گزارش ویژه اطلاعات خارجی و فعالیت ایرانیان مقیم خارج از کشور
گزارش ویژه اطلاعات خارجی و فعالیت ایرانیان مقیم خارج از کشور
متن سند:
(پانزده روزه اول خرداد ماه 1340) الف ـ آلمان : در 28 /2 /40 اعلامیه کمیته مرکزی حزب توده ایران درباره تعویض دولت و انحلال مجلس به این شرح از رادیو پیک ایران منتشر گردید : هموطنان گرامی.رفتن شریف امامی.
1 آمدن امینی و انحلال مجلسین نشانه ای از بحران عمیق رژیم کودتاست.
برخلاف آنچه دربار و گردانندگان رژیم اشاعه می دهد هیچیک از این پدیدها ناشی از حسن نیتی نیست و فقط با تغییر شرایط اجتماع ایران و مقتضیات جهانی ارتباط دارد.
دشواریهای زندگی طبقات مختلف مردم روزافزون و طاقت فرساست.
هزینه زندگی کمرشکن است.
بازار رو به ورشکستگی است.
ثروتهای طبیعی ما غارت می شود.
دولتها گرفتار افلاسند رژیم کودتا مدت هفت سال از برنامه های اقتصادی لاف زدند و آنرا نمونه ای از ناسیونالیست مثبت دانستند و اینک پوسیدگی و بی پایگی این برنامه ها آن چنان برملا می گردد که حتی وزراء هم ناچار رسما درباره رسوائیهای این مبنای غارت و کلاهبرداری سخنرانی می کنند.
افسانه تقسیم اراضی که اینهمه در آن باره عوامفریبی کرده اند و همچنین ...
قانونی که با سر و صدا او جنجال تحت عنوان قانون انقلابی از مجلس گذارندند بر باد شده و بر همه کس معلوم گردیده است که رژیم کودتا قادر به تغییر اساسی در رژیم اربابی و رعیتی و رفع فقر و فلاکت میلیون ها دهقان رنجیده ایرانی نیست.
طرح مزورانه رژیم کودتا که می خواست مردم را با حزب بازی بفریبد و به اصطلاح خود مجلس دولت حزبی تشکیل دهد حتی در صورت ظاهر خود نیز نقش برآب شده است.
همه دیده اند که رژیم کودتا هیچ اثری از آزادی را تحمل ندارد.
سیاست خارجی حکومت کودتا با نقض بیطرفی و شرکت در پیمان نظامی سنتو و امضاء قرار داد استعماری دو جانبه آمریکا که ناقض استقلال و حاکمیت ملی ماست موجب تنهائی ایران در خاورمیانه و در بین دول ضد امپریالیستی و صلح خواه گردیده است.
برداشتن اقبال1 و گذاشتن شریف امامی چون هیچیک از مسائل عمده اجتماع ایران را حل نکرد.
در چنین شرایطی رژیم کودتا به مانور تازه ای با مقیاسی وسیع تر از مانورهای گذشته دست زد.
انحلال مجلسین.
آوردن دولت تازه و قیافه های تازه بدون تردید براثر مبارزات توده های مردم انجام گرفته و پیروزی آنها و عقب نشینی حکومت کودتاست.
در اعلامیه ضمن حمله شدید به دولت و مقامات عالیه کشور گفته شده : مبارزه مقدس مابر علیه رژیم کودتا با هیچ وعده فریبنده ای نباید سست گردد.
بلکه باید بر اساس پیروزیهایی که بدست آمده باین مبارزه دامنه و عمق بیشتری بخشید باید هرگونه سیاست دفع الوقت را با ناکامی مواجهه ساخت.
حزب توده ایران از کلیه احزاب جمیعت ها و شخصیتهای ملی صرفنظر از وابستگی طبقاتی و معتقدات مسلکی آنها دعوت می کند که با حزب توده ایران برای احیای آزادیهای دموکراتیک و برچیدن بساط حکومت کودتا و تشکیل حکومت ملی جبهه واحدی تشکیل دهند.
در این لحظات تاریخی که وظیفه پرمسئولیتی بر عهده کلیه نیروهای ملی و ضد استعماری گذاشته شده است.
مصالح میهن و مردم به ما حکم می کند که این وظیفه را بدون حب و بغضهای کوته نظرانه به انجام برسانیم.
تشکیل جبهه واحد از کلیه نیروهای ملی و ضد استعماری کلید نجات میهن ماست حزب توده ایران در این راه بار دیگر دست همکاری و برادری به سوی همه هموطنان دراز می کند.
2ـ در 3 /3 /40 اعلامیه زیر از طرف کمیته مرکزی حزب توده درباره مبارزه برای استقرار مجدد حکومت دکتر مصدق از رادیو پیک ایران پخش گردید.
شرایط بسیار مساعدی برای مبارزه مردم ایران بر علیه رژیم منفور کودتا فراهم آمده است.
هیئت حاکمه و حکومت دکتر امینی که برای نجات این رژیم از سقوط بسر کار آورده شده دچار سرگیجه شده اند.
ماهیت واقعی دولت دکتر امینی که با تبلیغات پر سر و صدای اصلاح طلبانه سرکار آمده و وابستگیش به امپریالیزم از نظر مردم هوشیار وطن ما پنهان نمانده از هم اکنون می توان گفت که دولت قادر نخواهد شد افکار عمومی رابه فریبد.
در چنین شرایطی خطر یک واکنش شدید ارتجاعی و امپریالیستی به صورت استقرار دیکتاتوری نظامی بالا می گیرد.
باید با تمام قوا مواظب بود و به امپریالیزم و ارتجاع اجازه نداد نقشه های شوم و تازه ای را عملی سازند.
وظیفه اساسی امروز مردم برانداختن رژیم خائن خونخوار فاسد و منفور کودتا و عقیم گذاشتن نقشه های استعماری است.
نخستین وظیفه کنونی مبارزه در راه استقرار مجدد حکومت آقای دکتر محمد مصدق است.
باید هر چه زودتر دولتی به ریاست آقای دکتر مصدق سرکار بیاید و به رژیم شوم هفت ساله خاتمه دهد و سیاست ملی دمکراتیک در پیش گیرد.
انتظار مردم ایران از چنین حکومتی این خواهد بود که کلیه قوای را ملی برای مبارزه بر ضد واکنش امپریالیستی و ارتجاعی و خطر کودتای نظامی متحد و مجهز کند.
شرایط مناسبی برای اجرای انتخابات به وجود آورده و در سیاست داخلی و خارجی بر حسب مصالح ملی کشور عمل کند.
هموطنان، مبارزه برای پیشرفت این شعار یعنی روی کار آمدن حکومت قانونی مصدق را شروع کنید و آن را با تمام قوا بسط دهید با ابراز سماجت و سرسختی و دلاوری در مبارزه زور و یا فریب را از سر راه بردارید این مبارزه وظیفه هر ایرانی میهن پرست است که سریعا تصمیم گیرد و دلاورانه وارد میدان عمل شود.
کارگران شما در این مبارزه باید نقش درجه اول را بازی کنید.
با تمام قوا متشکل شوید در پیشا پیش صفوف مبارزه سیاسی مردم گام بردارید سرنگون باد رژیم خائن و فاسد کودتا.
برقرار باد حکومت قانونی آقای دکتر محمد مصدق.
3ـ روزنامه مردم ارگان مرکزی حزب توده در شماره هفدهم مورخه بیستم اردیبهشت ماه جاری که اخیرا منتشر شده در مقاله ای تحت عنوان «مقدمات تعویض ریال به تومان» چنین می نویسد : در عرض چند سال اخیر که تورم پولی چرخهای اقتصادی کشور را فلج نموده و بار سنگینی بدوش زحمتکشان شده است.
محافل مالی باین فکر افتاده اند که راهی برای تقلیل تورم پیدا کنند.
گاهگاهی زمزمه تعویض پول و افزایش پشتوانه نیز بگوش می رسد.
اینک چاره ای که به نظر اقتصاد دانان و کارشناسان مالی کشور رسیده اینست که بجای کلمه ریال، تومان استعمال شود و از این به بعد روی اسکناسها بجای ریال تومان نوشته شود.
لیکن هنوز فوریتی برای چنین کاری وجود ندارد.
چرا کارشناسان به این نتیجه رسیده اند؟ و آیا تعویض ریال به تومان چاره رفع تورم پولی و بهبود وضع مالی دولتست؟ مطلعین بانکی و امور مالی کشور عقیده دارند که هدف اصلی از این کار سهولت معاملات و گردش پول است.
زیرا نقل و انتقال پولهای کوچک فعلی مشکل است و گویا از سال 1310 شمسی که ریال واحد رسمی پول ایران قبول شده نتوانسته است جای تومان را در معاملات بگیرد.
از طرفی اجزای ریال، دینار عملاً مورد استفاده نیست و حتی 50 دینار یعنی دهشاهی نقش خود را در معاملات کم کم از دست می دهد! مقدمات تعویض اسکناسهای ریالی به اسکناسهای تومانی هم اکنون فراهم شده و بانک مرکزی سفارش چاپ اسکناسهای پنجاه تومانی و صد تومانی را به مؤسسات مخصوص چاپ اسکناس در خارج داده است.
از زمانی که ریال واحد رسمی پول کشور پذیرفته شده است 30 سال می گذرد.
سی سال قبل حقوق متوسط یک کارگر روزانه از 5 ریال تجاوز نمی کرد و حقوق متوسط ماهانه یک کارمند دولت و معلم بیش از 250 ـ 300 ریال نبود در آن روزها هم وضع کارگر و کارمند چندان خوب نبود ولی با همان ریال هائی که بدست می آوردند می توانستند بیشتر از امروز ضروری ترین حوائج خود را مرتفع سازند.
در آن سالها قیمت نان و گوشت 50 مرتبه ارزان تر از حالا و کرایه خانه صد بار کمتر از امروز بود.
در آن روزها بسیاری از هزینه هائی که امروزه به میان آمده وجود نداشت.
آن روزها حوائج مادی و معنوی مردم به مقتضای شرایط آن روز جامعه ما محدود بود.
سطح درآمد عمومی و سطح قیمتها پائین بود و ریال قرب و منزلتی داشت ولی امروز؟ امروز حتی گداها از گرفتن یک ریال «عار» دارند.
علت اینکه ریال اهمیت و ارزش خود را از دست داده است چیست؟ منشاء اساسی تنزل ارزش پول و بالا رفتن هزینه زندگی اینست که بخش عمده ثروت اجتماعی در دست عده معدودی متمرکز می شود و سهم کمتری به طبقات زحمتکش و متوسط می رسد.
در یک قطب جامعه ثروت و سرمایه متراکم می شود و در قطب دیگر فقر و تهیدستی.
در سی سال اخیر چنین پدیده ای بطور وضوح در کشور ما دیده می شود و هیچ چیز نتوانسته است از این قانون کلی جلوگیری به عمل آورد.
حکومتهائی هم که در عرض 20ـ30 سال اخیر روی کارآمده اند با سیاست خود به تورم پول.
افزایش قیمتها و تضعیف اقتصاد کشور کمک کرده اند.
حجم پول در گردش نیز در عرض دهسال اخیر به مقیاس وسیعی فزونی یافته است از آمار رسمی دولتی و بانکی چنین برمی آید که پول در گردش (اعتبارات.
سپرده ها اسکناس و پشیز) در سال 1330 فقط 4 /13 میلیارد بوده ولی در اواسط سال گذشته به بیش از 50 میلیارد ریال افزایش یافته است.
مقدار اسکناس منتشره در سی سال پیش حدود 400 میلیون ریال بود و حالا از 8 /18 میلیارد تجاوز کرده یعنی 47 برابر شده است.
وامهای دولت، بنگاه های دولتی و شهرداریها به بانکها از 2 میلیارد ریال در سال 1319 به 29 میلیارد ریال در آخر سال 1339 رسیده است، در نتیجه همین سیاست مالی غلط است که شاخص هزینه زندگی در عرض 25 سال اخیر 16 بار بالا رفته است.
آمار بانک ملی نشان می دهد که در عرض سالهای پس از کودتای ضد ملی 28 مرداد افزایش سالیانه پول در گردش (یعنی عرضه پول) حتی از نسبت افزایش هزینه زندگی فزونی داشته است.
چنین وضعی سبب می شود که زمینه افزایش قیمتها و گرانی با دست دولت فراهم گردد و هیچ نیروئی قادر به جلوگیری از آن نمی شود.
نکته اساسی در تورم پولی و گرانی قیمتها اینست که حجم پول در گردش متجاوز از 50 میلیارد ریال و مقدار اسکناس و پشیز در دست مردم 5 /14 میلیارد ریال است.
معنای این دو رقم اینست که تقاضای تمکن یعنی حجم کلی پول در گردش 5 /3 بار بیش از تقاضای حقیقی و مؤثر آن که حجم اسکناس و پشیز در دست مردم است می باشد.
بنابراین هر قدر اعتبارات وامهای دولتی و مقدار اسکناس منتشره افزایش یابد به همان اندازه قیمتها به سیر صعودی خود ادامه خواهند داد.
آمار فوق نمونه های کوچکی از انعکاس سیاست مالی دولت است که خود به تورم، گرانی و خرابی وضع اقتصادی کشور کمک می کند.
از بین بردن تورم پولی و عملی ساختن تثبیت اقتصادی که مدتهاست در برنامه حکومتهاست با تعویض ریال به تومان یا اشرفی به پهلوی میسر نیست.
برای از بین بردن تورم و بهبود وضع اقتصادی کشور قبل از همه اتخاذ یک سیاست اقتصادی ملی که بر پایه حمایت از تولید داخلی و ریشه کن کردن نفوذ سرمایه های انحصاری خارجی و حمایت گمرکی شدید و لغو اصول ارباب رعیتی و کنترل قیمتها با کمک توده های مردم می باشد و اجرای چنین سیاست اقتصادی با رژیم فعلی ممکن نیست.
4ـ موضوع فرار داریوش پیشه وری که در گزارشات قبلی به استحضار رسید برای شورویها و کمیته مرکزی حزب توده ایران مشکل لاینحلی شده است زیرا اخیرا مشارالیه وسیله پلیس برلن غربی به فرانکفورت منتقل شده و قرار است بعدا به کلن برود.
5ـ اخیرا روزنامه ای بنام ناسیونالیسم بین دانشجویان ایرانی مقیم آلمان منتشر شده است.
این روزنامه وابسته به حزب پان ایرانیسم1 می باشد و گفته می شود که روزنامه مزبور در آمریکا چاپ و از آنجا به سایر کشورها ارسال می گردد.
6ـ در ملاقاتی که رضا روستا با یکی از دانشجویان کرد مقیم آلمان به عمل آورده به وی اظهار داشته است هدف کنونی اکراد ایرانی باید این باشد که نخواهند به تنهائی برای خود مبارزه کنند بلکه آنها باید ابتدا در عراق، سوریه، ایران و ترکیه دست بدست یکدیگر داده و برضد استعمار مبارزه کنند.
آنها باید با سایر برادرانشان ممالک خود را از چنگ استعمار داخلی و خارجی نجات بدهند آنوقت با هم بنشینند و سر آزادی صحبت کنند.
7ـ برابر اطلاع واصله اخیرا اجتماعی از سران حزب کمونیست ایران در برلین شرقی تشکیل گردیده.
این اجتماع بر اثر اختلافی است که در دستگاه رهبری حزب توده پیدا شده به نحوی که اختلاف مزبور از کادر داخلی حزب تجاوز کرده و پای احزاب دیگر کمونیست منجمله حزب کمونیست شوروی را به میان کشیده است.
8ـ در مذاکره ای که بین اعضاء کمیته مرکزی حزب کمونیست فرانسه و دبیر اول حزب منحله توده ایران به عمل آمده تصمیم گرفته شده که در آینده نزدیکی کنفرانسی با شرکت کلیه اکراد در شهر استراسبورگ منعقد گردد و قرار است اکراد ایرانی، سوری و عراقی در این کنفرانس شرکت نمایند.
9ـ روز شنبه 13 ماه مه در سالن دانشگاه کلن دانشجویان ایرانی مقیم کلن، دوسلدورف، آخن و بن طبق دعوت قبلی اجتماع کرده و قطعنامه هائی دادند و خیال داشتند که به حال اجتماع در خیابانها دمونستراسیون بدهند و نیز قصد داشتند برای این کار به هلند و بلژیک بروند که پلیس مانع اقدام آنان گردید.
عین قطعنامه ها به پیوست تقدیم می گردد.
توضیحات سند:
1ـ جعفر، شریف امامی: فرزند محمد حسن نظام الاسلام، در 27 خرداد سال 1291، ش در تهران متولد شد.او تحصیلات متوسطه را در تهران به پایان رسانید و برای ادامه تحصیل به سوئد و آلمان رفت.
در آلمان او مدرک تحصیلی خود را در رشته برق کسب نمود.
پس از بازگشت به ایران در راه آهن دولتی ایران شاغل شد و تا معاونت این سازمان رسید.
در پیوند با احمد قوام در سال 1324 به مدیر عاملی بنگاه آبیاری رسید.
او در این زمان وارد اتحادیه کارگری به نام اتحادیه اسکی شد و پس از چندی به دبیری آن انتخاب شد.
او در زمان دولت رزم آرا به وزارت راه رسید.
شریف امامی در پی کودتای 28 مرداد 32 به درخواست اعضای متواری دولت به مخفیگاه آنان رفت و ترتیب معرفی مصدق و سایرین را به زاهدی داد.
او در دولت فضل الله زاهدی مدیریت عامل سازمان برنامه را به دست گرفت.
و در سال 1333 به سناتوری تهران انتخاب شد.
شریف امامی در دولت دکتر منوچهر اقبال وزیر صنایع و معادن شد و در همین زمان بود که قرارداد نافرجام ذوب آهن را با آلمان غربی منعقد ساخت و سپس در شهریور 1339 به نخست وزیری رسید.
شریف امامی پس از سقوط دولت امینی، در سال 1341 به نیابت تولیت بنیاد پهلوی منصوب شد.
او در سال 1342 به ریاست مجلس سنا رسید و تا آستانه انقلاب اسلامی ایران به مدت 15 سال در این سمت بود.
پستی که با مقام او به عنوان استاد اعظم فراماسونری انطباق کامل داشت.
شریف امامی در لژ بزرگ ایران بالاترین مراتب را طی کرد.
در آغاز امواج انقلاب اسلامی، محمدرضا در یکی ازواپسین تلاش های خود به فراماسونری و استاد اعظم آن جعفر شریف امامی متوسل شد و وی را در نقش دیرینش به عنوان محور تفاهم و آشتی سیاست های بیگانه مؤثر در ایران به صدرات رسانید.
اما او نیز نتوانست در مقابل امواج خروشان انقلاب تاب بیاورد و در تاریخ 14 /8 /1357 از صدرات استعفا داد.
(اردشیر زاهدی، رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ص 63، 64) 1ـ منوچهر اقبال در سال 1288 شمسی به دنیا آمد.
تحصیلات ابتدایی خود را در مشهد گذارند و برای تحصیلات متوسطه به تهران آمد.
پس از دریافت دیپلم و برای اخذ دانش نامه پزشکی عازم فرانسه شد و تحصیلات خود را به پایان برد و پس از مراجعت ـ در سال 1318 ـ دانشیار دانشکده پزشکی شد.
در کابینه اول قوام السلطنه در سال 1321 به معاونت وزارت بهداری و در کابینه دوم قوام السلطنه به وزارت بهداری منصوب شد.
وی جمعا 17 بار در کابنیه های مختلف شاغل پستهای وزارت بهداری، فرهنگ، پست و تلگراف، راه و وزارت کشور بوده است.
در سال 1330 به استانداری آذربایجان انتخاب گردید و در ضمن ریاست دانشگاه تبریز نیز به وی سپرده شد.
تا سال 1332 استاندار آذربایجان بود تا این که در این سال در انتخابات مجلس سنا، به سناتوری انتخاب شد و یکسال بعد نیز ریاست دانشگاه تهران و دانشکده پزشکی را پذیرفت.
در سال 1335 به وزارت دربار رسید و در فروردین سال بعد، مأمور تشکیل کابینه شد و دو سال پس از آن حزب ملیّون را تأسیس کرد.
وی پس از سقوط دولتش و در برگزاری انتخابات تابستانی سال 1339 کاندیدای نمایندگی مجلس شد.
در این سال از مشهد به نمایندگی انتخاب گردید امّا با آشکار شدن تقلب در انتخابات، مجلسین منحل شدند.
در پانزدهم بهمن ماه 1341 وی با سمت سفیر کبیر فوق العاده ایران، رییس هیئت نمایندگی ایران در مؤسسه فرهنگی یونسکو شد و در تاریخ دهم آبان ماه 1342 بنا به تصویب هیئت دولت و فرمان محمدرضا پهلوی به سمت هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران تعیین شد.
وی سرانجام در روز جمعه 4 آذر 1356 از دنیا رفت.
(پانزده خرداد ج 1 ـ ص 221) 1ـ از سال 1324 در مقابل فعالیتهای حزب توده، عده ای از جوانان دانش آموز میهن پرست تشکیلاتی به نام پان ایرانیست برمبنای مکتب پان ایرانیست تشکیل می دهند.
در دوره های حکومت دکتر مصدق ابتدا این گروه به دو دسته تقسیم می شوند، ولی مجددا به هم می پیوندند.
پس از کودتای 28 مرداد، گروه بار دیگر کاملاً به دو قسم تقسیم می گردد گروهی به رهبری محسن پزشکپور و دکتر محمدرضا عاملی تهرانی زیر عنوان حزب پان ایرانیست به فعالیت آشکار ادامه داد.
برخی از اعضای این حزب در دو دوره به نمایندگی مجلس انتخاب شدند و دکتر عاملی تهرانی در کابینه های شریف امامی و ازهاری وزیر هم شد.
گروه دوم زیر نام حزب ملت ایران و به رهبری داریوش فروهر به فعالیت پرداخت.
این گروه بعد از 28 مرداد با جبهه ملی در یک صف بود.
(برگرفته از کتاب سی و هفت سال)