موضوع : جلسه منزل سناتور دکتر احمد متین دفتری1
تاریخ سند: 25 مهر 1343
موضوع : جلسه منزل سناتور دکتر احمد متین دفتری1
متن سند:
شماره : 6174 /312 در ساعت 1015 صبح روز جمعه 24 /7 /43 جلسه منزل سناتور دکتر احمد متین دفتری با شرکت در حدود پانزده نفر از طبقات مختلف از جمله تابش (قاضی بازنشسته) سرهنگ شهربانی حاتمی ـ حاتمی (رئیس سابق فرهنگ ورامین) ـ بهزادی (قاضی دادگستری) صفانیا (مدیر کل شهرداری) ـ دکتر عباس ریاضی و دکتر بوذری2 (مدیر کل وزارت دارائی) تشکیل گردید.ابتدا دکتر احمد متین دفتری خطاب به یکی از حضار که گفته می شد از اعضای دادگستری است می گفت مطالبی که در مورد بیوگرافی اشخاص تهیه کرده اید بسیار جامع و بی طرفانه نوشته شده و شخص مورد خطاب اظهار داشت در نظر دارم به زودی بیوگرافی کاملی از سناتور سید حسن تقی زاده تهیه کنم.
سپس صفانیا در مورد لایحه جدید استخدام صحبت کرد و گفت کارمندان دولت می بایست کوشش نمایند تا وضع استخدام آن طور که در لایحه مزبور پیش بینی شده متزلزل نشود.
جلسه مقارن ساعت 1100 پایان یافت.
بررسی گردید یک نسخه به بخش 314 و یک نسخه به بخش 322 ارسال گردید اقدام دیگری ندارد در پرونده بایگانی شود.
احمدی 27 /7 /43 رئیس بخش 322 رشیدی 6 /8
توضیحات سند:
1ـ احمد متین دفتری فرزند متین الدوله در بهمن ماه 1275 در تهران متولد شد بعد از انجام تحصیلات ابتدایی وارد مدرسه جدیدالتأسیس آلمانی شد که به خرج دولتین ایران و آلمان اداره می شد.سپس وارد مدرسه علوم سیاسی و از آنجا فارغ التحصیل شد.
در سال 1294 به استخدام وزارت خارجه درآمد و ضمن کار در وزارت خارجه وارد مدرسه عالی حقوق شد و در سال 1300 فارغ التحصیل گردید.
زمانی که داور وزیر عدلیه شد، متین دفتری را به وزارت عدلیه برد و او کار ترجمه قوانین کشورهای اروپایی را انجام داد و به پاداش این خدمت جهت انجام مأموریتی از طرف دولت به دفتر جامعه ملل در ژنو رفت و ضمن خدمت دکترای خود را اخذ کرد.
در سال 1310 به معاونت وزارت عدلیه معرفی شد.
در همین زمان تیمورتاش وزیر دربار مغضوب رضا شاه شد و متین دفتری او را محاکمه کرد و رضایت رضا شاه را جلب کرد.
در مهر ماه 1315 در کابینه محمود جم به وزارت دادگستری رسید و قریب سه سال تا احراز مقام نخست وزیری این سمت را به عهده داشت.
از وقایع مهم این دوره وزارت او دستگیری و محاکمه 53 نفر حزب کمونیست بود.
در 13 آبان 1318 با حکم رضاشاه احمد متین دفتری به نخست وزیری می رسد که همزمان بود با اوج قدرت نازیها در آلمان، به دستور رضا شاه در ایران یک کابینه جوان روی کار آمد و وظیفه این دولت نزدیک شدن به آلمان بود و عملاً نیز روابط تجاری صنعتی بین ایران و آلمان توسعه یافت و تعداد زیادی از مهندسین و متخصصین آلمانی در زمان جنگ دوم به ایران آمدند.
انگلیسیها این وضعیت را کاملاً زیر نظر داشتند.
دوران نخست وزیری او بیش از 8 ماه به طول انجامید و در اوایل تیر ماه 1319 ناگهان مغضوب و از کار بر کنار شد که علت این برکناری طراحی یک کودتا با همکاری آلمانیها و حمایت دکتر مصدق (پدر زن و عمویش) بوده است.
رضا شاه متوجه این مسائل می شود و در شب چهارم تیر ماه 1319 متین دفتری را احضار و او را عزل و دستور بازداشت او را صادر می کند.
آنگاه پس از 15 روز به بیرجند تبعید گردید و سپس به منزل خود انتقال یافت و تحت نظر قرار گرفت و فقط به تدریس در دانشگاه مشغول بود.
بعد از شهریور 1320 متین دفتری از طرف متفقین بازداشت شد و قریب دو سال ابتدا در اردوگاه نظامی انگلیسیها در اراک و سپس در زندان روسها در رشت محبوس بود بعد از رهائی از زندان و تخلیه ایران از نیروهای متفقین به نمایندگی مجلس پانزدهم انتخاب شد در انتخابات اولین دوره سنا، سناتور انتصابی بود.
او در سال 1350 ش در سن 75 سالگی در گذشت.
«بازیگران عصر پهلوی، محمود طلوعی، ج 1، ص 240» 2ـ منوچهر بوذری فرزند ابراهیم، متولد 1309 تهران نامبرده برادرزاده سناتور بوذری بوده است که در سال 1952 جهت ادامه تحصیل به آلمان غربی عزیمت نموده و در سال 1953 در دانشکده پزشکی هایدلبرگ مشغول تحصیل می گردد.
وی در همین سال به عضویت سازمان دانشجویان ایرانی در دانشگاه کلن وابسته به حزب توده درآمده و به جهت فعالیت شدید به سمت عضو هیئت دبیران سازمان مزبور انتخاب می گردد.
وی متعاقبا درخواست عضویت رسمی در حزب توده را نموده که با درخواست او مخالفت شده و کماکان به صورت سمپات به فعالیت پرداخته و در سال 1957 در فستیوال مسکو شرکت می نماید.
مشارالیه در سال 1962 به اتهام حمل اوراق و نشریات کمونیستی به همراه هوشنگ حمزوی عابدی و ایرج ناظمی در مرز آلمان شرقی دستگیر و از سوی محاکم آلمانغربی به چهار ماه زندان محکوم گردید.
وی بعدها به سازمان انقلابی حزب توده پیوسته و متعاقبا فعالیت های سیاسی را کنار گذارده و خواستار مراجعت به کشور شده است.
(اسناد ساواک ـ پرونده های انفرادی)