موضوع : گاگیک آوانسیان فرزند وارطان
موضوع : گاگیک آوانسیان فرزند وارطان
متن سند:
فرستنده : 311 محترما به عرض می دارد.گاگیک فرزند وارطان شهرت آوانسیان دارای شناسنامه شماره 953 قزوین متولد 1307 مذهب مسیحی در تاریخ 5 /11 /42 به اتهام عضویت در کمیته انقلابی حزب توده دستگیر و برابر قرار بازداشت شعبه 7 دادستانی ارتش در زندان قزل قلعه بازداشت می باشد.
سابقه.
محتویات پرونده حاکی است مشارالیه یکی از افراد فعال حزب منحله توده بوده که پس از رفع غائله آذربایجان از شهرستان قزوین متواری گردیده و در سال 34 طبق ماده 5 فرمانداری نظامی بازداشت و به موجب رای شماره 354 ـ 7 /12 /37 دادگاه تجدید نظر شماره 2 دادرسی ارتش به دو سال زندان تأدیبی محکوم و دادستانی ارتش طی شماره 31310/ د ـ 20 /12 /37 قطعیت رای صادره را اعلام نموده است.
اعترافات.
در بازجوئیهای معموله متهم نامبرده ضمن تأیید عضویت خود در حزب منحله توده اظهار می دارد پس از آزادی از زندان تا سال 40 فعالیتی نداشتم به وسیله وارطان بوغوسیان با روبن آشنا شدم پس از چندی روبن به من پیشنهاد فعالیت به نفع حزب توده را نمود و با افراد عضو کمیته وحدت (آقاجان شرقی1.
حاجی قسمتی.
قره لی) که به رهبری شیبانی (یا شعبانی) کار می کردند آشنا کرد و نشریات کمیته مزبور را قره لی تهیه و روبن چاپ می نمود و پس از چندی من خود را کنار کشیده و روبن نیز شرکت ننمود.
بعد از متلاشی شدن کمیته وحدت روبن به فکر جمع آوری افراد جدید و تشکیل پلنوم افتاد و تصادفا یک روز که به دکتر ذوالقدر برخورد کردم و با آشنائی قبلی که از فعالیت او داشتم با اصرار زیاد او را وادار به همکاری نمودم و دکتر ذوالقدری دکتر عشقی و کاشفی را معرفی نمود و محمود فردوس و حسین زاده و رضا پارسی نیز به وسیله روبن معرفی شدند و من با نام مستعار سید کار می کردم و در خانه دکتر ذوالقدری یا منزل من جلساتی با شرکت روبن.
دکتر ذوالقدری.
سلیمی.
آقاجان شرقی و خودم تشکیل می شد در این جلسات لزوم تشکیل پلنوم به منظور تعیین روش کار.
تبادل نظر افراد سر و صورت دادن به سازمان.
نحوه پیشرفت و ایجاد کار تشکیلاتی که آن نیز مستلزم جمع آوری و سازمان دادن افراد سابق حزب توده و ایجاد تشکیلات در شهرستانها بود بحث می گردید.
در اواخر سال 40 در منزل آقاجان شرقی واقع در شهر آراء و با حضور روبن.
دکتر ذوالقدری.
دکتر عشقی.
سلیمی.
حسین زاده.
آقاجان شرقی.
حاجی قسمتی.
محمود فردوس.
نوری.
احمد تودد.
احسانی.
عرفان.
(دو نفر اخیر به وسیله احمد تودد معرفی شده بودند و خود احمد تودد را روبن معرفی کرده بود) و خودم پلنوم تشکیل گردید ابتدا ذوالقدری گزارش تنظیم شده را قرائت نمود و آن روز ایشان به عنوان رئیس جلسه بودند.
در این پلنوم راجع به مواد بالا بحث شد و نام (روزبه) برای نشریه کمیته انقلابی انتخاب گردید و قرار شد در مقابل پولی که به عنوان حق عضویت گرفته می شود تمبر ارائه گردد (که کلیشه تمبر بعدها به ابعاد 5×10 سانتیمتر که مانند مهر روی کاغذ زده می شد وسیله حسین زاده تهیه گردید و در اختیار من گذارد و در حدود پانصد یا ششصد عدد تمبر به قیمت های ده ریالی تا پنجاه ریالی چاپ شد که مقداری از آن را به سلیمی و حسین زاده دادم و شاید بیش از دویست یا دویست و پنجاه تومان پول به مسئول مالی تحویل داده نشده که آنهم صرف مخارج نشریه گردیده است) ولی به طور کلی تصمیمی اتخاذ نگردید اما قطعنامه ای تهیه شد که بعدها منتشر گردید.
بعد از پلنوم در جلسه ای تقسیم کار به عمل آمد.
دکتر ذوالقدری دبیر.
من مسئول انتشارات.
شرقی تعلیمات نظامی.
سلیمی با کمک حسین زاده و نوری مسئول تشکیلات تهران و شهرستانها.
دکتر عشقی مسئول مالی (بعد از رفتن دکتر ذوالقدری عشقی به جای او دبیر بود) روبن مسئولیتی نداشت فقط از نظر مشورت شرکت می کرد و اگر کسی را می شناخت معرفی نمود.
متهم پرونده اعتراف می کند یک دستگاه ماشین تحریر و یک دستگاه ماشین پلی کپی به مبلغ 37500 ریال اینجانب از پول خود خریداری نمودم و نشریات کمیته را به وسیله آن تهیه می نمودیم.
درباره اسلحه اعتراف می نماید بنده از پدرم دو قبضه اسلحه کمری یکی 10 تیر و دیگری نوغان روسی مانده بود و نیز دو قبضه را روبن به من داده بود که جهت تمرین اسلحه در اختیار آقاجان شرقی می گذاردم که به افراد تعلیمات اسلحه شناسی بدهد.
متهم پرونده اعتراف می نماید اطلاعاتی از کارخانجات دولتی و ملی به منظور تهیه نشریه جمع آوری می نمودیم افراد تحت مسئولیت متهم عبارت بودند از حسین زاده شانجانی.
رحیم نوری.
لطیف قره خانی.
ناصر فکری.
رضا فارسی.
محمود فردوسی.
نامبرده اظهار می کند دو قبضه از اسلحه ها را به شاهمراد دلفانی به مبلغ 10 هزار ریال فروختم و یک قبضه از دو قبضه دیگر از منزل من کشف و پنج ده تیر حاجی محمدتقی را به فرد دیگری داده بود که کشف و ضبط گردید.
شاهمراد دلفانی اعتراف می نماید دو قبضه اسلحه را به فردی که اهل همدان بوده است به مبلغ دوازده هزار ریال فروخته است (این شخص تاکنون شناخته نشده).
نظریه : گاگیک آوانسیان یکی از افراد قدیمی حزب منحله توده می باشد و تاکنون چندین بار دستگیر شده و از سال 30 تا سال 34 عضو سازمان اطلاعات حزب منحله توده بوده و در سازمان مزبور دارای مسئولیت بوده است و نیز یکی از افرادی بوده که از طرف حزب در سرقت بانکهای ملی و بازرگانی دست داشته و در سال 34 دستگیر و پرونده وی به دادستانی ارتش احاله و در دادگاه تجدیدنظر شماره 2 به دو سال زندان تأدیبی محکوم می گردد در سال 39 مجددا شروع به فعالیتهای حزبی می کند و یکی از مؤسسین کمیته انقلابی حزب توده بوده و نیز در پلنوم اول و دوم کمیته انقلاب شرکت داشته و بعد از مسافرت دکتر مسیح اللّه ذوالقدر به فرانسه و مهاجرت روبن به شوروی متهم پرونده رهبری کمیته انقلابی را به عهده داشته و هدف کمیته انقلاب در ایران ایجاد یک حکومت دمکراسی توده ای از راه انقلاب بوده است.
گاگیک آوانسیان مسئول اطلاعات و چاپخانه های کمیته انقلابی بوده و حتی مبلغ 37500 ریال به منظور خرید یک دستگاه ماشین پلی کپی و ماشین تحریر پول می دهد و اسلحه های کمری را برای تمرین در اختیار افراد کمیته می گذارده و با عوامل خارجی نیز ارتباط داشته است.
علیهذا عین برگ بازجوئی که از وی به عمل آمده به پیوست تقدیم در صورت تصویب مقرر فرمایند پرونده جهت تعقیب قانونی به دادستانی ارتش ارسال می گردد.
هر نوع دستوری منوط به نظریه عالی است.
بازجو.
زمانی
توضیحات سند:
1ـ در تاریخ جنبش چپ ایران چند تن از خانواده شرقی نقش داشته اند که جملگی از فعالین قدیمی جنبش کمونیستی ایران بودند، علی، حسن، حسین، رحیم، تقی، آقاجان، پرویز، رضا و محمد شرقی از آن جمله اند.1ـ روزنامه روزبه نام نشریه کمیته انقلابی بود.