موضوع: معاودت ایرانیان مقیم کشورهای کمونیستی به ایران
تاریخ سند: 2 آبان 1355
موضوع: معاودت ایرانیان مقیم کشورهای کمونیستی به ایران
متن سند:
از: 842 به: 840 شماره: 42066 اعضاء رهبری حزب توده ساکن کشورهای کمونیستی که عبارت از اسکندری- رادمنش- کیانوری- طبری و غیره می‌باشند گاهاً جهت سرکشی به وضع رادیو پیک ایران یا تماس با حزب کمونیست و سرویس‌های اطلاعاتی بلغار به صوفیه مسافرت می‌کنند و ضمن بازدید و تماس با مسئولان مربوطه در میهمانی‌هائی که در منازل افراد ایرانی مانند کاظم ندیم و منصور قانع ترتیب داده می‌شود شرکت می‌کنند در یکی ازاین میهمانیها ایرج اسکندری دبیر اول به اصطلاح حزب منحله توده ایران به طور خیلی خصوصی به حسن فولادوند اظهار داشته در بررسی‌هائی که در سطح جهانی به عمل آمده به این نتیجه رسیده‌ایم که مهاجرت طویل المدت اعضاء حزب توده به خارج از کشور راه اشتباهی بوده و بایستی با تمام امکانات موجود و با استفاده از مراجع بین المللی ترتیبی داده شود که شاهنشاه آریا‌مهر کلیه ایرانیان مقیم کشورهای کمونیستی را مورد عفو قرار داده و مجلسین این عفو را تصویب نمایند1 تا بتوانیم با مراجعت به کشور در موقع مقتضی رژیم فعلی ایران را سرنگون و حکومت دمکراتیک به وجود آوریم و تا رسیدن به این هدف باید کاری کنیم تا افرادی که دارای بستگان با نفوذی در ایران هستند به مرور به کشور مراجعت نمایند.ملاحظات 1- حسن فولادوند بر اساس توصیه‌های ایرج اسکندری ابتدا مشوق بهمن افراشته بوده که به ایران مراجعت نموده سپس موفق شده همسرش هاجر فیوضی را نیز به ایران عودت دهد و اینک بانوی مزبور در نظر دارد با نوشتن عریضه و توسل به مقامات عالیه موجبات بازگشت شوهرش را فراهم نماید.
2- امکان دارد ایرانیان مقیم کشورهای کمونیستی اقداماتی تا کنون در مورد مراجعت به کشور از طریق مراجع بین المللی انجام داده باشند.
توضیحات سند:
1 .ایرج اسکندری دردیداری که با مجید رهنما سفیر ایران در سوئیس داشت مطالبی با همین مضمون می‌گوید: در این ملاقات به رهنما گفتم حالا که می‌خواهید بروید و شاه را ببینید (شاه به اتریش می‌آمد) به او بگویید: آقا ! این سیستم دیکتاتوری شما به جایی نمی‌رسد و مردم دارند خفه می‌شوند، شما اگر حتی می‌خواهید هنوز هم بمانید، راهش این است ، باید برای مردم راه باز کنید، قدری به آزادی مردم توجه داشته باشید.
و راجع به احزاب و حزب توده گفتم که شما باید قانون عفو عمومی را به تصویب مجلس برسانید تا همه کسانی که در مهاجرت هستند به ایران برگردند و حزب بتواند علنی باشد.
(خاطرات ایرج اسکندری ص416)