تاریخ سند: 11 آبان 1337
متن سند:
شماره : 14014/ الف 3
ریاست سازمان اطلاعات و امنیت خوزستان
برابر اطلاع موثق روز سه شنبه سیزدهم ماه جاری سه نفر از سران فراری
حزب منحله توده بنامهای رضا روستا،1 احسان طبری،2 سروان سابق
اکتشافی،3 به اتفاق و راهنمائی عابدین دفتردار هتل بغداد از راه بصره به طور
قاچاق وارد ایران خواهند شد.
علیهذا دستور دهید برای
دستگیری افراد مزبور
اقدامات و پیش بینی های
لازم معمول گردد و ضمنا
برای تشریک مساعی و
تسهیل مأموریت آن
سازمان ستوان یکم علی
اصغر زمانی به اتفاق 6 نفر
مأمورین مربوطه به آن
منطقه اعزام گردیدند تا با
نظر آن سازمان نسبت به
مأموریت محوله اقدام
نمائید.
مدیر کل اداره سوم.
ع.
ماهوتیان 11 /8 /37
بخش 1 11 /8 /37
خیلی فوری است.
توضیحات سند:
1ـ رضا روستا بنیانگذار اصلی
شورای متحده مرکزی بود.
در
سال 1282 در روستای ویشکا
و در یک خانواده روستائی به
دنیا آمد.
در دوره دبیرستان به
فعالیتهای اجتماعی و سیاسی
جلب شد و چندی بعد مدرسه را
رها کرده و به کمونیست های
گیلان پیوست.
پس از سرکوب
نهضت جنگل در سال 1301 به
اتحاد شوروی رفت و در سال
1302 به ایران بازگشت.
در
تهران به حزب سوسیالیست
سلیمان میرزا اسکندری
پیوست.
و بارها به زندان رفت و
از جمله به هنگام دستگیری «53
نفر» او نیز دستگیر و پس از ده
ماه تبعید شد.
او در سال 1326
به شوروی رفت و متعاقبا در
آلمان شرقی مسکن گزید و در
سال 1350 در کشور درگذشت.
(خاطرات نورالدین کیانوری،
موسسه تحقیقاتی و انتشاراتی
دیدگاه، ص 82، 83)
2ـ احسان طبری : در سال
1295 در ساری به دنیا آمد.
وی در جوانی با دکتر «تقی
ارانی» آشنا شد و تحت تأثیر
اندیشه او به مارکسیسم گروید.
در سال 1316 در زمره گروه
«53 نفر» زندانی شد و با سقوط
رضا خان از زندان آزاد و در
مهر ماه سال 1320 از
بنیانگذاران حزب توده شد.
حمایت وی از سیاستهای
شوروی سبب انزوایش در
محافل دانشگاهی و روشنفکری
شد.
در سال 1327 در پی غیر
قانونی اعلام شدن حزب توده،
طبری نیز مخفی شد و در اواخر
آن سال مخفیانه به شوروی فرار
کرد.
طبری در دوران حکومت
وحشت استالین و مالنکوف و
خروشچف تاسال 1336 در
شوروی بسر برد و از آن پس تا
پیروزی انقلاب اسلامی ایران در
آلمان شرقی (لایپزیک) زیست.
در شوروی به عنوان شاعر و
گوینده در رادیو مسکو به کار
پرداخت.
و مجموعه ای از اشعار
شعرای مشهور روس را به شعر
کلاسیک پارسی ترجمه و منتشر
کرد.
از مدرسه عالی حزب
کمونیست شوروی در رشته
تاریخ فلسفه فارغ التحصیل شد و
پایان نامه خود را درباره فلسفه
ابن سینا نگاشت.
در این دوران
نام طبری به عنوان اندیشمند
مارکسیست ایرانی در
دائره المعارف بزرگ شوروی
ثبت شد و با نام مستعار «شار»
مقالاتی از او درج گردید.
پس از
استالین در آکادمی علوم
اجتماعی شوروی به تحصیل
ادامه داد و در رشته تاریخ فلسفه
به مقام علمی «نامزد علوم
فلسفی» دست یافت و سپس در
آلمان شرقی در آکادمی علوم
اجتماعی برلین عالیترین مدرک
تخصصی در کشورهای
سوسیالیستی را در رشته فلسفه
دریافت کرد.
افشای توطئه حزب توده در
ایران و دستگیری سردمداران آن
به عنوان به انتها رسیدن
مارکسیسم در ایران ضربه نهایی
را بر اندیشه طبری زد و
حصارهای پولادین تقید و
وابستگی ذهنی او را فرو پاشید.
طبری از زندان «عقل متعارف»
و «مصلحت گرایی حزبی» رهایی
یافت.
شخصیتی که نزدیک به 50
سال به عنوان تئوریسین
مارکسیسم عمل کرده بود، از این
راه بازگشت و با نگارش «کژ
راهه» به خود افشاگری دست زد.
طبری در آخرین اثر تاریخی خود
کتابی تحت عنوان «آورندگان
اندیشه خطا» که به کنکاشی در
اندیشه های فکری سیاسی
کسروی، صادق هدایت، فریدون
آدمیت و تقی زاده می پردازد، در
دست نگارش داشت که با
درگذشتش نا تمام ماند.
سرانجام
عصر روز شنبه 9 اردیبهشت
1368 در سن 72 سالگی در
گذشت.
3 ـ پرویز اکتشافی :
وی در 1298 در رشت متولد شد
و پس از اخذ دیپلم متوسطه در
1318 به دانشکده فنی نیروی
هوایی پیوست و در 1320 با
درجه ستوان دومی هوایی
فارغ التحصیل شد و در 1330
دوره تحصیل اسلحه هوایی را در
شهر «دنور» (Denower)
امریکا به پایان رساند.
او علاوه
بر تحصیلات نظامی در 1329
رشته قضایی دانشکده حقوق
دانشگاه تهران را پشت سر
گذاشت.
پرویز اکتشافی در
1323 یعنی آغاز شکل گیری
سازمان نظامی حزب توده به آن
پیوست و در 1324 عضو حوزه
مسئولین در شبکه تشکیلات
نظامی در نیروی هوایی بود.
پس
از کودتای 28 مرداد 32 در
عملیات ضد کودتای حزب توده
شرکت داشت و بعد از آتش زدن
چند هواپیما در پادگان قلعه
مرغی تهران، زندگی مخفی را در
پیش گرفت.
در دوران اختفا با
پروژه نارنجک سازی حزب
همکاری داشت، اما پس از کشف
سازمان نظامی حزب توده و
دستگیری اعضای آن در 1334
به شوروی گریخت و در آنجا
دانشکده برق را پشت سر
گذاشت و مدتی نیز عضو کمیته
مسئولین حزب توده در مسکو
بود و در پلنومهای چهارم و هفتم
(1339 و 1336) شرکت داشت.
او در 1356 به آلمان غربی رفت
و در 1377 خاطرات خود را در
مجموعه «تاریخ شفاهی چپ
ایران» منتشر کرد.
برگرفته از خاطرات پرویز
اکتشافی، به کوشش حمید
احمدی، آلمان، 1377.
منبع:
کتاب
تحولات داخلی عراق و امنیت ملی ایران به روایت اسناد ساواک صفحه 8