به پاس حرکتهاى نقشآفرین مردم در اوجگیرى شکوهمندترین انقلاب قرن بیستم و جلوگیرى از تحریف تاریخ، مرکز بررسى اسناد تاریخى وزارت اطلاعات را بر آن داشت تا گوشهاى از فداکاریهاى مردم خداجوى استان اصفهان را در آئینه اسناد، فراروى پژوهشگران، اندیشمندان، محققان عرصه تاریخ و نسل حاضر و نسلهاى آینده قرار دهد. به امیدروزىکه همه زوایاى پنهان حماسه شیر مردان و شیرزنان ایران اسلامى آشکار و به قضاوت آیندگان درآید.
اکنون که به فضل الهى جلد دوم کتاب به دست چاپ سپرده شده است، در ذیل به منظور ارتقاء آگاهى علاقهمندان و براى استفاده مطلوب از اسناد چند توضیح کتاب متذکر میشویم:
1ـ مجموعه حاضر که در چند مجلد تقدیم رهپویان انقلاب اسلامى میشود، اسناد سالهاى 1356 و 1357 را در برمیگیرند که در جلد حاضر اسناد 16 / 1 / 1357 تا 31 / 4 / 1357 گنجانده شده است.
2ـ در گردآورى این مجموعه، کلیه پروندههاى انفرادى و موضوعىـ بدون در نظر گرفتن وضعیت و گرایش سیاسى، اجتماعى افراد و گروهها پس از پیروزى انقلاب اسلامىـ که به نحوى به حرکت انقلابى مردم اصفهان مربوط بوده مورد بررسى و بهرهبردارى قرارگرفته، تدوینگران در راستاى اطلاعرسانى بهتر بناى حذف سندى را نداشتهاند مگر:
الف) اسنادى که فاقد ارزش تاریخى بودهاند.
ب) سندهاى تکرارى
ج) در بین اسنادى که محتواى تکرارى داشته، اولویت به اسنادى داده شده که حجم بیشترى از جزئیات موضوع را در خود داشته است.
3ـ در چینش اسناد، ترتیب تاریخى آن رعایت شده و اولویت تنظیم اسناد، به ترتیب با زمان وقوع حادثه، تاریخ سند، تاریخ امضاى سند و تاریخ پینوشتهاى مربوطه میباشد.
4ـ عناصر مهم و مؤثر اسناد که نیاز به گویاسازى داشته (اعم از زندگینامه مختصر رجال، شرح وقایع، مکانهاى تاریخى، مشخصات شهرستانهاى استان و ...) در حاشیه اسناد ارائه گردیده است و یا در جلدهاى آتى توضیح داده خواهد شد. این گویاسازى در بعضى از اسناد به صورت توضیح سند با سندى دیگر صورت پذیرفته که بعضاً تصویر آن در بخش ضمائم کتاب آورده شده است.
5ـ در پایان این مجلد بخشى با عنوان ضمایم آورده شده و شامل اسناد مهمى است که یا در متن کتاب از آنها استفاده نشده و یا از محتوى آنها در پاورقیها بهره گرفته شده است.
6ـ در بعضى از اسناد عباراتى مانند: مخابره شد، بایگانى شود، امضاى مسئولین ساواک، شماره پرونده، دستور اقدام، پینوشت و ... به کار رفته که براى خدشه وارد نشدن به سند، عیناً با قلمى متفاوت از متن اصلى درج شده است.
7ـ سندهایى که داراى غلطهاى املایى و یا از نظر محتوا اشتباه بودهاند، صحیح آن در بین دو قلاب[ ]یا در پاورقى آورده شده و جهت سهولت در خواندن آن، از نگارش جدید کلمات نیز استفاده و نکات ویرایشى رعایت گردیده است.
8ـ با درج اصل تصویر اسناد در صفحات مورد نظر، از حروفچینى سربرگ سندها خوددارى و صرفاً به درج مبدأ، مقصد، تاریخ، شماره و موضوع آن اکتفا شده است. در سر برگ سندها برخى کدها و رموزى آمده است که تفضیل آنها در کتاب اول این مجموعه آمده است.
9ـ تاریخ ثبت شده در اسناد، گاه شمسى و گاه شاهنشاهى است که تاریخ 2537 مطابق با 1357 هجرى شمسى میباشد. عدد 37 در تاریخ این اسناد حاکى از سال 57 است که بدون تغییر آورده شده است.
10ـ دستورالعمل ساواک مبتنى بر این بود که تعابیر ضد شاه در گزارشهایى که منابع و جاسوسان این دستگاه امنیتى مینوشتند، با کد نگاشته شود. این کدها براى محمدرضا پهلوى، کلمه «منصور» و عدد «66» بود. بنابراین تعابیر «مرگ بر 66» و یا «نابود باد حکومت منصور» که در سندها دیده میشود همان «مرگ بر شاه» و «نابود باد حکومت شاه» است.
11ـ در یک سرى از گزارشهاى ساواک، نظریههایى وجود دارد که از شخص نظردهنده با کلمات رمز یاد شده است. این کلمات رمز معمولاً اسامى روزهاى هفته و معناى آنها به شرح زیر است:
نظریه شنبه : نظریه منبع نفوذى ساواک (گزارشگر) است که از طریق مشاهده مستقیم یا از راههاى دیگر کسب خبر نموده است.
نظریه یکشنبه : نظریه رهبر عملیات است که گزارش منبع نفوذى را تأیید یا تحلیل کرده است.
نظریه دوشنبه : نظریه رئیس دایره عملیات است.
نظریه سهشنبه : نظریه رئیس امنیت داخلى است.
نظریه چهارشنبه : نظریه رئیس سازمان اطلاعات و امنیت منطقه است.
نظریه جمعه : نظریه رئیس سازمان اطلاعات و امنیت استان است.
12- در توضیح اعلام، به ویژه درج زندگىنامه معاریف، در پاورقیها به یک بار بسنده شده است. براى مثال وقتى زندگى نامه مرحوم آیتاللّهالعظمى گلپایگانى که در جلد اول یاد شد از تکرار آن در مجلدات بعدى خوددارى شده است.
13ـ شمارى از اسناد که به توزیع اعلامیه، کشف جزوهها و ... اختصاص دارد که به دست ساواک یا سایر نیروهاى نظامى و انتظامى افتاده است و در آن به ضمیمه بودن اعلامیه اشاره گردیده لیکن بعضى از این اسناد فاقد ضمیمه میباشند و آنهائى که داراى ضمیمه بودهاند یا در پاورقى مورد اشاره قرار گرفتهاند یا در بخش ضمائم کتاب.
14ـ این مجموعه در اداره کل اطلاعات استان اصفهان فراهم آمده است و در نظر است که وقایع نهضت اسلامى (از سال 1341 تا 1356) نیز در مجموعهاى فراهم آید. لذا از کلیه علاقهمندان و کسانى که اسنادى (اعلامیه، عکس، خاطره و...) در اختیار دارند دعوت میشود با آدرس ذیل مکاتبه فرمایند:
اصفهان . صندوق پستى شماره 681 - 81465 ـ مرکز بررسى اسناد تاریخى اصفهان.
در پایان از کلیه افرادى که ما را در تکمیل نمودن این مجموعه یارى رساندند (خصوصا بنیاد شهید انقلاب اسلامى اصفهان) تقدیر و تشکر مینمائیم.
امیدواریم ورود این حجم از اطلاعات به حوزه تاریخ معاصر ایران، راه پژوهشهاى جدید درباره انقلاب اسلامى ایران را هموارتر نماید.
مرکز بررسى اسناد تاریخى وزارت اطلاعات