تاریخ سند: 4 شهریور 1357
[بولتن]
متن سند:
10 ـ ساعت 0140 روز 4 /6 /37، دکه چوبی مقابل شرکت تعاونی مصرف
کارکنان شرکت ملی نفت واقع در فرح آباد آبادان طعمه حریق شده و پس از ده
دقیقه آتش وسیله مامورین آتش نشانی خاموش شده است.
1
11ـ از صبح روز 4 /6 /37، عناصر اخلالگر به دستجات 50 الی 60 نفری تقسیم و
در نقاط مختلف شهر آبادان مبادرت به تظاهرات خیابانی نموده اند که مامورین
انتظامی آنها را پراکنده ساخته اند.
12ـ از ساعت 1130 روز 4 /6 /37، حدود 5000 نفر از اهالی آبادان در محل
گورستان آن شهر اجتماع و گفته شده که این افراد هنگام مراجعت به شهر دست به
اقدامات اخلالگرانه خواهند زد که مامورین انتظامی پیش بینی های لازم بعمل
آورده اند متعاقبا تعدادی از این افراد به شهر مراجعت و در منطقه جمشیدآباد مبادرت به
انجام تظاهرات و دادن شعارهای مضره نموده اند که مامورین با شلیک تیرهوائی آنها را
متفرق ساخته اند.
13ـ روز 4 /6 /37 اعلامیه ای دستنویس و بامضاء «یاران حیدر عمواوغلی» در شهر
آبادان توزیع شده است.
در این اعلامیه عنوان شده است که از ساعت 0900 روز
4 /6 /37، در برابر دبیرستان رازی آبادان تظاهرات باشکوهی برگزار خواهد شد و
از مردم دعوت شده در این تظاهرات شرکت نمایند.
در این اعلامیه به مقامات
عالیه اهانت شده است.
14ـ متعاقب تظاهرات اخلالگرانه در نقاط مختلف شهر آبادان، از مقارن ظهر روز
4 /6 /37، اخلالگران با بی پروائی بیشتری بمامورین پلیس حمله نموده و در
نتیجه برخورد مامورین با اخلالگران، تا ساعت 1430، تعداد 11 نفر بضرب گلوله
مجروح و یکنفر از آنها بعلت شدت جراحات وارده، فوت شده و سایر مجروحین
در بیمارستان شیروخورشید سرخ آبادان تحت مداوا قرار گرفته اند.
2
15ـ مقارن ساعت 1500 بازار جمشیدآباد آبادان وسیله اخلالگران به آتش کشیده شده
که بعلت وجود مغازه های چوبی در بازار مذکور، آتش بشدت گسترش یافته است.
مقارن با این جریان، برق منطقه جمشیدآباد بعلت نامعلومی قطع شده و تلمبه های آب از
کار افتاده و نتیجتا ماشین های آتش نشانی قادر به آب گیری نبوده اند.
موضوع قطع برق به مسئولین اداره برق که در خرمشهر ساکنند، اعلام شده تا سریعا اقدام
لازم بعمل آورند.
ضمنا شنیده شده که اخلالگران احتمالا قصد دارند یکی از تلمبه خانه های فاضلاب آبادان
را منفجر نمایند که فاضلاب بداخل شهر جریان پیدا کند و موجب آلودگی شهر شود.
مراتب به مراجع مسئول اعلام شده، ضمنا واحدهای آتش نشانی شرکت ملی نفت مشغول
خاموش کردن آتش در جمشیدآباد هستند و واحدهای آتش نشانی پایگاه دریائی و اداره
بندر خرمشهر برای کمک به اطفاء حریق بسوی آبادان حرکت کرده اند.
16ـ حدود ساعت 1500 تعدادی از مغازه های منطقه فرح آباد آبادان نیز به آتش
کشیده شده که توجه مامورین آتش نشانی و مسئولین محلی به این حادثه جلب شده است.
17 ـ در آتش سوزی ایستگاه 7 فرح آباد شعبه بانک ملی نیز طعمه حریق گردیده و
کلیه مدارک بانک مذکور سوخته است.
ضمنا آتش حدود ساعت 1700 توسط
مامورین آتش نشانی شرکت ملی نفت مهار گردیده است.
مامورین با شدت
سرگرم اطفاء حریق بازار جمشیدآباد میباشند و تا ساعت 1700 موفق به مهار
کردن بخشهائی از آتش در طرف بازار و خیابان عدلی شده اند، اما هنوز در طرف
منازل درجه داران آتش سوزی ادامه دارد.
ارزیابی خبر :
خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده :
مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است .
توضیحات سند:
1ـ این بولتن ادامه حوادث
شهر آبادان است که
رویدادهای مربوط به روز
سوم شهریور را در سندهای
پیشین خواندید و اینک
خبرهای روز چهارم را پیش
رو دارید.
2ـ امروز (4 /6 /57) آبادان در
التهاب و نیز حضور پررنگ
نظامیان در خیابان های شهر
بسر برد.
تانکها و زره پوش ها
و خودروهای ارتشی در
خیابان ها به حرکت درآمدند و
از این طریق بر وحشت
عمومی که با فاجعه سینما
رکس آبادان آغاز شده بود
افزودند.
سوختن بازار
جمشیدآباد که از طرف
مقامات دولتی به انقلابیون و
مبارزان نسبت داده شد
نزدیک به 200 محل کسب را
در این منطقه به کام نابودی
برد.
اما آنچه از طرف مردم
روی داد تظاهرات در برخی
از خیابان های شهر بود که با
شلیک گلوله یا گاز اشک آور
پایان می یافت.
اما بعدازظهر
امروز درگیری بین مردم و
نیروها مسلح حاکم بر شهر به
اوج خود رسید به طوری که
ساواک در بولتن خود نوشت :
«از مقارن روز 4 /6 /37
اخلالگران با بی پروایی
بیشتری به مأموران پلیس
حمله نموده و در نتیجه
برخورد مأموران با
اخلالگران تا ساعت 1430
تعداد 11 نفر به ضرب گلوله
مجروح و یک نفر از آنان به
علت شدت جراحت وارده
فوت شده و سایر مجروحین
در بیمارستان شیروخورشید
سرخ آبادان تحت مداوا قرار
گرفته اند.
» (جمهوری
اسلامی، ش 77، ص 7) در
سند بعدی تعداد مجروحین
و شهیدان تظاهرات چند روز
اخیر آبادان آمده است.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک - کتاب 10 صفحه 113