صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

تاریخ سند: 7 اردیبهشت 1336


متن سند:

اداره امور اجتماعی شماره : 73 /14 ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور مقرر فرمایند با توجه به خبر مندرجه در روزنامه شماره (1334) فرمان منتشره در تاریخ پنجم ماه جاری دائر به ملاقات آقای محمدحسین قشقائی با یکی از وابسته های نظامی سفارتخانه خارجی منتسب بلوک شرق در یکی از جاده های اطراف تهران چون نامبرده از رؤسای ایل قشقائی بوده و از لحاظ امور اجتماعی این اداره حائز اهمیت است لذا صحت و سقم خبر مزبور را اعلام فرمائید.
رئیس اداره دوم ـ سرلشکر کیا1 شعبه جرائد 7ـ200 7 /2ـ3

توضیحات سند:

1ـ سرلشکر کیا فرزند طاهر (معروف به حاجی پیرزاده از ملاکین ثروتمند مازندران) در سال 1285 شمسی در مازندران متولد شد.
وی افسر ارتش بود و برای ادامه تحصیل نظامی ـ به دستور سرلشکر ضرغامی ـ به کشور سوئد اعزام گردید و به علت وقوع جنگ جهانی دوم، به مدت دوازده سال در آن کشور اقامت داشت و دوره عالی ستاد ارتش را در آن کشور گذراند.
وی پس از بازگشت به ایران، ابتدا رئیس اداره مرزبانی و در سال 1327 ـ توسط سپهبد رزم آرا ـ به ریاست شعبه تجسس رکن دوم ستاد ارتش منصوب شد و بعدا به یکی از چهره های فعال وابسته به دربار بدل شد.
نامبرده در زمان دکتر مصدق با درجه سرتیپی بازنشسته گردید و در همان زمان به تجارت و ملکداری پرداخت.
مشارالیه پس از کودتای 28 مرداد 1332 به دستور محمدرضاشاه داوطلب نمایندگی مجلس از مازندران گردید ولی به علت کارشکنی نخست وزیر وقت (زاهدی) ناکام ماند و در سال 1333توسط شاه مجددا به ارتش و تا سال 1336 از عناصر فعال وابسته به دربار در ارتش بود و عهده دار انحلال «لژ بیداری» که ادامه فعالیت آن به دلایلی مورد تأیید شاه نبود، گردیده است.
حاجی علی کیا در سال 1336 به ریاست اداره دوم ستاد ارتش منصوب شد و مدتی بعد به درجه سپهبدی رسید و در همین سال در راس «نیروی مقاومت» قرار گرفت و توسط او سازمان کوک را تأسیس نمود ـ کوک یک سازمان پنهانی بود که در سال 1336 به دستور شاه توسط کیا تأسیس شد و شبکه خود را در سراسر ایران گستراند سازمان کوک برخلاف سایر شبکه های اطلاعاتی و جاسوسی دوران پهلوی، به دلیل سوءاستفاده و جاه طلبی های کیا نتوانست سری بودن خود را حفظ کند و به تدریج به یک سازمان نیمه پنهان بدل شد ؛ سازمان مذکور به یک شبکه شخصی در راستای اهداف و منافع مالی و سیاسی خود بدل گردید و بیش از هر چیز به یک شبکه مخفی با ساختار شبه حزبی در راستای انواع دسته بندی های سیاسی و مالی شباهت داشت و اعضای آن تعدادی از قضات و کارکنان عالی مقام دادگستری و عناصر متنفذ فرهنگی بودند و ارتباط شخصی کیا حتی پس از برکناری وی با برخی از اعضای متنفذ و «کوک» حداقل تا سال 1343 ادامه داشت.
حاجی علی کیا در اواخر سال 1339 بازنشسته شد و در زمان نخست وزیر دکتر علی امینی به علت اشتهار به فساد مالی در سال 1340 بازداشت و سرانجام به دو سال زندان محکوم شد.
نامبرده از درون زندان، هدایت سازمان کوک را به عهده داشت و پس از آزادی از ریاست سازمان مذکور برکنار گردیده است.
ر.ک : ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج 2، ص 486 ـ 493

منبع:

کتاب مطبوعات عصر پهلوی - روزنامه فرمان به روایت اسناد ساواک صفحه 55

صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.