایر سخنرانی کردند. (کیهان ،ش 10612، ص 1) امروز (23 /10 /57) بخشی از پالایشگاه آبادان دچار حریق شد که آتش تحت کنترل در آمد و خاموش شد. (بولتن خبر گزاری پارس، ش 297،ص 4 )
7. نام این تیر خورده‌ها ستوان یکم داوودی و ستوان یکم نصیری بود. حال ستوان داوودی وخیم گزارش شده است. (کیهان، ش 10612، ص 7 ) مسجد سلیمان نیز شاهد تظاهرات بود.تظاهرات توأم با آرامش نبوده به نوشته کیهان بیمارستان مرکزی، ستون یادبود دبیرستان محمد رضا شاه، یک کلوپ ورزشی و.... طعمه حریق شدند. در اثر مقابله ماموران سه تن مجروح شدند که یکی از آنان در بیمارستان در گذشت.
8. روزنامه اطلاعات علت تظاهرات اردبیل را بزرگداشت شهادت 6 تن از روستاییان نیارق دانست. گروه‌هایی از مردم برای برپایی مجلس ترحیم در مسجد میرزا علی اکبر گرد آمدند و سپس دست به تظاهرات ضد حکومتی زدند. (ش 15759، ص4)
9. مراسم یادبود در مسجد کاسه فروشان رشت در بزرگداشت شهدا (اطلاعات، ش 15759،ص 4)، شهادت جوان 21 ساله‌ای که در هشتم دی در رشت تیر خورده بود، در بیمارستان کوروش این شهر (کیهان ،ش 10612، ص 7)، تظاهرات گسترده در لنگرود و شعارهایی مبنی بر سرنگونی حکومت شاهنشاهی و برپایی حکومت اسلامی(همان)، تظاهرات آستانه اشرفیه (همان، 10113، ص5) و تظاهرات صومعه سرا و فومن (آیندگان ،ش 3263،ص4 )
10. آیت‌الله العظمی سیدعبدالله شیرازی، فرزند سیدمحمد طاهر در سوم اسفند سال 1270 ﻫ ش در شیراز به دنیا آمد. در سن 15 سالگى به همراه پدرش مرحوم آیت‌اللّه سیدمحمدطاهر شیرازى به علت مبارزه علیه سلطنت قاجار و نفوذ انگلیس در ایران، از شیراز به سیوند تبعید و پس از شش ماه دوباره به شیراز بازگشت و از سال 1293 به نجف اشرف مهاجرت کرد و در نزد بزرگان از مراجع و فقهاى نجف درس خواند.
در سال 1314 به منظور زیارت مرقد امام رضا (ع) به ایران آمد و طى اقامت خود در مشهد، مبارزه سرسختانه‌اى علیه رژیم رضا خانى شروع و در اجتماعات علماء و فقهاى ایران با مرحوم آیت‌اللّه شیخ عبدالکریم حائرى جهت تصمیم‌گیرى علیه رژیم پهلوى نقش ارزنده ایفاء و در حادثه قیام مسجد گوهرشاد با مرحوم آیت‌اللّه حاج آقا حسین قمى و مرحوم آیت‌الله سید یونس اردبیلى نیز اقداماتى کرد. تا این که از سوى رژیم، به همراه دیگر علماء و فقها دستگیر و پس از گذراندن چهار ماه در زندان پهلوى مجددا به نجف رفت و در سال 1354 به ایران مراجعت نمود. ایشان از ابتدا نهضت اسلامى به رهبرى امام خمینى(ره)، فعالیت هایى را (چه در نجف و چه در وقت سکونت در مشهد) در مبارزه علیه رژیم پهلوى تا پیروزى انقلاب اسلامى ایران آغاز کرد و پس از پیروزى انقلاب اسلامى تا زمان رحلت در مشهد مقدس اقامت داشتند. آیت‌اللّه شیرازى در 5 مهر سال 1363 به جوار رحمت حق شتافت.
11. روزنامه کیهان این تظاهرات را با شرکت بیش از 50 هزار تن از مردم همدان یاد کرد که به عنوان اعتراض به دولت بختیار برپا شد.(ش10612 ،ص7)
12. انتصاب این موضوع به امام خمینی(ره) دروغ است. کافی است به اعلامیه ایشان در روزهای 22 و 23 دی ماه رجوع گردد تا نظر امام(ره) نسبت به چگونگی برخورد با نیروهای مسلح روشن بشود.