موضوع: مخابره تلگراف
تاریخ سند: 2 آبان 1357
موضوع: مخابره تلگراف
متن سند:
به: 312 13570802تاریخ: 2 /8 /57از: 10 ﻫ
موضوع: مخابره تلگراف1
در تاریخ 30 /7 /57 از جانب آیت‌اللّه سیدحسین خادمى از اصفهان تلگراف تسلیتى به عنوان آیت‌اللّه صالحى کرمانى2 به کرمان مخابره و در آن ضمن سلام از حادثه مسجد جامع کرمان3 ابراز تأسف گردیده است .
نظریه یکشنبه: با ایفاد یک نسخه فتوکپى تلگراف مذکور به استحضار مى‌رساند آتش‌سوزى مسجد جامع کرمان که مشخص نیست وسیله چه افرادى انجام شده مانند حوادث اسفناک دیگر توسط روحانیون و جناحهاى مذهبى افراطى از ناحیه دولت قلمداد شده و بدین وسیله این افراد سعى دارند با استفاده از تعصبات دینى بدبینى مردم را علیه مقامات عالیه مملکتى تحریک نمایند در حالى که به دستور دولت هیئتى جهت رسیدگى به این موضوع از تهران به کرمان عزیمت همچنین از طرف آیات ساکن قم نمایندگانى به کرمان اعزام تا در این مورد تحقیقات لازم معمول و نتیجه را گزارش نمایند. دادار
نظریه چهارشنبه: متن خبر و نظریه یکشنبه مورد تأیید است. تکاپو
نظریه جمعه: نظریه یکشنبه و چهارشنبه مورد تایید است. پژواک
نظریه 10 ﻫ : نظریه سلسله مراتب عملیاتى مورد تایید است.
توضیحات سند:
1ـ متن تلگراف به شرح ذیل است:اصفهان کرمان 621 84 30 7
حضرت آیت‌اللّه آقاى صالحى کرمانى
خدمت حضرت آیت‌اللّه آقاى صالحى دام بقائه پس از اداء سلام و استفسار از سلامتى مزاج شریف حادثه وحشیانه دوشنبه در مسجد جامع کرمان که برخلاف اصول انسانیت و تمدن و آثار قرون وسطى بوده و مخصوصاً با همراهى زمامداران امور موجب تعجب و افسردگى خاطر همه گردیده امید است حضرتعالى در این صدمات مأجور بوده و منظور نظر ولى عصر بوده باشید و بازماندگان مقتولین را تسلیت مى‌گویم.
حسین‌الموسوى الخادمى اصفهان مدرسه صدر
ر.ک: ضمیمه شماره 51
2ـ آیت‌اللّه على اصغر صالحى کرمانى ـ مؤسس حوزه علمیه کرمان ـ در سال 1275 ش در کرمان به دنیا آمد. تحصیلات مقدماتى را در کرمان به پایان رسانید و سپس عازم اصفهان شد و پس از مدتى براى ادامه تحصیلات عازم قم شد. و در محضر آیت‌اللّه العظمى حاج شیخ عبدالکریم حائرى یزدى مؤسس حوزه علمیه قم به درجه اجتهاد رسید و در اوج اختناق رضاخانى در سال 1315 با آیت‌اللّه حائرى به کرمان بازگشت و با اقامه نماز جماعت و تشکیل جلسات بحث عقاید دینى و تفسیر قرآن، به ارشاد مردم پرداخت. و در جنگ جهانى دوم و شیوع قحطى و گرانى و بیکارى، اقدام به تأسیس انجمن خیریه نمود و بسیارى را از خطر گرسنگى و بیمارى و مرگ رهانید و با سقوط رضاخان اقدام به تأسیس حوزه علمیه کرمان نمود. در آغاز نهضت امام خمینى ـ وقایع 15 خرداد و مدرسه فیضیه ـ مهاجرت علماى ایران به تهران، تبعید امام به ترکیه و بالاخره در اوان شکوفائى انقلاب اسلامى همه جا با نهضت همکارى داشت و بالاخره در جریان آتش سوزى مسجد جامع کرمان به دست عوامل رژیم پهلوى صدمات روحى فراوانى دید و بسترى گردید. سرانجام در ظهر روز چهارشنبه پنجم فروردین ماه 1360 در سن 85 سالگى دعوت حق را لبیک گفت. جنازه وى پس از تشییع در قم، توسط حضرت آیت‌اللّه العظمى گلپایگانى در کنار مرقد حضرت معصومه دفن شد.
3ـ در توضیح حادثه مسجد کرمان، گوشه‌هایى از تلگرام آیت‌اللّه حاج على اصغر کرمانى را که خود شاهد حادثه بوده است مى‌آوریم: «حسب اعلامیه جامعه روحانیت کرمان که به پیروى از حضرات مراجع عظام صادر شده بود، روز دوشنبه 24/مهرماه، کلیه مغازه‌هاى کرمان... بسته و شهر به صورت تعطیل کامل درآمده بود. صبح آن روز، بیست هزار نفر به منظور سوگوارى براى شهیدان میدان ژاله تهران در مسجد جامع اجتماع کرده، ساعت یازده به مجرد اینکه خطیب سخن خود را آغاز کرد و در حالى که مردم در کمال آرامش و سکوت و بدون هیچ گونه شعار در مسجد نشسته بودند، تعدادى کولى اجیر شده با حمایت مأموران مسلح، پس از آتش زدن اتومبیلها، موتورها، دوچرخه‌هاى مردم در خارج مسجد از در و بام، با سنگ و چوب و سلاح گرم وارد مسجد گردیده و با پخش گاز اشک آور به داخل شبستان و ایجاد خفقان، به مردم بى‌دفاع و سلاح حمله نموده و با استفاده از کلیه وسایل، همگان را مورد ضرب و جرح شدید قرار داده و حتى به کودکان خردسال و شیرخوار ترحم نکرده، رکیک‌ترین دشنامها را نثار علماى اسلام و روحانیون و زنان و مردان نمودند. درها و شیشه‌ها را شکسته و مسجد را به آتش کشیدند و حتى در حال فرار مردم از مسجد، شدیداً آنان را مضروب و مجروح ساخته و چادر از سر زنان مسلمان برمى‌داشتند و اهانت به زنان مسلمان را به جایى رساندند که عده‌اى از آنها بدون چادر مانده و با استفاده از عباى روحانیون مجبور به فرار گردیدند.