در روزهای اولیه هفته جاری
تاریخ سند: 29 آبان 1354
در روزهای اولیه هفته جاری
متن سند:
از: بغداد تاریخ:29 /8 /1354به: 334 و 211 شماره: 1123
در روزهای اولیه هفته جاری مقامات عراقی حدود 750 نفر که اکثراً خانواده هم دارند از روحانیون ایرانی و افغانی و پاکستانی و هندی که مقیم کربلا و نجف بوده و چهارصد خانواده آن ایرانی می‌باشند به منظور رسیدگی به مدارک شناسائی و اقامت آنان دستگیر و در محلی به نام خان یونس که بین نجف و بغداد واقع است زندانی کردند تعدادی از آنان که فاقد مدارک و اجازه اقامت درعراق بودند بلافاصله جهت اخراج به مرز خسروی و شلمچه اعزام و عده دیگر که قبلاً مهر خروجی در گذرنامه آنان خورده بود ولی از عراق خارج نشده بودند متعهد گردیدند پس از یک هفته عراق را ترک و سایرین نیز ملزم شده‌اند طی یکی دو هفته وضع اقامت را روشن و عراق را ترک نمایند. به دنبال این اقدام مقامات عراقی، نماز و درس مراجع تعطیل و نمایندگان مراجع نجف کوشش‌هائی را جهت آزادی دستگیرشدگان آغاز و ملاقات‌هائی با مقامات مسئول عراقی انجام دادند. مقامات عراقی تاکید کردند خروج اشخاصی که گذرنامه آنها مهر خروجی دارد از عراق الزامی می‌باشد اقامت سایر روحانیون نیز مستلزم رعایت و انجام کامل دستورات دولت عراق در این مورد است و بنابراین لازم است حوزه علمیه نجف مانند جامعۀ الازهر تحت کنترل دقیق و نظارت دولت عراق قرار گیرد و به علاوه همکاری‌های لازم را با دولت عراق آغاز کند و اولین همکاری نیز باید صدور فتوائیه مراجع تقلید در مورد قمه‌زنی و زنجیرزنی و شبیه‌خوانی در ماه محرم آینده باشد مراجع تقلید پس از اطلاع از نظر مقامات عراقی با یکدیگر تبادل نظر و سرانجام آیت‌الله خوئی از دخالت موثر در موضوع و اخذ تصمیم قاطع خودداری و خمینی نیز اعلام داشته با توجه به اینکه در عراق مهمان است قادر به هیچگونه اقدامی نمی‌باشد و فقط آیت‌الله عبدالله شیرازی اعلام نمود حاضر به قبول پیشنهاد عراقی‌ها در این‌باره نیست و اصولاً با عراق همکاری نمی‌کند و گذرنامه خود و اعضای خانواده را جهت اخذ خروجی از عراق تسلیم می‌کند. مقامات عراقی تاکنون از زدن مهر خروجی خودداری و اعلام داشتند مرجع تنها به خود و خانواده خود تعلق ندارد و نظر به این که مردم با خروج وی از عراق راضی نیستند لذا خروج ایشان از عراق غیر ممکن است آیت‌الله شیرازی فرزند خود محمدعلی شیرازی مشهور به ارجاعی را جهت مذاکره با مقامات مسئول در سفارت شاهنشاهی به بغداد اعزام و در ملاقات بعد از ظهر 28 و صبح 29 نامبرده با سفیر شاهنشاه آریا مهر در عراق اظهار می‌دارد که به علت اهانت‌‌هائی که در نجف به جامعه روحانیت وارد شده پدرش تصمیم قطعی دارد طی چند روز آینده عراق را به قصد ایران ترک کند و توجهی به مخالفت و جلوگیری مقامات عراقی از خروج وی و خانواده از عراق نخواهد کرد. سفیر شاهنشاه آریامهر به فرزند شیرازی اظهار داشتند خروج بدین صورت از عراق قبل از جلب موافقت مقامات عراقی به صلاح نیست زیرا احتمال دارد مقامات عراقی ناراحتی‌هائی جهت ایشان و همراهان فراهم کنند و چنانچه واقعاً تصمیم دارند از عراق خارج شوند سفارت شاهنشاهی در مورد اخذ خروجی جهت ایشان اقدام خواهد کرد. سفیر شاهنشاه آریامهر در این مورد ازمرکز کسب تکلیف نموده چنانچه نظر مرکز ادامه اقدامات ایشان در عراق باشند نامبرده را ازخارج شدن منصرف ودر غیر این صورت به خروج از عراق تشویق خواهند کرد. ضمناً قرار است آیت‌الله شیرازی نظر قطعی را تا تاریخ یکم آذرماه به اطلاع سفارت برسانند.
تحقیقات از منابع دیگر خبر را تایید و اضافه می‌نمایند که بسیار با آنها بدرفتاری شده. رئیس نمایندگی. اصل تلگراف در پرونده 161813 می‌باشد.
پی‌نوشت تیمسار ریاست ساواک دفتر ویژه ـ نخست‌وزیر
پی‌نوشت مقام مدیریت کل فوری در بولتن درج شود
در اجرای اوامر در بولتن مورخه 1 /9 /54 درج گردید. ـ در پرونده روح‌الله خمینی به کلاسه 67908 بایگانی شود.