محضر مقدس آیت‌الله العظمی آقای خمینی، دامت برکاته
تاریخ سند: 18 مهر 1344
محضر مقدس آیت‌الله العظمی آقای خمینی، دامت برکاته
متن سند:
از: قم تاریخ: 18 /7 /1344به: نجف شماره: 178
محضر مقدس آیت‌الله العظمی آقای خمینی، دامت برکاته
گرچه انتقال حضرت‌عالی از ترکیه به عراق از این جهت که محیط مناسب‌تری است مایه خوش‌وقتی [است]، ولی ادامه محرومیت ملت ایران و مخصوصاً حوزۀ علمیه قم از افاضات آن مرجع عظیم‌الشأن موجب افسردگی شدید عموم است. امیدواریم در آینده نزدیک با مراجعت حضرت‌عالی به قم مردم ایران از نعمت رهبری‌های ارزنده آن زعیم عالی‌قدر که موجب مصالح عالیه عموم اسلام و مسلمین است بهره‌مند گردند.
ابوالفضل النجفی الخوانساری ـ الاحقر محمد شاه‌آبادی ـ حسینعلی منتظری ـ ناصر مکارم شیرازی ـ سیدمحمدباقر ابطحی ـ ربانی شیرازی ـ سیدمصطفی علم الهدی ـ عبدالعظیم محصلی ـ حسین نوری ـ علی پناه‌اشتهاردی ـ حسین المظاهری ـ ابوالقاسم خزعلی ـ سید یوسف تبریزی ـ علی المشکینی ـ ابراهیم امینی ـ جعفر سبحانی ـ علی قدوسی 1 ـ احمد پایانی اردبیلی2 ـ سیدموسی شبیری زنجانی3 ـ اکبر هاشمی ـ مصطفی اعتمادی 4 ـ یحیی انصاری شیرازی ـ محمد محمدی گیلانی ـ نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی ـ الاحقر سیدمهدی حسین لاجوردی ـ محمد مفتح ـ سید محمدرضا سعیدی ـ هاشم تقدیری5 ـ ابوالقاسم محجوب ـ احمد آذری ـ محمد موحدی لنکرانی ـ محمدحسین مسجدجامعی ـ محمدعلی گرامی قمی ـ محمدرضا توسلی ـ احمد جنتی
توضیحات سند:
1. شهید آیت‌الله علی قدوسی در سال 1306 ﻫ ش در خانواده‌ای روحانی، در نهاوند متولد شد. پس از فراگیری دروس ابتدایی و دبیرستان، در سال 1321 برای فراگیری علوم حوزوی وارد حوزه علمیه قم شد و پس از پشت سرگذاردن دروس مقدماتی در درس خارج آیت‌الله العظمی حاج آقا حسین بروجردی، و حضرت امام(ره) و درس فلسفه استاد علامه طباطبایی حاضر شد و در سال 1341 به درجه‌ی اجتهاد نائل آمد. شهید قدوسی مبارزات سیاسی خود را پس از ورود به حوزه با شهید نواب صفوی شروع و فعالیت‌های زیادی را در مبارزه با شاه و تفکرات الحادی و التقاطی نمود. با شروع نهضت حضرت امام(ره) در سال 1342 فعالیت‌های خود را تشدید نمود و به همراه عده‌ای تشکیلات مخفی روحانیون را به وجود آوردند و در همین ارتباط در سال 1344 دستگیر و روانه زندان شد. پس از آزادی از زندان، مدیریت مدرسه‌ی حقانی قم به وی واگذار شد که با همکاری شهید آیت‌الله محمد حسینی بهشتی، اصلاح حوزه‌ی علمیه را سرلوحه‌ی کار خود قرار داد و فراگیری بعضی از درس‌های کلاسیک را برای طلاب اجباری نمود. پس از مدتی این مدرسه به صورت پایگاهی برای مبارزه با رژیم شاه درآمد و طلاب بسیاری دستگیر و روانه زندان شدند. از دیگر اقدامات شهید قدوسی می‌‌توان به تأسیس مکتب توحید (مدرسه طلاب خواهران) اشاره نمود. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به فرمان حضرت امام(ره) به دادستانی کل انقلاب منصوب گردید و پس از دو سال خدمت شبانه‌روزی در شهریور سال 1360 ﻫ ش توسط منافقین کوردل به درجه‌ی رفیع شهادت نائل آمد.پیشتازان شهادت در انقلاب سوم، دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، صص 65 الی 67
2. آیت‌الله احمد پایانی اردبیلی در سال 1296ﻫ ش در اردبیل متولد شد. در حدود پنج سالگی به مکتبخانه رفت و خواندن قرآن مجید و فنون تجوید و قرائت و متون فارسی چون گلستان و نصاب‌الصبیان را فراگرفت و پس از آن در مدارس دولتی تحصیلات ابتدایی را آموخت. در سن چهارده سالگی به مدرسه علمیه‌ی ملاابراهیم شتافت و به خواندن ادبیات عرب پرداخت و به لباس روحانیت ملبس شد. در اوایل سال 1325 به قصد ادامه‌ی تحصیل به حوزه‌ی علمیه قم آمد و به تحصیل سطوح فقه و اصول پرداخت و مکاسب را نزد آیت‌الله مجاهدی و رسائل را در محضر آیت‌الله سلطانی طباطبایی و کفایه‌الاصول را هم در درس آیت‌الله‌العظمی نجفی مرعشی فراگرفت. آیت‌الله پایانی اردبیلی همزمان با ادامه‌ی تحصیل، به تدریس کتاب‌های حاشیه ملاعبدالله و معالم‌الاصول پرداخت. وی در سال 1329 به درس فقه آیت‌الله حاج سید محمد حجت کوه‌کمری حاضر شد و پس از آن در درس‌های فقه و اصول آیت‌الله‌العظمی بروجردی و سپس در درس‌های فقه و اصول آیت‌الله سیدمحقق داماد شرکت جست و مبانی عملی خویش را استوار ساخت. ایشان حدود پنجاه سال به تدریس کتاب‌های مهم فقه و اصول پرداخت. آیت‌الله پایانی اردبیلی از بدو شروع مبارزات مرجعیت و روحانیت به رهبری امام خمینی(ره) علیه رژیم ستم‌شاهی، حضور داشت. پس از انقلاب نیز از تأیید و پشتیبانی نظام اسلامی دریغ نکرد. آیت‌الله پایانی به غیر از تدریس متوالی، در ایام تعطیلی حوزه‌ی عملیه‌ی قم رخت سفر برمی‌بست و برای تبلیغ شعایر دین به نقاط دیگر هجرت می‌‌کرد و به راهنمایی مردم و اقامه جماعت می‌‌پرداخت و این تا سالیان پایان عمرش ادامه داشت. او دارای اجازه‌ی نقل حدیث و امور حسبیه از استادش آیت‌الله حجت بود.
تألیفات ایشان عبارتند از: تقریرات درس فقه آیت‌الله حجت کوه‌کمری (بحث بیع)؛ تقریرات درس فقه آیت‌الله العظمی بروجردی؛ شرح مکاسب به نام «ارشاد الطالب الی الحقایق المکاسب» از اول مکاسب محرمه تا اواسط خیارات؛ حاشیه کفایۀالاصول؛ حاشیه‌ی مکاسب (که حاشیه بر مکاسب محرمه (در یک جلد) و حاشیه بر بیع در دو جلد به چاپ رسیده است)؛ «رسالۀ فی احکام الاراضی و اقسام‌ها» که در مجموعه‌ی مقالات کنگره‌ی شیخ انصاری به چاپ رسیده است)؛ «رسالۀ فی بیع فضولی» که در مجموعه مقالات کنگره‌ی محقق اردبیلی به چاپ رسید. آنچه از تقریرات ایشان به چاپ رسیده است، عبارتند از: در کلاس درس مکاسب (شرح قسمتی از مکاسب محرمه در سه جلد، نوشته آقای رضا محمودی)؛ در محضر شیخ انصاری (نوشته جواد فخار طوسی؛ در این کتاب مکاسب محرمه در نه جلد، و نیمی از بیع در هشت جلد و اکثر خیارات در نه جلد شرح گشته و همه آنها نیز به چاپ رسیده است. آیت‌الله پایانی سرانجام در تاریخ یک‌شنبه ششم اسفند ماه 1375 در هفتاد سالگی دار فانی را وداع گفت. پیکرش پس از تشییع و نماز آیت‌الله شبیری زنجانی بر آن، در جوار مرقد استادش آیت‌الله سیدمحقق داماد در صحن حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد.
3. آیت‌الله العظمی سید موسی شبیری (حسینی) زنجانی در روز 9 اسفند 1306ﻫ ش دیده به جهان گشود. دروس حوزوی را در حدود سال 1320 آغاز کرده و فراگیری کتب سطح را در خلال سه یا چهار سال به پایان رسانید و در دروس خارج مرحوم آیت‌الله العظمی سیدصدرالدین صدر قدس سره حاضر گردید. معظم‌له برای بهره‌گیری از معارف حوزه عریض و ریشه‌دار نجف اشرف، دوباره به این مرکز علمی سفر کرد، بار نخست در سال 1333 و بار دوم در سال 1334 بود و در دروس فقه مرحوم آیت‌الله العظمی سیدعبدالهادی شیرازی قدس سرّه (1305 ـ 1382) در کتاب الصلاۀ، و در دروس فقه مرحوم آیت‌الله‌العظمی سیدمحسن حکیم قدس‌سرّه (1306 ـ 1390) کتاب الحج حاضر گشت و در دروس اصول و فقه (بحث رضاع) مرحوم آیت‌الله العظمی سید ابوالقاسم خویی قدس‌سرّه (1317 ت 1413) شرکت نمود. ایشان دارای تألیفات فراوانی است که از آن جمله می‌‌توان اشاره نمود به:
1. تحریر الجواهر(کتاب حج)
2. تجری فتاوی الجواهر(کتاب حج)
3. شرح بر حج عروۀ‌الوثقی(فصل اقسام حج)
4. توضیح المسائل فارسی
5. دروس نکاح، تقریرات این دروس
پس از رحلت آیت‌الله اراکی ایشان از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به عنوان یکی از مراجع عظام تقلید معرفی گردید.
4. آیت‌الله حاج شیخ مصطفی اعتمادی در سال 1304 ﻫ ش در خانواده‌ای اهل علم و تقوا در روستای «خواجه سلطان محمد» تبریز به دنیا آمد. پدرش، حاج میرزا علی خواجه‌ای از روحانیان بزرگ منطقه بود. وی دانش‌اندوزی را با آموختن قرآن در شش سالگی آغاز کرد. سپس کتاب‌های فارسی، گلستان سعدی، ادبیات عرب، حاشیه و شرایع را نزد پدر فراگرفت. پانزده ساله بود که برای ادامه تحصیلات به تبریز رفت و در مدت کوتاهی، معالم و مطول و هر دو جلد شرح لمعه را به پایان رساند. آیت‌الله اعتمادی در سال 1325 ﻫ . ش رهسپار قم شد و رسایل، مکاسب و کفایه‌الاصول را به ترتیب نزد حضرات آیات حاج میرزا محمود دوزدوزانی، میرزا فتاح شهیدی و سید شهاب الدین مرعشی نجفی فراگرفت. سپس در درس خارج اصول آیت‌الله‌العظمی سید حسین بروجردی و خارج فقه آیت‌الله سید محمد حجت کوه‌کمری و برخی دیگر از بزرگان حوزه شرکت کرد. آیت‌الله اعتمادی همزمان با تحصیل، به تدریس نیز پرداخت. ایشان در تبریز، ادبیات عرب، تدریس می‌‌کرد. در قم نیز به تدریس کتاب‌های حاشیه، مطول، قوانین، رسایل و کفایه‌الاصول پرداخت. ایشان افزون بر پژوهش و تدریس به تبلیغ و ارشاد نیز همت گماشته و به همین دلیل، سفرهای بسیاری به مناطق گوناگون کشور انجام داده است.
5. آیت‌الله حاج شیخ هاشم تقدیری سبزواری، فرزند غلامحسین در سال 1304 ﻫ ش در سبزوار دیده به جهان گشود. پس از فراگیری خواندن و نوشتن در مکتب خانه به حوزه علمیه سبزوار رفت. پس از فراگیری مقدمات و سطح در سال 1332 ش به حوزه علمیه قم عزیمت نمود. از دروس اعاظم و بزرگانی چون آیت‌الله العظمی بروجردی، امام خمینی(ره)، علامه طباطبایی، آیت‌الله حاج شیخ مرتضی حائری یزدی، آیت‌الله میرزا هاشم آملی و آیت‌الله سیدمحمد محقق داماد بهره‌مند گردید. بنا به دعوت موسس حوزه علمیه خوانسار در سال 1362 به آن دیار عزیمت کرده و در مدت 13 سال در آنجا به تدریس همت گماشت. آیت‌الله سبزواری در طول نهضت امام خمینی(ره) همواره پشتیبان و یاور آن بوده و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز خدمات شایانی را ارائه نمود. وی با حکم حضرت امام خمینی(ره) به مدت دو سال امامت جمعه شهرستان سنقر کلیائی را عهده‌دار بود. سرانجام این عالم فرزانه در 28 آبان سال 1375 دار فانی را وداع گفت و در جوار مضجع شریف حضرت فاطمه معصومه(س) آرام گرفت.