صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

تاریخ سند: 7 مهر 1324


متن سند:

خیلی فوری است محرمانه ـ مستقیم ریاست ستاد ارتش به قرار اطلاعی که رسیده اسناد و مدارکی در حوزه مازندران بدست آمده که عده ای از اعضاء و افراد حزب توده1 و شورای متحده کارگران آنجا که تصمیم به تجزیه مازندران و گرگان داشته و شروع به اقداماتی نموده، در سرخود تشکیل حکومت طبرستان را پرورانده و اعضاء حکومت مزبور...
آقای علی آذری2 رئیس ناحیه راه آهن سابق مازندران را برای وزارت راه تعیین [کرده اند] و این مدارک و اسناد توسط استانداری آنجا به آقای سرهنگ دولو فرماندار نظامی مازندران تحویل گردیده، لذا با اعلام مراتب خواهشمند است قدغن فرمایید آقای سرهنگ دولو کلیه اسناد و مدارکی را که نسبت به این گونه اعمال بدست آورده مستقیما و یا وسیله آن مقام به این بازپرسی ارسال و در صورت امکان گزارش تفصیلی تمام این جریانات را که در مدت اعلام حکومت نظامی در آن حوزه به عمل آورده اند به این بازپرسی بفرستد.
بازپرس 15 تهران

توضیحات سند:

1 ـ این گروه که در برخی مآخذ با عنوان حزب طبرستان از آن یاد شده است مشاجرات بسیاری برانگیخت.
احسان طبری، حزب طبرستان را گروهی جداشده که توسط یوسف لنکرانی ایجاد شد و ایرج اسکندری آن را توطئه رژیم پهلوی برعلیه خود دانسته است.
و برخی دیگر آن را بهانه دولت برای یورش به پایگاههای حزب توده در مازندران خوانده اند.
گفته های اسکندری با سخنان «محمد کاظم زال زر» درباره چگونگی ایجاد حزب جنگل چالوس شباهت بسیار دارد، با این تفاوت که حزب جنگل با هدایت و حمایت سید ضیاءالدین طباطبایی و سرلشکر ارفع برای مقابله با حزب توده ایجاد شد.
به هرروی حضور علی آذری از اعضای با سابقه حزب توده ای در این تشکیلات در وابستگی این گروه به حزب توده و شوروی، جای تردیدی باقی نمی گذارد، به ویژه آن که جداسازی مناطق شمالی ایران در آن هنگام در رأس سیاستهای اتحاد جماهیر شوروی قرار داشت و ایجاد فرقه دمکرات آذربایجان یکی از نتایج و آثار این سیاست بود.
2 ـ علی آذری: یکی از اعضای قدیمی حزب توده ایران: او در آذربایجان زاده شد و تحصیلات خود را در شوروی به پایان رسانید، پس از بازگشت به ایران به عنوان رئیس ناحیه شمال راه آهن دولتی مشغول به کار شد.
پس از تشکیل حزب توده به عضویت آن درآمد و به نمایندگی از «باخزر» در کنگره اول حزب (1323) شرکت کرد.
او عضو کمیته مازندران و دبیر حزب توده در شاهرود بود.
پس از غیر قانونی شدن فعالیت حزب در 1327 برای مدتی دستگیر شد.
بعد از آزادی از زندان به شوروی رفت و پس از اتحاد حزب توده و فرقه دمکرات آذربایجان در کنفرانس وحدت، از سوی فرقه به عنوان عضو اصلی در کمیته مرکزی حزب توده معرفی شد.
در همین اوان به ایران آمد، اما با نفوذ ساواک در تشکیلات حزب توده، دستگیر و در 14 /2 /1339 در تبریز اعدام شد.

منبع:

کتاب چپ در ایران - رضا روستا به روایت اسناد ساواک صفحه 10

صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.