زندگینامه

دکتر مظفر بقائى در سال 1291 ه. ش در کرمان متولد شد پدرش میرزا شهاب از رجال عصر مشروطه بود. مظفر پس از اتمام تحصیلات ابتدائى و متوسطه به دارالفنون رفت و پس از پایان رساندن دارالفنون راهى پاریس شد و در رشته فلسفه در دانشگاه سوربن تحصیل کرد در سال 1317 به ایران بازگشت و پس از خدمت نظام و با آغاز جنگ جهانى دوم در دانشگاه ادبیات دانشگاه تهران به تدریس مشغول شد. در سال 1320 ازدواج نمود اما پس از مدتى این زندگى به جدائى انجامید. در سال 1323 ه. ش ریاست اداره فرهنگ کرمان را به عهده گرفت و با تشکیل حزب دمکرات قوام به وى پیوست در دوره پانزدهم مجلس شوراى ملى به مجلس راه یافت و وارد صحنه سیاست گردید روزنامه شاهد را با کمک على زهرى انتشار داد و با آغاز نهضت ملى شدن نفت در تشکیل جبهه ملى حضور فعال داشت و از یاران دکتر مصدق بود. پس از مدتى همراه با خلیل ملکى و گروه انشعابیون حزب توده، حزب زحمتکشان ملت ایران را تأسیس کرد وى بین سالهاى 1324 ه. ش تا 1334 از جمله بازیگران بازار سیاست و چهره‌هاى مشکوک و وابسته به دربار بود که سعى در گسترش اختلافات میان رهبران نهضت ملى شدن نفت را داشت و نهایت خیانت به نهضت را بروز داد. او در سال 1328 به اتهام توطئه علیه ارتش دستگیر و در اسفند همان سال آزاد شد و در انتخابات مجلس شانزدهم راه یافت و در سال 1331 حزب زحمتکشان دچار انشعاب دیگرى شد و بقائى توانست نام حزب را براى خود حفظ کند. در 28 مرداد 1332 با دولت زاهدى کنار آمد. پس از کودتاى 28 مرداد 1332 به دلیل مصالحى صحنه سازى گردید و وى دستگیر و به زاهدان تبعید شد و در آذر 1334 به تهران بازگشت وى همواره مدافع سیاست آمریکا بود و با سفارت آمریکا در تهران ارتباط داشت و طبق اسناد لانه جاسوسى وى در سالهاى 1339 از سوى لژ فراماسونرى حمایت مى‌شد. در سالهاى 1339 تا 1343 ه. ش بار دیگر نام حزب زحمتکشان بر سر زبانها افتاد اما کسى جذب حزب نگردید. او سپس سازمان نگهبان آزادى را تأسیس کرد اما این حزب بى مسما نیز خاصیت نداشت در دوران نهضت اسلامى به دلیل عمق و گستردگى انقلاب، بقائى همچون بسیارى از رجال کهنسال از قافله مبارزین عقب ماند و نتوانست نقشى در انقلاب داشته باشد. اما وى سعى کرد در صفوف روحانیت بار دیگر حاضر و به تشتت و اختلافات دست یازد اما بیدارى و هوشیارى علما توطئه وى را نقش بر آب نمود. مظفر بقایى در دوران انقلاب سعى نمود در حفظ نظام شاهنشاهى تلاش و با طرح شعار اجراى قانون اساسى حفظ میراث مشروطیت و حفظ اساس مملکت است، مى‌خواست تشتت و اختلافات در انقلاب ایجاد کند ولى غافل از آن بود که دیگر پایگاهى در جامعه ندارد. در سال 1359 دستگیر و روانه زندان شد و سپس با سپردن تعهد عدم خروج از کشور آزاد گردید. نامبرده پس از انقلاب با نوشتن وصیت نامه سیاسى به ظاهر از حزب زحمتکشان که فقط یک نام بود استعفا داد و نسبت به دستاوردهاى انقلاب مطالبى مطرح کرد و در سال 1356 راهى آمریکا شد و با مراکز سیاسى در آنجا مذاکره کرد و در بازگشت در کرمان دستگیر و زندانى شد و در بازرسى از منزل او مقادیر زیادى اسناد و اشیاء و نشریات غیرمشروع از وى به دست آمد، اما به دلیل کهولت و بیمارى آزاد و در بیمارستان بسترى مى‌گردید و پس از یک ماه در 26 آبان سال 1366 به دلیل عود بیمارى سفلیس درگذشت.

توضیح:

جلد دوم کتاب مظفر بقایى که اسناد آن از تاریخ 7 / 1 / 1341 آغاز و به تاریخ 13 / 8 / 1357 به پایان مى‌رسد تقدیم مى‌گردد.