صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

تاریخ سند: 15 مهر 1357


متن سند:

1 ـ روز 15 /7 /57 (2537 شاهنشاهی)، شخصی به نام شفیعی تلفنی با مرتضی پسندیده برادر روح اله خمینی در قم تماس گرفته و اظهار داشته «هیچکدام از روحانیون مایل نیستند که خمینی در کشورهای اسلامی اقامت نماید جز اینکه فعالیت گسترده ای انجام گیرد تا دولت عراق ناچار شود که آقا (خمینی) را با احترام به نجف برگرداند و خوب است در این مورد از جناحهای مختلف کمک گرفته شود.
» نامبرده همچنین اضافه کرده: «در این مورد با روحانیون شیراز و تبریز تماس گرفته و آنها نیز گفته اند که باید همبستگی انجام شود.
» 2 ـ روز 15 /7 /57، شخص ناشناسی از روزنامه کیهان تلفنی با مرتضی پسندیده تماس گرفته و از قول مهدی بازرگان (عضو موسس جمعیت باصطلاح نهضت آزادی1 و رئیس جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر2) خطاب به پسندیده گفته: «خمینی در روزهای آخر اقامت در عراق مصاحبه ای با خبرنگاران فرانسوی نموده که به توسط پلیس، نوار ضبط صوت و فیلم این مصاحبه ضبط شد.
»3 مرتضی پسندیده از این موضوع اظهار بی اطلاع نموده است.
3 ـ روز 15 /7 /57، از منازل برخی از روحانیون کشور (از جمله منزل آیت الله سید عبداله شیرازی) تلفنی با منزل روح اللّه خمینی در قم که مرتضی پسندیده برادر خمینی در آن سکونت اختیار نموده، تماس گرفته شده که شماره تلفن محل سکونت جدید روح اللّه خمینی در فرانسه در اختیار آن ها قرار داده شده است ضمنا در پاسخ به سئوال زنی که عنوان کرده، سالگرد4 فوت مصطفی خمینی (پسر روح اله خمینی) مصادف با چه روزی است؟ جواب داده شده: روز دوشنبه (17 /7 /57) می باشد.
4 ـ روز 15 /7 /57، شخصی به نام بهشتی5 تلفنی با منزل روح اللّه خمینی در قم (مرتضی پسندیده برادر روح اللّه خمینی در منزل مذکور سکونت دارد) تماس گرفته و به مخاطب خود اظهار داشته: «از طرف طبقات مختلف مردم، تلگرافاتی مبنی بر تقاضای میهمان نوازی از خمینی و مراقبتهای ایمنی با رعایت شئونات خمینی، به عنوان رئیس جمهوری فرانسه و سفارت فرانسه در تهران مخابره شده است.
» ارزیابی خبر: انجام مذاکرات صحت دارد و مطالب بالا بین نامبردگان عنوان شده است.
اقدامات انجام شده: مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.

توضیحات سند:

1ـ پس از بروز اختلاف و چنددستگی در جبهه ملی دوم، نهضت آزادی ایران در اردیبهشت 1340 شکل گرفت.
بانیان نهضت مهندس بازرگان، دکتر یداللّه سحابی و آیت الله سیدمحمود طالقانی بودند.
به گفته بازرگان «نهضت آزادی ایران، به عنوان اولین حزب سیاسی بود که بنا به وظیفه دینی و با ایدئولوژی منطبق و مأخوذ از اسلام پدید آمد».
در واقع پدیدآورندگان نهضت آزادی جناح مذهبی نهضت آزادی و جبهه ملی بودند که پس از کودتا نهضت مقاومت ملی را نیز بنیاد نهادند.
نهضت آزادی، بعدها در داخل و خارج از کشور به فعالیتش ادامه داد و در دوران انقلاب و پس از آن نقش برجسته ای ایفا کرد.
به طوری که اولین نخست وزیر انقلاب اسلامی، مهندس بازرگان بنیان گذار و رهبر نهضت آزادی بود.
به دنبال اشغال لانه جاسوسی و موضع گیریهای سران نهضت در قبال مسائل انقلاب و مخالفت با برخی نظرات حضرت امام خمینی (ره) و استعفاء دولت بازرگان و هم چنین برخی موضعگیریهای این نهضت در کوران دفاع مقدس، با افشاگریهای حضرت امام (ره) و فشار افکار عمومی ملت مسلمان ایران امکان فعالیت مؤثر سیاسی نیافتند و در حاشیه جریانات سیاسی برخی اوقات اظهارنظرهایی می کنند.
بدنبال فوت مهندس بازرگان در حال حاضر دکتر ابراهیم یزدی رهبری این نهضت را به عهده دارد.
قابل ذکر است که موجودیت این نهضت از طرف نهادهای مسئول کشور به رسمیت شناخته نشده است.
دائره المعارف تشیع، ج 4، 1375 2ـ کمیته ایرانی دفاع از حقوق بشر کریم سنجابی در خاطرات خود (امیدها و ناامیدیها، ص 283) در مورد تشکیل کمیته ایرانی دفاع از حقوق بشر می نویسد: آقای مهندس بازرگان و چند نفر دیگر پیشنهاد کردند که جمعیتی به اسم طرفداران حقوق بشر تشکیل بدهند بنده هم چون تشکیل چنین جمعیتی را در خط مبارزه و وسیله ای برای اتحاد نیروها می دانستم، با آن موافقت کردم این جمعیت در منزل من و به ریاست من اعلام موجودیت کرد و مصاحبه اول آن با روزنامه نگاران خارجی نیز در منزل من و به وسیله من صورت گرفت و اعلامیه اول آن به امضای من صادر گردید بعد از مدتی که گذشت و واکنش شدیدی از طرف دولت نسبت به آن صورت نگرفت آقای بازرگان نامزد ریاست آن شدند بنده هم اعتراضی نکردم در همین ایام از طرف سازمان حقوق دانان بین المللی، به نظرم اگر اشتباه نکنم شخصی به نام ویلیام باتلر وارد ایران شد و در منزل احمد صدر حاج سیدجوادی که از رفقای بازرگان است دعوتی از کمیته به عمل آمد که در آنجا جمع شدیم وقتی که بنده وارد آنجا شدم، دختر آقای مهندس بازرگان مترجم جلسه بود و انگلیسی را روان صحبت می کرد متوجه شدم که این آقای باتلر در جمع رفقای مهندس بازرگان بیگانه نیست و به اصطلاح «سلمان منا اهل البیت» است و با آنها از سوابق کارها و فعالیت مشترکشان صحبت می کند از آنجا دریافتیم که تشکیل این جمعیت ما مترتب با سوابقی است و با دستگاههای خارجی هم ارتباط دارد.
...
آقای مهندس مقدم مراغه ای که یکی از اعضای این جمعیت بود به منزل من آمد و چون نارضایتی مرا درباره عمل مهندس بازرگان تشخیص داد صراحتا به من گفت: در ایامی که قبل از آغاز مبارزات اخیر در آمریکا بوده، هر جا می رفته و با هر مقام امریکایی که صحبت می کرده، آنها فقط اسم از آقای بازرگان می بردند!! روزشمار انقلاب اسلامی، ج 2، ص 324 3ـ متن مصاحبه حضرت امام با تلویزیون فرانسه که رژیم عراق از پخش آن جلوگیری کرده بود در روزنامه لوموند منتشر شد ایشان فرمودند : برای برقراری حکومت اسلامی، ابتدا باید سلسله پهلوی برچیده شود.
4ـ آیت الله شهید سیدمحمد حسینی بهشتی در سال 1307 هجری شمسی در اصفهان در خانواده ای متدین متولد شد.
پس از پایان دوره تحصیلات متوسطه به تحصیل علوم دینی در حوزه علمیه اصفهان روی آورد و به سرعت مدارج علمی قابل توجهی را سپری نمود.
وی در کنار تعلیم فقه و اصول به یادگیری فلسفه رغبت زیادی نشان داد و برای تکمیل تحصیلات خود به حوزه علمیه قم مهاجرت کرد.
ایشان از سال 1330 تا 1335 به مدت 5 سال نزد مرحوم علامه سیدمحمدحسین طباطبائی به فراگیری فلسفه پرداخت.
دکتر بهشتی پس از این مرحله تصمیم گرفت تحصیل در رشته فلسفه را در دانشگاه ادامه داده و در این رشته موفق به اخذ درجه دکترا نائل گردد.
وی که به شدت به تعلیم و تربیت نسل جوان اعتقاد داشت در سال 1333 به تأسیس دبیرستان دین و دانش که خود مدیریت آن را به عهده داشت همت گماشت.
دکتر بهشتی در سال 1334 از طرف آیت الله خوانساری برای اداره مرکز اسلامی هامبورگ در آلمان عزیمت کرد که تا سال 1339 به عنوان امام جماعت مسجد هامبورگ فعالیت می نمود.
دکتر بهشتی در این دوران 5 ساله موفق شد تشکل اولیه انجمنهای اسلامی دانشجویان ایرانی در خارج را تأسیس نماید رغبت فراوان وی به تربیت نسل جوان باعث شد در سال 1349 به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآید و به عنوان کارشناس کتابهای تعلیمات دینی در سازمان کتابهای درسی ایران وظیفه ای حساس را عهده دار گردد.
هرچند دکتر بهشتی در سال 1354 توسط ساواک دستگیر گردید اما این بازداشت نتوانست مانع تلاشها و فعالیتهای سیاسی او گردد چه وی با آغاز نهضت اسلامی ملت ایران به رهبری امام خمینی یکی از ارکان اصلی و ثابت تظاهراتها و راهپیماییهای گسترده مردم علیه رژیم جبار شاه بود.
در آستانه ورود حضرت امام به ایران دکتر بهشتی در مرکزیت تصمیم گیری ستاد استقبال از حضرت امام بود و دیدگاهها و نظرات ایشان را مستمرا به امام خمینی در پاریس منعکس می کرد.
پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران به فرمان امام خمینی در شورای انقلاب عضویت یافت و بعد از مدت کوتاهی از سوی امام به ریاست دیوان عالی کشور و ریاست قوه قضائیه منصور گردید.
از ابتکارات دکتر بهشتی در ماههای نخست پیروزی تأسیس حزب جمهوری اسلامی بود.
وی به عنوان دبیرکل حزب اهداف خط مشی و برنامه های حزب را با مشورت و همکاری یایان خود تعیین می نمود.
نقش شهید بهشتی در اداره مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی از مدیریت مثال زدنی و منحصر به فرد سرچشمه می گرفت.
با توجه به حاکمیت سیاسی اعضای نهضت آزادی در دوران دولت موقت و پس از آن در دوران ریاست جمهوری بنی صدر، شهید بهشتی به عنوان یکی از استوانه های اصلی و محکم خط امام در مقابله با لیبرالیسم به شمار می رفت.
سرانجام این وفاداری به خط امام و حمایت از آن به شهادت وی در مقر حزب جمهوری اسلامی در 7 /4 /1361 منجر شد.
برخی از آثار ایشان عبارتند از: 1ـ لیبرالیسم 2ـ اقتصاد در اسلام 3ـ قرآن در اسلام 4ـ نماز 5ـ خدا در قران 6ـ جاهلیت و اسلام

منبع:

کتاب آیت‌الله سید مرتضی پسندیده به روایت اسناد ساواک صفحه 491


صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.