س: با تفهیم تبصره ماده /۱۲۵ خود را معرفی نمائید
تاریخ سند: 25 شهریور 1332
س: با تفهیم تبصره ماده /۱۲۵ خود را معرفی نمائید
متن سند:
تاریخ: 25 /6 /32س: با تفهیم تبصره ماده /۱۲۵ خود را معرفی نمائید
ج: نام خلیل ملکی تبریز شماره شناسنامۀ گویا ۴۹۵۰۴ صادره از ناحیه ۸ بازار تهران کارمند فرهنگ فرزند مرحوم حاج میرزا فتحعلی. مسلمان باسواد تبعه ایران عیال و اولاد دارم ساکن خیابان شاهرضا کوچه سیدامامی اهل تبریز پیشه کیفری سیاسی دارم که مورد عفو مجلس شورای ملی قرار گرفته و ده سال بیشتر از روی آن گذشته خلیل ملکی.
س: شما متهم هستید که در روزنامه نیروی سوّم که زیر نظرتان اداره می‌شده حملاتی بر علیه مقام سلطنت نموده‌اید
ج: روزنامه نیروی سوم تحت‌نظر اینجانب اداره نمی‌شده و بطور کلی و دائم حملاتی علیه مقام سلطنت نیز در روزنامه نشده و فقط در دو سه روز اخیر مطالبی بوده خلیل ملکی.
س: پس طرز اداره روزنامه را بیان دارید
ج: روزنامه نیروی سوم همان طور که در هر شماره آن نوشته می‌شود ارگان حزب زحمتکشان ملت ایران نیروی سوم و نماینده افکار عمومی آن حزب است. بعضی احزاب دیکتاتوری (توتالیتر مانند حزب کمونیست و یا فاشیست) روزنامه ارگان را ارگان کمیته مرکزی تلقی کرده و در سرلوحه مقاله به این عنوان معرفی می‌کنند در آن احزاب رهبران خط مشی را تعیین و اعضاء اطاعت می‌کنند ولی در حزب ما که دموکراسی حکمفرماست هم رهبران و هم روزنامه تابع افکار عمومی حزب است. اگر در قضاوت باید انصاف و هیئت منصفه را در نظر گرفت حقاً مسئولین رسمی روزنامه قبلی از روی انصاف مسئول مندرجات روزنامه ارگان حزب می‌باشند زیرا مطابق اصول حزبی آنها مجبور هستند که تقاضاها و افکار اعضاء حزب را در صفحات روزنامه گرچه بخلاف سلیقه خودشان باشد منعکس کنند بنابراین طرز اداره روزنامه حزبی اینست که اداره کنندگان روزنامه باید مطالبی را که از طرف افراد یا ارگانهای مختلف حزبی بآنها می‌رسد چاپ کند والا مورد بازخواست جلسات مختلف حزبی که نماینده افکار عمومی حزب‌اند واقع می‌شوند. خلیل ملکی.
س: با این وضع روش خودتان را نسبت بمقام سلطنت با وجود این که طرفدار دکتر مصدق بودید توضیح دهید.
البته اینجانب و حزبی که من افتخار عضویت آن را دارم یکی از پشتیبانان جدی نهضت ملی ایران بوده‌ایم و هستیم که جناب آقای دکتر مصدق به مناسبت مبارزه ضداستعماری در تمام دنیا و ایران علامت و نشانه آن نهضت ملی است و به همین مناسبت اینجانب همواره علی‌رغم انتقاداتی که داشتم پشتیبان جدی دولت ضداستعماری و سیاست ضداستعماری ایشان بوده‌ام و عقیده دارم که سیاست ضداستعماری آقای دکتر مصدق یکی از بزرگترین مظاهر اراده ملت ایران برای آزاد و مستقل زیستن بوده و هست و این سیاست ضداستعماری ایشان برای ابد در تاریخ ایران یکی از صفحات درخشنده باقی خواهد ماند.
ولی طرفداری از سیاست ضداستعماری آقای دکتر مصدق هرگز ملازمه با مخالفت با مقام سلطنت نداشت بالعکس اینجانب عقیده داشته‌ام و همواره از این عقیده خود دفاع هم کرده‌ام که به مناسبت لزوم تشکیل یک جبهه وسیع ملی در مقابل استعمارگران باید از اختلافات جمع کاسته شود و همواره عقیده داشته‌ام که اختلاف بین دربار و دکتر مصدق باید از بین برود و تمام نوشته‌ها و اقدامات این جانب به مناسبت حفظ مصلحت کشور و نهضت ملی متوجه این بوده که شکاف موجود از بین برود تا نهضت ملی دچار خطر نگردد شواهد و وقایع و نوشته‌های زیادی موجود است که این عقیده و این سعی و کوشش را که بنفع نهضت و کشور است ثابت می‌کند و خط مشی مستمر و دائمی اینجانب هرگز از این راه منحرف نشده است.
س: پس حملاتی که در این سه روزه اخیر شده موضوعش چیست؟
ج: همان طور که عرض شد خط مشی دائمی من و روزنامه و حزب همواره اجتناب از وسیع شدن شکافی بود که بین دربار و دولت بوجود می‌آوردند و اینجانب و عده زیادی نیز همواره این شکاف را بضرر نهضت و کشور دانسته و در شرائط حاضر به مناسبت مبارزه ضداستعماری و خطراتی که سرحدات کشور را ممکن است تهدید کند اجتناب از آن را لازم می‌شمردیم ولی در دو سه روز آخر وقایعی پیش آمد و حوادثی واقع شد و اخباری منتشر شد و بالاخره موضوع مسافرت بی‌سابقه مقام سلطنت بخارج وضعی پیش آورد که وقایع و حوادث از بالای سر ما موج می‌زدند و ممیزی وضع از دست ما خارج شد خصوصاً اگر اوضاع و احوال آن روزها که منجر به مسافرت شاه مملکت گردید در نظر گرفته شود مسئله روشن خواهد شد که در آن روزهای فوق‌العاده واقعأ جریان اوضاع و هدایت و رهبری کردن آن از دست رهبران خارج شده بود. راجع به وقایع روز ۲۸ و پس از آن در روزنامه‌ها خواندیم که دولت حاضر مسئولیت آن وقایع را به مناسبت فوق‌العاده بودن وضع از خود سلب کرده است. اینجانب و دیگر رهبران نیز واقعاً نمی‌توانیم مسئولیت دو سه روز پیش از ۲۸ را قبول کنیم. زیرا حوادث و وقایعی که خارج از قدرت ما بود نوعی جریان پیدا می‌کردند و با سرعت واقع می‌شدند که هدایت و رهبری آنها بکلی از عهده اینجانب و امثال من خارج بود و بهترین دلیل برای روش همیشگی و مستمر اینجانب است که در تمام نوشته‌ها و خط مشی‌ها ظاهر است و آن اجتناب از وجود اختلاف بین دربار و دولت است که همواره مورد توجه و اقدام اینجانب بوده زیرا همان طور که عملاً دیده شد این اختلاف و شکاف بضرر نهضت ملی ایران تمام شد. خلیل ملکی.
س: به طوری که در خارج منعکس است نیروی سوم با حزب توده ائتلاف بر علیه مقام سلطنت نموده.
ج: این شهرت نیز مانند اتهامات دیگر کاملاً خلاف واقعیت است زیرا معنی نیروی سوم اینست که از کلیه عوامل بیگانه مستقل باشد. تصور می‌کنم که حتی اشخاص کاملاً سطحی در این کشور پی‌برده باشند که حزب نیروی سوم هرگز با حزب توده و یاعمال بیگانگان دیگر ائتلاف نمی‌کند و همواره مستقل از آنها و با اتکاء بملت واقعی ایران نهضت ملی را ادامه داده است. اینجانب بهتر از همه به این نکته پی‌برده‌ام که در کشور ما خطری حادتر و خطرناکتر از حزب توده به عنوان عامل بیگانه وجود ندارد، غرب، البته یک هدف مثبت اجتماعی دارد که یک عدالت اجتماعی متکی بمرام سوسیالیسم منطبق با شرایط ایران را بوجود آورد ولی اگر ما با حزب توده و یا با سایر عمال بیگانه ائتلاف کنیم به موجودیت خود پشت پا زده‌ایم اینجانب مفتخر هستم که همواره رهبران نهضت ملی را در سی‌ام تیر و پس از آن که حمله ائتلافی حزب توده شروع شد به این نکات و خطرات توجه کرده‌ام و در اغلب موارد با موفقیت مانع از این شده‌ام که حزب توده بتواند سیاستمداران غیرآشنا بسیاست کمینفرم را فریب دهند. بخصوص سلسله مقالاتی که با امضاء اینجانب راجع به عدم امکان ائتلاف با حزب توده و خطرات آن نوشته شده تا روزهای آخر در نیروی سوم با امضاء اینجانب چاپ شده است بنابراین نه تنها ائتلافی با حزب توده وجود نداشته بلکه مبارزه ما و شخص اینجانب با این ستون پنجم بیگانه موازی با مبارزه با سایر عمال بیگانه مؤثرترین مبارزات بوده است زیرا مبارزات غیرمنطقی بعضی از مخالفین حزب توده آنها را تقویت می‌کرد در صورتی که مبارزه منطقی و ایدئولوژیک حزب ما صفوف حزب توده را متزلزل کرده و خیلی از چشم‌ها را باز نموده و در آینده نیز این وضع ادامه خواهد داشت تا افراد ساده و فریب خورده آنحزب جدا شوند و فقط عده‌ای معدودی از رهبرانی که خود را فروخته‌اند تنها بمانند در هر حال حزب ما در این کشور بهتر از تمام عناصر سیاسی حزب توده را در موقعیت جهانی خود می‌شناسد و هرگز با آن حزب ائتلاف نکرده ولی افراد ساده آن را جذب و حل می‌کند. خلیل ملکی.
س: با توجه بگفتار بالا پس شما روش قطعی خود را نسبت بقانون اساسی و مقام سلطنت بیان دارید.
ج: روش قطعی من نسبت به قانون اساسی و مقام سلطنت بارها کتباً و شفاهاً بیان شده و فعلاً نیز تغییری در آن حاصل نشده است بنظر اینجانب قانون اساسی در شرایط حاضر قادر است که تمام احتیاجات نهضت ملی ما را برطرف کند و باید از نوسانات و ایجاد تشنجات جدأ جلوگیری شود بنظر اینجانب مقام سلطنت درشرائط حاضر یک مقام ثابت برای جلوگیری از خطراتی است که استقلال یا تمامیت کشور را ممکن است به خطر اندازد بنابراین اقدام قانون اساسی را مانند همیشه لازم و واجب می‌دانم و مرامنامه حزب ما نیز این مسئله را تصریح کرده است و بنابراین اظهار اینجانب منطبق با مرامنامه حزب ما نیز می‌باشد.
همان طور که تشریح شد احترام قانون اساسی و سعی و کوشش اینجانب در اینباره که شکاف بین دربار و دولت آقای دکتر مصدق از بین برود کاملاً منطبق با مصالح کشور و با مصلحت نهضت ملی ایران بوده و هست و متأسفانه همین اختلاف بود که مورد سوء استفاده قرار گرفت و نهضت ملی را متوقف کرد و امید است که با اراده ملت ایران ثمرات نهضت ملی از بین نرود و در آینده نهضت ملی ایران با همکاری کلی عناصری که واقعاً ملی هستند منطبق با اصول قانون اساسی از سر گرفته شده و نهضت ملی ایران و نهضت مقاومت در مقابل کلیه بیگانگان ادامه داشته باشد. خلیل ملکی.
س: با توجه بمندرجات روزنامه نیروی سوم شما متهم هستید اظهاراتی بر علیه مقام سلطنت نموده با حزب توده موتلف هستید آخرین دفاع را بنمائید.
ج: اولاً همان طور که قبلاً نوشته‌ام اینجانب مسئول روزنامه نیروی سوم نمی‌باشم و همچنین مندرجات این روزنامه انعکاس افکار عمومی افراد حزب است.
و مسئولین واقعی روزنامه نیز از لحاظ قضاوت هیئت منصفه مسئول این مندرجات نمی‌باشند مضافاً به این که روش مستمر و دائمی روزنامه همواره پشتیبانی از نهضت ملی و اجتناب از ایجاد تفرقه و نفاق بین عناصر مختلف ملت ایران بوده است اینجانب بدون کوچکترین اغراق و مبالغه و صرف‌نظر از دفاع و غیره همواره طرفدار این بوده‌ام که دربار ایران یک دربار قانونی و شاه ایران شاه قانونی باشد و اختلاف بین دربار و آقای دکتر مصدق از بین برود در صورتی که لازم باشد اسناد و مدارک مثبته برای آن تهیه و تقدیم خواهد شد و تمام مقامات وارد در مسائل آن روز به این حقیقت آشنا هستند که اینجانب موفقیت پیروزمندانه نهضت را در اجتناب از این شکاف دانسته‌ام و همواره گفته و نوشته‌ام که اصالت نهضت ملی ما در اینست که جبهه داخلی را تقویت کرده و در عین حال حزب توده را جای خود بنشانیم و اجازه خرابکاری ندهیم تا بتوانیم هم سیاست خارجی و هم سیاست داخلی را تقویت کرده باشیم روش و خط مشی اینجانب در گذشته کاملاً منطبق با اصول قانون و بااصول نهضت ملی بوده است و با کمال افتخار از آنچه گفته‌ام و یا نوشته‌ام دفاع می‌کنم که کاملاً منطبق با مصلحت کشور و نهضت ملی بوده و از هرگونه اشتباهات و انحرافاتی که احیاناً بوجود آمده عاری و بری بوده است در صورتی که خط مشی متخذ از طرف اینجانب پیروی می‌شد بی‌شک وضع نهضت ملی ما بهتر از این بود در خاتمه بار دیگر تائید می‌کنم که پشتیبانی از جناب آقای دکتر مصدق به عنوان مظهر مبارزه ضداستعماری ابدأ لازمه‌اش مخالفت با مقام سلطنت نبوده بالعکس لازمه ادامه نهضت ملی اجتناب از این اختلاف بوده است که اینجانب طرفدار جدی آن بوده‌ام.
س: گفتار خود را چگونه گواهی می‌کنید.
ج: امضاء می‌کنم: خلیل ملکی نماینده دادسرای فرمانداری نظامی- سرگرد مرعشی