موضوع : روحانیون
تاریخ سند: 3 مرداد 1342
موضوع : روحانیون
متن سند:
تاریخ : 3 /5 /42گیرنده : مقامات ساواک بترتیب سلسله مراتب
فرستنده : 333 (اداره بررسیها)
موضوع : روحانیون
گزارش هفتگى
محترما معروض میدارد روحانیون مقیم شهرستانها که پس از حوادث 15 خرداد بتهران آمده‌اند و همچنین روحانیون طراز اول تهران با وجود آنکه تا کنون با یکدیگر ملاقاتها و مشاوراتى بعمل آورده‌اند معذالک هنوز تصمیم واحدى اتخاذ نکرده‌اند و در مورد برنامه آینده خود و روش مقابله با دولت با یکدیگر اختلاف دارند.
جناح تندرو آنها که در آغاز نسبتا قوى بود بتدریج حرارت خود را از دست میدهد و بیشتر آنها در نتیجه-شکستهاى پى در پى و اقدامات بدون نتیجه خویش خسته شده و مایل هستند حتى‌الامکان با وضع آبرومندى با دولت سازش کنند. آنها که در روزهاى اول هرگونه مذاکره‌اى را منوط باستعفاى دولت و آزادى کلیه بازداشتى‌هاى اخیر میدانستند هم اکنون اقداماتى بعمل میآورند تا شاید با اعلیحضرت همایون شاهنشاه و یا لااقل با وزیر دربار شاهنشاهى ملاقات نمایند. و مستدعیات خویش را بوسیله مشارالیه بشرف عرض ملوکانه برسانند. آیت‌اله خوانسارى هر چه بیشتر خود را کنار میکشد. آیت‌اله مرعشى نجفى عملاً اظهار خستگى میکند. آیت‌اله روح اله کمالوند به آیت‌اله شریعتمدارى گفته است آقایان نباید راضى شوند بیش از این شکاف
موجود بین دولت و روحانیون که بر اثر پاره‌اى کارهاى نسنجیده بعضى از ایشان بوجود آمده باقى بماند. و بحیثیت آنها لطمه وارد شود. آیت‌اله شریعتمدارى هم نظر آقاى کمالوند را تایید و بنامبرده توصیه کرده که محرمانه همین نظر را بآیت اله میلانى هم در میان بگذارد. جزایرى رئیس پیشین بازرسى وزارت فرهنگ که از منسوبین آیت‌اله میلانى است و با او تماس دارد از قول آیت‌اله میلانى اظهار میداشت که دستگاه حکومت مقامات حقیقى مذهبى را با آن عده افراد مال پرستى که در لباس روحانیت در آمده‌اند و براى تحصیل مال و مقام بهرکارى اقدام میکنند اشتباه کرده است و گرنه بجاى مبارزه با روحانیت با فساد موجود در دستگاه حکومت مبارزه میکرد تا جدائى بین مردم و حکومت از بین برود.
در هر حال بیشتر روحانیون مایل بسازش میباشند. اما انتظار دارند که این سازش براى آنها بصورت آبرومندى بعمل آید.
بطوریکه از محافل مذهبى حوزه علمیه قم کسب اطلاع گردیده با آزاد شدن آقاى ابوالفضل تولیت متولى سابق-آستان حضرت معصومه (ع) زمینه براى التیام روابط دولت و روحانیون مخالف بویژه در شهرستان قم بیش از هر موقعى فراهم گردیده است. زیرا نامبرده در گذشته نیز رل واسطه و میانجى را بازى مینموده و زبان طرفین را خوب درک میکند. بعلاوه مشارالیه بخاطر حفظ مقام و موقعیت خود و جلب مساعدت دولت پیوسته تمایلات دولتى داشته و روى این اصل با آزادى وى موقعیت مناسبى جهۀ بهبود مناسبات دولت و-روحانیون فراهم شده است.
این نسخه در پرونده کلى روحانیون بایگانى شود. شهابى