موضوع: بازداشت پسران دکتر یزدی در آلمان شرقی1
تاریخ سند: 29 اردیبهشت 1341
موضوع: بازداشت پسران دکتر یزدی در آلمان شرقی1
متن سند:
شماره: 2666 س ث اطلاع واصله حاکی است اخیراً پسران دکتر یزدی (دکتر یزدی که در تهران زندانی است) که در آلمان شرقی اقامت دارند از طرف مقامات آلمان شرقی بازداشت شده اند و علت آن روی اصل اختلاف عقیده‌ای است که بین طرفداران دکتر یزدی و دکتر کیانوری ایجاد شده است.ضمناً گفته شده که قرار است خانم دکتر رادمنش از آلمان شرقی به ایران بیاید.
توضیحات سند:
1.حسین و فریدون یزدی در 26 اکتبر 1961 برابر با 4 آبان 1340 بازداشت شدند علت دستگیری آنان توسط اشتازی، پلیس امنیتی آلمان شرقی، دستبرد به گاوصندوق منزل رضا رادمنش، دبیر اول حزب توده که در منطقه ویلایی شهر لایپزیک قرار داشت بود.
در روز 25 اکتبر حسین یزدی از برلین شرقی عازم لایپزیک شد.
در آن زمان رادمنش برای شرکت در بیست و دومین کنگره حزب کمونیست شوروی به مسکو رفته بود.
حسین یزدی پیشتر کلید گاوصندوق رادمنش را سرقت کرده و آن را در اختیار برادر خود فریدون قرار داده بود.
در آخرین ساعات روز بیست و پنجم اکتبر حسین که به منزل رادمنش رفته بود به همسر رادمنش مهین یزدی پیشنهاد گردش در اطراف شهر لایپزیک را کرد او نیز تقاضای پسر عموی خود را پذیرفت و آن دو ساعت ده شب از خانه خارج شدند و طبق قرار قبلی حسین در اتاق مشرف به حیاط خانه رادمنش را باز گذاشت.
لحظاتی بعد فریدون وارد خانه شد وبه سراغ گاوصندوق رفت و محتویات آن را تخلیه کرد.
خبر سرقت صبح روز بعد توسط مهین رادمنش به ایرج اسکندری منتقل شد.
موضوع بلافاصله در هیئت اجراییه حزب مطرح و پلیس در جریان قرار گرفت چون حسین یزدی شب پیش را در آنجا سپری کرده بود به او مشکوک بودند.
از سوی دیگر حسین یزدی پس از قرار دادن اسناد و مدارک در منزل خود در برلین غربی به همراه فریدون و فرد دیگر مجدداً راهی برلین شرقی شد و در منزل توسط پلیس دستگیر گردید.
او تصمیم داشت اسناد و مدارک را چند روز دیگر در کلن به سرهنگ آیرملو، نماینده ساواک در آلمان غربی، تحویل دهد.
اما اشتازی یکی از اعضای حزب به نام هوشنگ گرمان را به برلین غربی اعزام کرد تا اسناد و مدارک را از صاحبخانه که خاله حسین یزدی بود دریافت کند.
اسناد بی کم و کاست به برلین شرقی بازگشت اما موضوع مناقشه برانگیزی بین جناح‌های مختلف حزب شد.
پس از این حادثه هیئت اجراییه حزب مسئولیت شعبه ایران را از دکتر رادمنش که تا آن زمان متصدی آن بود گرفت و به یک هیئت سه نفره مرکب از اسکندری، دکتر فروتن و کیانوری واگذار کرد تا تکلیف آن در پلنوم کمیته مرکزی تعیین شود.
کیانوری می نویسد: " در پلنوم دهم مسئله نفوذ یزدی سروصدای زیاد به پا کرد.
رادمنش در این ماجرا بکلی خرد شده بود و زمانی که در پلنوم از او پرسیده شد که آیا تصور می کند که صلاحیت تصدی مقام دبیر اولی حزب را دارد به صراحت پاسخ داد نه! در این زمان ایرج اسکندری که موقع را مناسب می دید، تلاش شدیدی را برای برکناری رادمنش و دبیر اولی خود آغاز کرده بود و برای این کار با یکایک افراد کمیته مرکزی تماس می‌گرفت.
پس از ماجرا نیز به همین سمت تعیین دبیر اول جدید پیش رفت ولی مسئله مهمی پیش آمد که عملاً نتیجه کار را تغییر داد".
(خاطرات نورالدین کیانوری ص395).