رونوشت گزارش خبر شماره 67
تاریخ سند: 6 اردیبهشت 1348
رونوشت گزارش خبر شماره 67
متن سند:
رونوشت گزارش خبر شماره 67 ـ 6 /2 /48(از عراق)
صبح روز 4 /2 /48 ماموری از طرف کاخ ریاست جمهوری وارد نجف و ضمن ملاقات با شهردار نجف که وابسته به حزب بعث می‌باشد به اتفاق یکدیگر تلاش‌هایی را به منظور تهیه استفتائیه و اخذ فتوی از مراجع تقلید شیعیان مبنی بر تحریم اقدامات اخیر دولت ایران در مورد شط‌العرب آغاز می‌نماید. آیت‌اله حکیم1 در ملاقاتی که در این زمنیه از طرف افراد مزبور و با وی به عمل آمده اظهار داشته که این امر کار من نیست. همچنین به آیت‌اله شاهرودی مراجعه و مشارالیه نیز اخذ تصمیم در این مورد را موکول به اظهارنظر فرزندش به نام سید علی شاهرودی نموده و به همین جهت با سید علی شاهرودی هم ملاقات و سید علی شاهرودی حاضر به اظهار نظر صریح پیرامون اقدامات دولت ایران نگردیده و سرانجام [ناخوانا] می‌شود که لااقل سید علی شاهرودی تلگرافی از دولت ایران استدعا کند که تجدید نظری در اقدامات معموله صورت گیرد. ضمناً با ملاقاتی که در تاریخ 3 /2 /48 از طرف فدائیان فلسطین با آیت‌اله خوئی و خمینی انجام گردیده نامبردگان نیز فعلاً از اظهار نظر صریح خودداری نموده‌اند. آیت‌اله سید عبداله شیرازی هم در مورد شط‌العرب به یکی دو نفر از طلاب علوم دینی اظهار داشته که اصولاً از جریان امر بی‌اطلاع می‌باشد و نمی‌تواند در حال حاضر اظهار نظری بنماید.
ملاحظات
1ـ صدور فتوای سید محمد شیرازی در بین مراجع تقلید و روحانیون مقیم نجف از لحاظ پیشقدم شدن او در این مورد با توجه به وجود افراد سرشناسی چون آیت‌اله حکیم و آیت‌اله شاهرودی. آیت‌اله خوئی انعکاس نامطلوبی داشته و عموماً اظهارنظر می‌نماید که شخص یادشده (سید محمد شیرازی) نبایستی چنین اجازه‌ای برای صدور فتوای به خود بدهد و اغلب مراجع تقلید و روحانیون مقیم نجف در محافل و مجالس به فتوای سید محمد شیرازی اعتراض می‌نمایند.
2 ـ دخالت عبدالصاحب قره قلی استاندار کربلا در اخذ فتوای سید محمد شیرازی مورد بحث روحانیون می‌باشد که استنباط می‌شود که دخالت عبدالصاحب قره قلی استاندار کربلا در این امر صحت ندارد.
3 ـ اقدامات اخیر دولت ایران در بین اکثر ایرانیان در کربلا و نجف به جهت سختگیری‌های چند ماهه اخیر دولت عراق نسبت به شط‌العرب نسبتاً اثر مطلوبی داشته و معتقدند که زندگی با شرایط موجود در عراق برای ایرانیان دشوار بوده و حاضرند به ایران بازگردند یا اینکه احترام و حیثیتشان حفظ گردد. ناهید
رونوشت برابر اصل است. ش
اصل در پرونده روحانیون عراق است در پرونده روح‌اله خمینی بایگانی شود.
67908
توضیحات سند:
1. آیت‌الله‌العظمی سید محسن حکیم یکى از فقها و مراجع نامدار شیعه در سال 1306ﻫ ق در خاندانی از علم و تقوا، در بیت جلیلِ لبنان متولد شد. پدرش علامه سید مهدى حکیم (متوفى 1312) و مادرش نواده آیت‌الله آقا شیخ عبدالنبى کاظمى، صاحب کتاب «تکملۀ‌الرجال» مى‌باشد. خاندان حکیم یکى از خاندان‌هاى اصیل و عرب در عراق مى‌باشد که شخصیت‌هاى علمى و اجتماعى بزرگى از آن برخاسته‌اند. آیت‌الله حکیم از محضر علمای بزرگى چون حاج سیدمحمد کاظم یزدى، حاج شیخ محمدکاظم خراسانى، میرزاى نائینى، آقا ضیاءالدین عراقى، شیخ‌الشریعه اصفهانى و برخى دیگر تلمذ نموده است. مرحوم آیت‌الله حکیم، بعد از رحلت آیت‌الله العظمى بروجردى، مرجعیت عامه شیعه را به دست گرفت و در تنظیم امور ادارى حوزه‌هاى علمیه و تأسیس مدارس و تربیت مبلغین سعى و کوشش بلیغ مبذول داشت و در غنا بخشیدن به فرهنگ اسلامى، شاگردانى را تربیت نمود. ایشان یکى از موفق‌ترین مراجع تقلید شیعه در امر تألیف و تصنیف بود. با وجود آن همه مشاغل مرجعیت، باز دست از تألیف و تصنیف برنمى‌داشت و آثار ارزشمندى از خود به یادگار گذاشت، گفته شده از آیت‌الله حکیم پرسیدند: نظرش درباره سیاست و دخالت علما در آن چیست؟ او با صراحت فرمود: «اگر معنى سیاست اصلاح امور مردم روى اصول صحیح عقلانى و رفاه حال و آسایش بندگان خدا باشد (کما این که ظاهر امر آن است که معنى صحیح سیاست همین باشد) اسلام، تمامش همین است و جز سیاست چیز دیگرى نیست و علما غیر از این کار دیگرى ندارند. و اگر منظور معنى دیگر مى‌باشد، اسلام از آن بیگانه و دور است». به همین دلیل او در امور جارى سیاسى و اجتماعى دخالت داشت از جمله: 1. شرکت در جهاد مردم عراق علیه استعمار انگلستان 2. تکفیر حزب شیوعى و اشتراکى 3. کمک به جنبشهاى آزادیبخش 4. شرکت در نهضت اسلامى ایرانآیتالله حکیم براى اداره امور مرجعیت خود نظم و سازمان خاص ایجاد کرده و براى هر قسمت، مسئول معینى انتخاب نموده بود و از افراد مطلع در اداره این تشکیلات کمک مى‌گرفت؛ به همین دلیل تشکیلات او با نظم خاص و آبرومندى اداره مى‌شد که این امر در نوع خود بى‌سابقه بود. آیت‌الله حکیم دارای فرزندانی برومند، عالم و لایق بود که در دوران زعامت پدر بزرگوار خود از معاونت و یارى او خوددارى نکردند و پس از رحلت آن بزرگوار اغلب آنان به دست دژخیمان نظام عفلقى به فیض شهادت نائل آمدند. خاندان حکیم یکى از کانون‌هاى مقاومت و شهادت در عراق به شمار مى‌آید.
این عالم بزرگوار پس از عمرى تلاش و کوشش در راه اسلام و قرآن سرانجام در 27 ربیع‌الاول 1390ه.ق به ملکوت اعلى پیوست. مدفن آن مرحوم در نجف در مقبره مخصوص جنب کتابخانه خود مى‌باشد.
ر.ک: فقهاى نامدار شیعه، عقیقى بخشایشى.