موضوع: شایعات درباره وضع دولت
تاریخ سند: 11 اسفند 1348
موضوع: شایعات درباره وضع دولت
متن سند:
گزارش خبراز: ۲0 ﻫ ۸ تاریخ: 11 /12 /48
به: ۳۲۷ شماره: 26784 /20 ﻫ 8
موضوع: شایعات درباره وضع دولت منبع: ۲۱
ظرف چند روز گذشته در محافل سیاسی تهران راجع به تغییرات در هیأت دولت شایعات زیادی به وجود آمده که اهم آن به شرح زیر می‌باشد.
گفته می‌شود رهنما1 وزیر علوم به سمت معاون کل یونسکو از طرف سازمان ملل متحد منصوب و دکتر نهاوندی رئیس دانشکده پهلوی به جای نامبرده وزیر علوم خواهد شد.
دکتر کاظم‌زاده وزیر مشاور و سرپرست سازمان امور اداری و استخدامی کشور به سمت وزیر کشور منصوب و زاهدی وزیر کشور و دکتر گودرزی وزیر تولیدات نیز از کابینه خارج می‌شوند.
در دنباله این شایعات راجع به تغییر کابینه نیز مطالبی شنیده می‌شود و با توجه به جریانات اخیر دانشگاه تهران این بحث و شایعه بیشتر قوت گرفته و گفته می‌شود مصاحبه روز دوشنبه هفته گذشته آقای هویدا و صدور اعلامیه دولت درباره برگشت خطوط شرکت واحد به شکل اول به این موضوع بستگی دارد و ظاهراً آقای هویدا گناه کار اتوبوسرانی را به گردن انجمن شهر و شهرداری انداخته و از خود و دولت سلب مسئولیت کرده و اظهار نموده که طبق اوامر شاهنشاه آریا مهر در این امر دخالت کرده است.
دکتر قوام‌زاده مدیرکل حقوقی سابق شهرداری که از بستگان نزدیک سناتور صفاری است ضمن یک مذاکره خصوصی از قول صفاری اظهار می‌داشت که جریان تظاهرات اخیر دانشجویان دانشگاه ابتدا تلفنی توسط علیاحضرت ملکه به اطلاع شاهنشاه آریامهر رسیده و منجر به صدور دستوراتی به نخست‌وزیر شده است.
از طرف دیگر مسافرت مقامات مملکتی مانند وزرای دربار شاهنشاهی، اقتصادی کشور و مدیرعامل سازمان برنامه به اروپا و شرفیابی به حضور شاهنشاه نیز موضوع تغییر دولت را تقویت کرده و گفته می‌شود دکتر علی امینی نیز در خارج به حضور شاهنشاه شرفیاب شده است.
اختلاف مدیرعامل سازمان برنامه با مقامات دولت همچنان ادامه داشته و به صورت عادی در آمده است و بین وزراء و مقامات سازمان برنامه از یک طرف و از طرف دیگر بین مقامات عالی سازمان برنامه و حتی معاونان آن نیز اختلاف شدید وجود دارد.
به طوری که بالاخره تصمیم گرفته شد مرتضوی معاون مالی و اداری سازمان برنامه از پست خود کناره‌گیری و بنا به توصیه خداداد فرمانفرمائیان2 قرار است دکتر علی‌آبادی معاون فعلی بانک اعتبارات صنعتی به جای نامبره منصوب شود.
بین دکتر شیبانی مدیرعامل سازمان ذوب آهن ایران نیز با دولتی‌ها اختلاف شدید بروز کرده، به طوری که نامبرده ضمن یک صحبت خصوص می‌گفت فعلاً کلیه کارهای خودش را مستقیماً با شاهنشاه در میان می‌گذارد و شاهنشاه نیز او امری از طریق مهندس اصفیاء وزیر مشاور به نامبرده صادر می‌فرمایند.
شایعه دیگر موضوع تغییر مدیر هیلتون هتل می‌باشد که گفته می‌شود نامبرده در یک روز که برای دو شخصیت یعنی آقای هویدا نخست‌وزیر و آقای اردشیر زاهدی وزیر خارجه سالن را رزرو کرده بدون اطلاع آقای زاهدی سالن را در اختیار آقای هویدا می‌گذارد و نتیجتاً باعث عصبانیت آقای زاهدی و تعویض مشارالیه می‌گردد.
موضوع دیگر اختلاف بین وزیر خارجه و پرویز خوانساری معاون اداری و مالی وزارت خارجه می‌باشد و گفته می‌شود اخیراً خوانساری به عنوان کسالت از حضور در محل خدمت خودداری کرده و آقای وزیر خارجه در زیر ورقه استعفای نامبرده نوشته است (برود گور پدرش).
سران و مقامات حزب ایران نوین هم از جریان حوادث اخیر و نارضایتی مردم از وضع اتوبوسرانی سخت انتقاد می‌کنند و می‌گویند گناه این کار مستقیماً متوجه سرهنگ شیرزاد و شیخ بهائی نماینده مجلس و رئیس سازمان اصناف حزب است که مورد حمایت فوق‌العاده تیمسار مبصّر۳ رئیس شهربانی کل قرار دارند. و به علت همین حمایت کوچکترین اعتنایی به دیسیپلین حزبی نداشته و ندارند و برای خودشان هر تصمیمی که می‌خواهند می‌گیرند.
نظریه ۲۰ﻫ ۸:
١- خبر مستند و صحیح به نظر نمی‌رسد.
۲- درباره انتصاب آقای منصور وزیر اطلاعات به وزارت آبادانی و مسکن نیز بین بعضی از محافل سیاسی تهران شایعاتی وجود دارد.
٣- ممکن است تغییرات و ترمیمی در کابینه انجام شود.
توضیحات سند:
۱- مجید رهنما: فرزند زین‌العابدین در سال ۱۳۰۳ در تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در ایران گذراند و جهت ادامه تحصیل به فرانسه رفت. نامبرده پس از اخذ دکترای حقوق از دانشگاه پاریس و ورود به ایران در سال ۱۳۲۱ به خدمت دولتی در آمد و مشاغلی به دست آورد، من‌جمله: وابسته مطبوعاتی سفارت ایران در پاریس، معاون اداره سازمان‌های بین‌المللی وزارت خارجه، کفیل سرکنسولگری شاهنشاهی در سانفرانسیسکو، معاون وزارت امور خارجه، کفیل سرکنسولگری شاهنشاهی در برن، وزیر علوم و تعلیمات عالیه و ... را عهده‌دار بود. رهنما از عناصر سیاسی و فرهنگی رژیم پهلوی به شمار می‌آمد و با حمایت عناصر مؤثر و وابسته به رژیم مانند هویدا و خسروانی و عضویت در جمعیت فراماسونری لژ تهران و وابستگی به غرب و پشتیبانی آنان به سرعت نردبان ترقی را طی کرد و تا وزارت علوم و ریاست و عضویت در هیأت امنای چندین دانشگاه کشور پیش رفت. مشارالیه به پاس وفاداری به رژیم پهلوی به افتخار دریافت نشان درجه ۲ همایون نایل شده است. ساواک در گزارش بیوگرافی وی چنین آورده است: "جوانی است عیاش، دورو، از نقطه نظر اخلاقی به فساد اخلاقی معروف است و در سیاست طرفدار غرب (انگلستان) می‌باشد.۲- خداداد فرمانفرمائیان فرزند عبدالحسین در سال ۱۳۰۷ در تهران متولد شد تحصیلات خود را در رشته اقتصاد و در دانشگاه‌های آمریکا به پایان رساند و پس از بازگشت به ایران مدتی مدیریت اقتصادی سازمان برنامه و بودجه را به عهده داشت و سپس به ریاست بانک مرکزی منصوب شد در سند بیوگرافیک وی در ساواک چنین آمده است، در سال ۱۳۴۰ از طرفداران جدی سیاست آمریکا و از جمله ایرانیان نادری بوده که اجازه توقف دائم در آمریکا داشته و رابط خصوصی دکتر علی امینی با امریکائی‌ها بوده است فرمانفرمائیان به واسطه خوش خدمتی به آمریکائیان و به سفارش آنان ۴ مدال همایون از شاه دریافت داشت نامبرده از اعضای جمعیت فراماسونری، و طبق ادعای اسماعیل رائین وابسته به لژهای آمریکائی بوده است (اسناد ساواک پرونده‌های انفرادی).
3- محسن مبصر: فرزند عبدالعلی در سال ۱۲۹۵ در شهر تبریز متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تبریز گذراند و پس از اخذ دیپلم در سال ۱۳۱۵ وارد دانشکده افسری شد. نامبرده سمت‌هایی من‌جمله: رئیس رکن ۲ لشکر رضائیه، رئیس بازرسی سازمان صنایع نظامی، وابسته نظامی ایران در کشورهای عربی، رئیس پلیس تهران، ریاست شهربانی کل کشور و .. را بر عهده داشت. مبصر از افسران مطیع و فرمانبردار محض شخص شاه بود و به همین دلیل مدارج ترقی را به سرعت طی کرد. مشارالیه طبق گزارشات متعدد ساواک افسری بی‌بند و بار، محتاط در تصمیم‌گیری، اهل لهو و لعب، زد و بند و استفاده از اموال دولتی و اخذ رشوه و معتاد به تریاک معرفی شده است. وی عضو تشکیلات فراماسونری و از حمایت هویدا برخوردار بود، لیکن در جریان دستگیری دو تن از شاهزاده‌ها (پسر غلامرضا و علیرضا) در یکی از کلوپ‌های شبانه تهران (Club Key) به اتهام هیپی‌گری، و کوتاه کردن موی سر آنان توسط کلانتری ۱، به دستور شاه فوراً از کار برکنار می‌شود. مبصر با پول‌های به دست آورده از محل رشوه از کلانتری‌های تهران، همکاری با قاچاقچیان، سوء‌استفاده از اموال شهربانی و غیره، برای خود چندین ویلا در شمال، دماوند و ... تدارک دیده بود. نامبرده طبق گزارش ساواک در ماجرای کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ از طریق شعبه تجسس رکن دوم ارتش به دستگیری و شکنجه مبارزان پرداخته و دستورات را مستقیماً از مستشاران آمریکایی دریافت می‌نموده و در چند نقطه تهران چندین مرکز شکنجه مخفی ایجاد نموده و جهت گرفتن اعتراف از زندانیان و همچنین ترفیع درجه و انعام، از هیچگونه شکنجه‌ای مضایقه ننموده است. مبصر در سال ۱۳۴۷ بنا به دعوت محرمانه پلیس اسرائیل از این کشور بازدید به عمل آورده است.
(اسناد ساواک - پرونده‌های انفرادی)