گزارش
تاریخ سند: 1 تیر 1338
گزارش
متن سند:
محترما در اجرای امریه مورخه 1 /4 /38 تیمسار معاونت سازمان بعرض میرساند.ساعت 9 صبح روز 2 /4 /38 اینجانب در دفتر تیمسار سرلشگر اخوی* وزیر کشاورزی حضور بهمرسانیده و در مورد ارجاع کار بمحکومین نظامی نتایج زیر گرفته شد که ذیلاً از نظر مبارک میگذرد.
الف ـ تیمسار وزیر کشاورزی بطور کلی مخالف با دادن زمینهای خالصه بافسران محکوم بود و معتقدند باید زمینهای مزبور بین کشاورزان تقسیم گردد.
ب ـ تیمسار اخوی وزیر کشاورزی در مورد ارجاع کاربانان پیشنهاداتی بشرح زیر نمودند.
اول سمپاشی چون موضوع سمپاشی مورد توجه کلیه زارعین واقع گردیده و سازمان های دولتی کفاف احتیاجات آنان را نمیدهد.
افسران مزبور ممکن است با تاسیس شرکتهای ملی و با کمک وزارت کشاورزی از قبیل دادن سم و مهندس بکار سمپاشی مشغول گشته و این امر از دو طریق امکان پذیر خواهد بود.
1 ـ با کمک وزارت کشاورزی شرکتی بمنظور سمپاشی بنام خود تاسیس نمود ولی رسما بطور روزمزد از وزارت کشاورزی در مقابل کارهائی که انجام میدهند حقوق دریافت دارند.
2 ـ افسران مزبور میتوانند بطور آزاد موسسه تشکیل داده هزینه سم و وسائل و حقوق مهندسینی را که با آسانترین شرایط از طرف وزارت کشاورزی در اختیار آنان گذارده میشود پرداخت کنند.
دوم ـ مرغداری اشخاص مزبور میتوانند با همان شرایطی که در قسمت سم پاشی بعرض رسید با زمینهائیکه از حیدرآباد باین منظور از طرف وزارت کشاورزی بآنان سپرده میشود مبادرت به تشگیل شرکتهای مرغداری نموده مشروط بر اینکه تعهد نمایند پس از چهار سال زمینهای مزبور را تخلیه و بدولت واگذار کنند.
سوم ـ دهداری اگر چنانچه حاضر باشند ممکن است در دهات بایر که در شهرستانها بوده و متعلق بوزارت کشاورزی میباشد با تشریک مساعی وزارت مزبور بکار دهداری و آبادانی دهات مشغول گردند.
با عرض مراتب فوق صدور هرگونه دستور موکول باوامر عالی است.
زیبائی بعرض رسید فرمودند در هر سه سری میتوان از آنها استفاده کرد و آنها را بکار گماشت در این مورد اقدام گردد به عرض معاونت اداره یکم برسانید بخش 1...
سه بگوئید فورا صورت اسامی این اشخاص را بدهید 1 /4/
توضیحات سند:
* سرلشکر محمد حسن اخوی : فرزند اسماعیل، در سال 1287 ش در تهران بدنیا آمد.او در سال 1307 وارد خدمت نظام شد و در تاریخ 1 /2 /1340 با درجه سرلشکری بازنشسته گردید.
مهم ترین مشاغل نظامی اخوی به شرح زیر است.
1324 رئیس رکن دوم ستاد ارتش 1324 رئیس دایره 2 فنی اداره باربری ارتش 1329 رئیس ستاد لشکر اهواز 1330 معاون اداره موتوری ارتش و سپس معاون اداره صنایع نظامی 1332 رئیس اداره موتوری ارتش 1333 رئیس هیئت وابسته نظامی ایران در ترکیه و یونان و یوگسلاوی 1334 فرمانده گارد مسلح جنگل 1338 رئیس دادگاه عادی ویژه دادرسی ارتش پس از کودتای 28 مرداد 1332 اخوی به درجه سرتیپی نایل شد و به علت نقشی که در طراحی عملیات کودتا و اشرافی که بر سهم افراد در این عملیات داشت به ریاست کمیسیون اعطاء نشان های کودتا منصوب گردید.
او در سال 1336 در دولت منوچهر اقبال برای مدتی به وزارت کشاورزی رسید.
سرلشکر محمد حسن اخوی فراماسون و عضو لژهای «پهلوی» و «همایون» بود.
وی پس از انقلاب در آمریکا ـ کالیفرنیا ـ اقامت گزید و در سال های 1367 ـ 1368 به انتشار مقالاتی در دفاع از کودتای 1299 رضاخان ـ سید ضیاء پرداخت.
ظهور و سقوط سلطنت پهلوی ج 2، ص 434